Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Ustalanie właściwości sądów polskich (nieniemieckich) w sprawach karnych przez prokuraturę niemiecką w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945
Streszczenie w języku polskim
Artykuł porusza problematykę ustalania przez prokuraturę niemiecką właściwości sądowej w sprawach karnych w Generalnym Gubernatorstwie, w odniesieniu do sądownictwa polskiego (nieniemieckiego). W opracowaniu wykorzystano metodologię nauk historyczno-prawnych. Autor wskazał i przenalizował podstawy prawne dotyczące przedmiotowej problematyki. Odtworzona została procedura ustalania właściwości od postępowania przygotowawczego do możliwości wzruszenia prawomocnych wyroków. Dodatkowo wskazane zostały kryteria, które decydowały o wyborze konkretnego rodzaju sądu do rozpatrzenia danej sprawy. W artykule poddano także analizie praktykę prokuratury niemieckiej w tym zakresie. Badania zostały oparte na analizie zachowanych akt postępowań sądów niemieckich, sądów specjalnych oraz sądów polskich (nieniemieckich), które spełniały kryteria przyjętej metodyki. Teza pracy zakłada, że prokuratura niemiecka przekazywała do sądów specjalnych, oprócz tych spraw, które należały do ich właściwości na podstawie przepisów rozporządzeń obowiązujących w GG, także te, które w myśl nazistowskich poglądów na prawo karne dotyczyły czynów i sprawców wymagających surowego ukarania.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
„Dziennik rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów” 1939, 1940.
„Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatorstwa” 1941, 1942.
„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1928, 1932.
Reichsgesetzblatt 1871, 1939.
Slyzh A., Moyi lita. Spohady, L’viv 2014 [Слиж А., Мої літа. Спогади, Львів 2014].
Ambos K., National Socialist Criminal Law. Continuity and Radicalization, Baden-Baden 2019.
Engelking B., Grabowski J., „Żydów łamiących prawo należy karać śmiercią!”. „Przestępczość” Żydów w Warszawie 1939–1942, Warszawa 2010.
Górnicki L., Z problematyki podmiotów prawa cywilnego i praw podmiotowych prywatnych obywateli polskich w Generalnym Gubernatorstwie, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2020, 42, 4.
Graczyk K., Pierwszy Sondergericht na ziemiach polskich. Z działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2022, 74, 2.
Graczyk K., Sądy specjalne III Rzeszy jako „sądy doraźne frontu wewnętrznego” (1933–1945), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2019, 18, 2.
Graczyk K., Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939–1945, Warszawa 2020.
Gruchmann L., Rechtssystem und nationalsozialististische Justizpolitik, w: Das Dritte Reich. Herrschaftsstruktur und Geschichte, red. M. Broszat, H. Möller, München 1983.
Grudzińska M., Polacy na Majdanku, w: Więźniowie KL Lublin 1941–1944, red. T. Kranz, W. Lenarczyk, Lublin 2022.
Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, Kraków 2022.
Konieczny A., Pod rządami wojennego prawa karnego Trzeciej Rzeszy. Górny Śląsk 1939–1945, Warszawa–Wrocław 1972.
Korkuć M., Niemiecka Polnische Polizei. Historyczno-prawny kontekst funkcjonowania granatowej policji w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, w: Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Kielce–Warszawa 2019.
Kulik M., Między jednoznacznością a zrozumiałością zakazu karnego. Uwagi o regule nullum crimen sine lege certa w perspektywie konstytucyjnej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, 5.
Mączyński M., Polskie formacje policyjne w stolicy Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945, „Rocznik Krakowski” 1993, 59.
Mielnik H., Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945), „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2022, 44, 3.
Mielnik H., Obraz sądownictwa i adwokatury w generalnym gubernatorstwie w okresie II wojny światowej w twórczości Karola Pędowskiego, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2020, 19, 2.
Mielnik H., Prawo sprawdzenia prawomocnych orzeczeń sądów polskich (nieniemieckich) w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej. Orzecznictwo Wyższego Sądu Niemieckiego w Radomiu, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, 72, 1.
Mielnik H., Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, Lublin 2020.
Neumann F., Behemot. Narodowy Socjalizm – ustrój i funkcjonowanie 1933–1944, Warszawa 2016.
Pauer-Studer H., Justifying Injustice. Legal Theory in Nazi Germany, Cambridge 2020.
Pędowski K., Jeszcze o „Patronacie”, „Palestra” 1972, 16, 9.
Ryszka F., Państwo stanu wojennego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Warszawa 2021.
Szarota T., Okupowanej Warszawy dzień powszechni, Warszawa 2010.
Szulczyński A., Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 2020.
Uruszczak W., Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945), „Z Dziejów Prawa” 2019, 12 (20).
Vormbaum T., Bohlander M., A Modern History of German Criminal Law, Berlin–Heidelberg 2013.
Wachsmann N., Hitler’s Prisons. Legal Terror in Nazi Germany, Yale 2004.
Wrzyszcz A., Hierarchia aktów prawnych wprowadzona przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, 22.
Wrzyszcz A., O organizacji okupacyjnego sądownictwa polskiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Zeszyty Majdanka” 1992, 14.
Wrzyszcz A., Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.
Wrzyszcz A., Z działalności Sądu Specjalnego w Radomiu (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2001, 53, 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.753-797
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:44
Data złożenia artykułu: 2023-02-07 13:22:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Hubert Mielnik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.