Krótka historia kościoła pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego w Zinkowcach

Leszek Opyrchał, Ruslan Nagnybida

Streszczenie w języku polskim


W artykule przedstawiono historię kościoła pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego w Zinkowcach. Zinkowce to niewielka wieś położona niedaleko Kamieńca Podolskiego. Kościół powstał prawdopodobnie w XVI w., a następnie został zniszczony podczas okupacji Podola przez Turków w latach 1672–1699. W 1716 r. biskup Rupniewski rozpoczął jego przebudowę, która trwała cały wiek XVIII i do początków XIX w. Fragmenty starych map pokazują etapy rozbudowy świątyni. W okresie istnienia władz sowieckich przekształcono ją w ośrodek zwalczania analfabetyzmu. Zabytkowy kościół został w 2017 r. przekazany parafii rzymskokatolickiej w Zinkowcach, należącej do diecezji kamieniecko-podolskiej.


Słowa kluczowe


Zinkowce; kościół rzymskokatolicki; Podole

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, t. 9a, Dawne województwo podolskie, Warszawa 1992.

Bania Z., Wiraszka M., Kamieniec Podolski – miasto legenda: zarys dziejów urbanistyki i architektury od czasów najdawniejszych do współczesności, Warszawa 2001.

Dzwonkowski R., Kościół katolicki w ZSSR. Zarys historii, Lublin 1997.

Dzwonkowski R., Odrodzenie kościoła katolickiego na Ukrainie Środkowej, Południowej i Wschodniej w czasie II wojny światowej i bezpośrednio po jej zakończeniu (1941–1948), w: Pasterz i twierdza, księga jubileuszowa dedykowana księdzu biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim, red. J. Wołczański, Kraków–Kamieniec Podolski 2001.

Gdański J., Machynia M., Srzednicki C., Stepan K., Oficerowie wojska koronnego 1777–1794. Spisy, cz. 4, Formacje Targowicy, szkolnictwo wojskowe, varia, uzupełnienie, Kraków 2003.

Godlewski M., Jan Dembowski h. Jelita, w: Polski słownik biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946.

Górczyk W.J., Diecezja kamieniecka w drugiej połowie XVIII w. Czasy pontyfikatu biskupa Adama Stanisława Krasińskiego, „Nasza Przeszłość” 2018, 130.

Iwanicki K., Katedra w Kamieńcu, Warszawa [1930].

Jabłonowski A., Podole u schyłku wieku XV, „Ateneum” 1880, 18, 2, 3.

Kamieniec Podolski. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 1, red. F. Kiryk, Kraków 2000.

Kamieniec Podolski. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 2, red. F. Kiryk, Kraków 2005.

Król-Mazur R., Miasto trzech nacji Studia z dziejów Kamieńca Podolskiego w XVIII wieku, Kraków 2008.

Łojek J., Dzieje pięknej Bitynki. Opowieść o życiu Zofii Wittowej-Potockiej (1760–1822), Warszawa 1972.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (968–1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1972, 27.

Kumor B., Ustrój i organizacja kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej (1772–1918), Kraków 1980.

Litak S., Struktura terytorialna kościoła łacińskiego w Polsce w 1772 r., Lublin 1980.

Machynia M., Srzednicki C., Wojsko koronne, Artyleria i wojska inżynieryjne, oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy, Kraków 1999.

Mucha J., Organizacja diecezji kamienieckiej do 1795 r. „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1983, 30, 4.

Nahnybida R., Korotka istorychna dovidka na kostol Vozdvyzhennia Chesnoho khresta, 1721 r., v s. Zinkivtsi [Нагнибіда Р., Коротка історична довідка на костьол Воздвиження Чесного хреста, 1721 р., в с. Зіньківці], https://niazkamenec.org.ua/doslidgena/172-r-nagnibyda-korotka-ystorichna-dovydka-na-kostol-vozdvizhennya-chesnogo-hresta-1721-r-v-s-zynkyvcy.html [dostęp: 26.05.2022].

Nitecki P., Biskupi kościoła w Polsce, słownik biograficzny, Warszawa 1992.

Nowa encyklopedia powszechna PWN, Warszawa 1995.

Plamenytska O., Castrum Camenecensis. Fortetsia Kamianets, Kamianets-Podilskyi 2012 [Пламеницька O., Castrum Camenecensis. Фортеця Кам’янець, Кам’янець-Подільський 2012].

Rosowski W., Diecezja kamieniecko-podolska w latach 1917–1921, w: Pasterz i twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana księdzu biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim, red. J. Wołczański, Kraków–Kamieniec Podolski 2001.

Szczepaniak J., Diecezja kamieniecka ok. 1830 r., t. 1, Katalog kościołów i kaplic oraz duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego, Kraków 2019.

Szczepaniak J., Diecezja kamieniecka ok. 1830 r. – parafie i dekanaty, kościoły i kaplice, „Analecta Cracoviensia” 2015, 47.

Trajdos T.M., Kościół katolicki na średniowiecznym Podolu, w: Kościoły chrześcijańskie na Podolu, red. T.M. Trajdos, Warszawa 2015.

Wołoszyński R.W., Zofia Potocka (1v. Wittowa), w: Internetowy Polski Słownik Biograficzny Warszawa, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/zofia-potocka-1v-wittowa [dostęp: 26.05.2022].

http://www.sanktuarium.bernardynki.pl/sanktuarium.html [dostęp: 26.05.2022].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.973-985
Data publikacji: 2024-10-22 08:46:02
Data złożenia artykułu: 2022-06-09 21:30:45


Statystyki


Widoczność abstraktów - 56
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 15

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Leszek Opyrchał, Ruslan Nagnybida

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.