Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Język i symbol. O języku inskrypcji nagrobnych na cmentarzu w Prużanie
Streszczenie w języku polskim
Niniejszy artykuł został poświęcony cmentarzowi w Prużanie. W centrum uwagi znalazła się kwestia prestiżu (w socjolingwistycznym wymiarze) języków wykorzystywanych na inskrypcjach nagrobnych. Badanie umożliwiło rekonstrukcję skomplikowanych procesów społeczno-kulturowych, które wtedy odbywały się na terenie Polesia Zachodniego. Cezury czasowe z jednej strony wyznaczają lata trzydzieste XIX w., z drugiej zaś, lata siedemdziesiąte XX w.
Przeprowadzona analiza pozwoliła ujawnić języki, które dominowały na inskrypcjach nagrobnych miasta Prużana: tymi językami były język polski oraz język rosyjski. Jednocześnie zostało zauważone, że po 1939 r. język polski stopniowo zaczął tracić swoją pozycję. Tekst pozytywnie zweryfikował wstępną hipotezę o związku języka nagrobków z afiliacją religijną zmarłych oraz potwierdził założenie o wzajemnym wpływie różnych obrzędów pogrzebowych na ziemiach prużańszczyzny.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (Русский)Bibliografia
Czyżewski F., Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, cz. 1, Słownik nazwisk, Lublin 2013.
Demski D., „Najważniejsze, żeby pamiętać...”. Cmentarz jako źródło do badań tożsamości zbiorowej mieszkańców wsi na Białorusi i ich wyobrażeń na temat śmierci, „Etnografia Polska” 2000, 44.
Frankowski E., Krzyże kamienne i domki drewniane na cmentarzach poleskich, „Ziemia” 1925, 8.
Hołub-Pacewiczowa Z., Z geografji prużańszczyzny, „Ziemia” 1935, 6/7.
Kojder M., Imiona męskie w inskrypcjach nagrobnych wybranych cmentarzy wschodniej Lubelszczyzny, w: Cmentarze po obu stronach Bugu, red. H. Arkuszyn, F. Czyżewski, A. Dudek-Szumigaj, Włodawa–Lublin 2014.
Konczewska K., Uwagi o polszczyźnie inskrypcji nagrobnych na Grodzieńszczyźnie, „Acta Baltico-Slavica” 2014, 38.
Kornacka-Skwara E., Tożsamość narodowa w świetle przemian kulturowych, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2011, 20.
Kozłowska-Doda J., Język polski napisów cmentarnych z Białorusi środkowej (rejon dzierżyński), w: Kontakty językowe polszczyzny na pograniczu wschodnim, red. E. Wolnicz-Pawłowska, W. Szulowska, Warszawa 2000.
Maryniakowa, I., O języku inskrypcji nagrobnych na północnych Kresach, w: Studia nad polszczyzną kresową, t. 10, red. J. Rieger, Warszawa 2001.
Petrova T.V., Nadpisi na nadgrobiyakh nekropoley XIX – nachala XX veka Belarusi i Povolzh'ya kak indikatory natsional'noy i religioznoy identichnosti, „Vestnik Kostromskogo gosudarstvennogo universiteta” 2018, 3 [Петрова Т.В., Надписи на надгробиях некрополей XIX – начала XX века Беларуси и Поволжья как индикаторы национальной и религиозной идентичности, „Вестник Костромского государственного университета” 2018, 3].
Rozanów M., Powiat Prużański (szkic historyczny), Brześć–Lublin 2011.
Sinchuk I., Sel'skiy nekropol' Poles'ya: Borisovskoye kladbishche (Kobrinskiy r-n Brest·skoy obl. Respubliki Belarus'), „Visnyk L’vivs’koho universytetu. Seriya istorychna” 2019, Spetsvypusk [Синчук И., Сельский некрополь Полесья: Борисовское кладбище (Кобринский р-н Брестской обл. Республики Беларусь), „Вісник Львівського університету. Серія історична” 2019, Спецвипуск].
Straczuk J., Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi, Toruń 2006.
Syadova I., „Tam, dzye nyama ni bolyu, ni smutku, niplachu...”: Pruzhanski pravaslawny nyekropal’, Brest 2019 [Сядова І., „Там, дзе няма ні болю, ні смутку, ні плачу...”: Пружанскі праваслаўны некропаль, Брэст 2019].
Syerzhputowski A., Palyeshuki-byelarusy: etnahrafichny narys, Minsk 2017 [Сержпутоўскі А., Палешукі-беларусы: этнаграфічны нарыс, Мінск 2017].
Tsykhun G., Polesskiye naruby (lingvoetnicheskiy aspekt), w: Yazyk kul'tury: Semantika i grammatika. K 80-letiyu so dnya rozhdeniya akademika Nikity Il'icha Tolstogo (1923–1996), red. S. Tolstaya, Moskva 2004 [Цыхун Г., Полесские нарубы (лингвоэтнический аспект), w: Язык культуры: Семантика и грамматика. К 80-летию со дня рождения академика Никиты Ильича Толстого (1923–1996), red. С. Толстая, Москва 2004].
Werenicz W., Napisy nagrobne z Kojdanowskiego jako świadectwo stosunków etnicznych, społecznych i wyznaniowych na środkowej Białorusi, w: Język i kultura białoruska w kontakcie z sąsiadami: studia poświęcone Antoninie Obrębskiej-Jabłońskiej w stulecie urodzin, red. E. Smułkowa, Warszawa 2001.
Zaykowski E., Salyarnaya simvolika, w: Mifalohiya byelarusaw: Entsyklyapedychny slownik, red. S. San’ko, Minsk 2011 [Зайкоўскі Э., Салярная сімволіка, w: Міфалогія беларусаў: Энцыкляпэдычны слоўнік, red. С. Санько, Мінск 2011].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.219-236
Data publikacji: 2021-12-28 16:34:03
Data złożenia artykułu: 2020-02-12 14:59:29
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Stanisław Boridczenko
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.