Marianna nee Lubomirski Sanguszkowa (1693- 1729) – Introduction to the Biography of the Underestimated Heiress of Ostrog Ordination

Anna Penkała-Jastrzębska

Abstract


Life of Marianna née Lubomirska has not been the subject of scholars' interest so far, although Lubomirska was the owner of a huge manor, sister of the owner of ostrogski’s estate, sister of Neuburg’s family princess, and finally the wife of the Pawel Karol Sanguszko. Regardless of that, she had never played a significant political role. We know only a few things about her private life, activity and participation in the fight for the ordination. The article attempts to disclose the most important moments, that directly affected the acquisition of rights owed by Marianna Lubomirski Sanguszkowa and her husband Paweł Karol. Analysis of the preserved historical source material reveals the complexity of the conflict based on the proving rights for the Ordination. From the moment of marriage, concluded in 1710, Sanguszko entered on the political arena as an important player, consistently winning his goals. Thanks to her spouse and her evident support - first in conflict with her brother Aleksander Dominik Lubomirski, and then with opponents trying to demonstrate the illegitimacy of his activities - Sanguszko from the 1720’s became the administrator of a huge estate. Marianna herself wasn’t strictly politically involved, leaving matters of political war to her operative spouse. The article is based on three important moments in the princes life - marriage, conflict about dowry and political crisis after the death of her brother – Alexander Dominik Lubomirski

Keywords


biography; Sanguszko Family; Ostrogski’s entail

Full Text:

PDF

References


Archival Sources

Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział I:

Archiwum Sanguszków: file no. 2/9, 210/5, 210/14, 210/20, 231/5, 231/4, 255/4, 256/2, 260/16, 282/14, 282/34, 283/2, 292/2, 423b/11, 426/5, 469/20, rkps 937.

Archiwum Główne Akt Dawnych:

Archiwum Roskie: no. LV/16

Archiwum Czołowskiego, no. 528.

Studies

Baranowski A.J., Między Księstwem Litewskim a Koroną Polską. Wzrost roli rodu Sanguszków w Rzeczypospolitej na początku XVIII wieku in: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I ogólnopolskiej konferencji naukowej, eds. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007.

Czapska G., Pałac Sanguszków w Lubartowie, ‘Roczniki Humanistyczne’ 1967, 15, 4.

Dąbkowski P., Prawo prywatne polskie, vol. 1, Lwów 1910.

Dygdała J., Codzienne kłopoty, wielkie interesy i podwójna elekcja. Korespondencja radziwiłłowskich urzędników z księżną Anną z Sanguszków Radziwiłłową i jej synem Michałem Kazimierzem z 1733/1734, Warszawa 2013.

Gogola Z., Dzieje klasztoru Karmelitów bosych w Nowym Wiśniczu w latach 1630–2009, ‘Folia Historica Cracoviensia’ 2013, 19.

Horwat J., Działalność polityczna i wojskowa księcia Jerzego Dymitra Wiśniowieckiego: hetmana polnego (koronnego) wojewody bełskiego w latach 1669–1672, ‘Rocznik Przemyski’ 1990, 27.

Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.

Kicińska U., Umowa dożywocia jako przykład regulacji majątkowej małżonków w dawnej Polsce, ‘Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego’ 2014, 5.

Komorowski W., Krakowskie pałace Sanguszków, in: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I ogólnopolskiej konferencji naukowej, eds. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

Kuras K., Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich, Kraków 2010.

Marcinek R., Paweł Karol Sanguszko, książę (1680–1750), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 34, Wrocław–Warszawa–Kraków 1993.

Marszalska J., Religious Foundations of Princes Lubartowicz – Sanguszko of Kowelski Lineage. In the Turn of the 17th and 18th Century in Wołyń, ‘The Person and the Challenges’ 2013, 3, 1.

Pakoca M., Zapisy i zalecenia wobec żon w testamentach Pawła Karola Sanguszki (1680–1750) i jego syna Hieronima Janusza (1743–1812), ‘Saeculum Christianum’ 2014, 21.

Penkała A., ‘Panieńskie ochędóstwo’. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.

Penkała A., Sprawy ordynacji ostrogskiej w rękach Pawła Karola Sanguszki (1680–1750). Korelacja centrum-pogranicze w świetle korespondencji in: Hranice a pohraničia. Ambivalentný charakter pohraničných území, eds. P. Švorc, Ľ. Harbuľová, A. Chłosta-Sikorska, Preszów 2019

Pietrzak J., Sprawa rozwodowa Teofili z Ostrogskich-Zasławskiej z Józefem Karolem Lubomirskim w latach 1695–1702, ‘Klio-czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym’ 2016, 39, 4.

Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, wydanie II poszerzone, Kraków 2018.

Popiołek B., Kostusieńka i Józieniek. Listy miłosne Konstancji z Tarłów i Józefa Wandalina Mniszcha, marszałkostwa wielkiego koronnego, jako przykład relacji małżeńskich w epoce saskiej, in: Epistolografia dawnej Rzeczypospolitej, vol. 3: Perspektywa historyczno-literacka (XV–XIX wiek), eds. P. Borek, M. Olma, Kraków 2013.

Popiołek B., Magdalena z Tarłów Lubomirska (zm. 1728), wojewodzina krakowska: próba biografii, ‘Krakowskie Studia Małopolskie’ 2013, 18.

Przyboś A., Lubomirski Józef Karol in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 18, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973.

Rogulski J., Podróże i mobilność magnata epoki saskiej w świetle księgi skarbowej Pawła Karola Sanguszki z 1726 roku, in: Via viatores quaerit. Mobilność społeczna w dziejach krajów Grupy Wyszehradzkiej, eds. A. Teterycz-Puzio, L. Kościelak, E. Łączyńska, Słupsk 2016.

Rolska-Boruch I., Fundacje Sanguszków w Lubelskiem w 2 połowie XVIII wieku, in: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I ogólnopolskiej konferencji naukowej, eds. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

Rolska-Boruch I., Panegiryk pogrzebowy Marianny z Lubomirskich Sanguszkowej jako źródło do dziejów fundacji artystycznych w XVIII wieku, ‘Roczniki Humanistyczne’ 2010, 58, 1.

Rudziński W., Właściciele Mińska w świetle dokumentów, ‘Rocznik Mińsko-Mazowiecki’ 1992–1993, 1.

Sito J., Warszawski pałac Sanguszków w rękach Heinricha Brühla in: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I ogólnopolskiej konferencji naukowej, eds. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

Skrabski J., Organizacja prac budowlanych i artystycznych na dworze Pawła Karola i Barbary Sanguszków in: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I ogólnopolskiej konferencji naukowej, eds. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007.

Szlezynger P.S., Fundacje architektoniczne S. Lubomirskiego, wojewody i starosty generalnego krakowskiego, Kraków 1994.

Szlezynger P.S., Mauzoleum rodowe Lubomirskich w Nowym Wiśniczu, ‘Ochrona Zabytków’ 1996, 49, 2.

Testamenty książąt Lubartowiczów-Sanguszków. wybór tekstów źródłowych z lat 1750–1876, eds. J. M. Marszalska, W. Graczyk, Kraków 2011.

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy, ed. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.

Wanat B.J., Architektura i wyposażenie kościoła i klasztoru Karmelitów bosych w Wiśniczu, ‘Folia Historica Cracoviensia’ 2013, 19.

Zielińska T., Ordynacje w dawnej Polsce, ‘Przegląd Historyczny’ 1977, 68, 1.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2019.48.119-136
Date of publication: 2019-12-23 08:28:55
Date of submission: 2018-10-04 22:14:30


Statistics


Total abstract view - 1804
Downloads (from 2020-06-17) - PDF - 690

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2019 Anna Penkała-Jastrzębska

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.