Officer Assigned to the Key Diplomatic Post – the Beginnings of Colonel Wojciech Fyda’s Activity as Military Attaché in Paris and in Brussels
Abstract
The article profiles Colonel Wojciech Fyda, Poland’s last military attaché in Paris and Brussels before the outbreak of World War II. The first in a series of texts focusing on this officer and his activity when posted in Paris, this article provides a synthetic overview of Fyda’s life and career up to his appointment as attaché. In particular, the focus is on the year 1936, and on the circumstances of Fyda’s appointment as well as the key aspects of his activity in his first months in Paris. The article touches upon some events that occurred as late as 1938; other issues, such as the implementation of the Rambouillet lending agreement in 1937–1938, will be the subject of a subsequent article. The period 1936–1939, when Fyda was the representative of the Polish Army in Paris, was crucial for the activation of the Polish-French alliance, which grew closer with the threat coming from the Third Reich but was also threatened by some individual and divergent goals of the two countries in foreign policy. Naturally, these rapprochements and frictions had an impact on the attaché’s activity. Therefore, this article also attempts to analyse the Polish-French relations via diverse sources (reports, private letters) created in the Paris office, frequently revealing the little known background of momentous events or of those yet unexplored.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Źródła archiwalne
Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie-Rembertowie:
Zespół Akt Oddziału II SG
Zespół Akt Oddziału I SG
Zespół Akt Kancelarii Przybocznej Szefa Sztabu Generalnego (Głównego)
Zespół Akt Biura Personalnego MSWojsk.
Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych.
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (Nowy Jork):
Archiwum Józefa Piłsudskiego
Adiutantura Generalna NW.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
Attachaty Wojskowe II RP
Sztab Główny WP.
Instytut Polski i Muzeum gen. W. Sikorskiego w Londynie:
Szef Sztabu NW, WP we Francji
Kolekcja Juliusza Kleeberga.
Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie:
Kolekcja Stefana Mayera.
Rossijskij Gosudarstwiennyj Wojennyj Archiw w Moskwie:
Fond 308k – Oddział II SG.
Service Historique de la Défense – Département de l’Armée de Terre w Château Vincennes:
Attachés Militaires Pologne.
Źródła drukowane
Pułk Piechoty Legionów Polskich, t. 1: Karpaty, oprac. T. Malinowski, M. Szumański, Warszawa 1939.
II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego (= Wojskowe Teki Archiwalne, t. 4), red. P. Libera, Warszawa 2013.
IV. sprawozdanie dyrekcyi c.k. Gimnazjum II. w Nowym Sączu za rok szkolny 1912, Nowy Sącz 1912.
Beck J., Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, wprowadzenie M. Kornat, oprac. A.M. Cienciała, Warszawa–Kraków 2015.
Bitwa warszawska 1920. Dokumenty operacyjne, t. 2: (17–28 VIII), red. M. Tarczyński et al., Warszawa 1996.
Bitwa wołyńsko-podolska 5 IX–21 X 1920. Dokumenty operacyjne, red. M. Tarczyński et al., Warszawa 2014.
Diariusz i teki Jana Szembeka (1935–1945), t. 1: I. Wprowadzenie i dokumentacja do lat 1933–1934. II. Diariusz Jana Szembeka za rok 1935, oprac. T. Komarnicki, Londyn 1964.
Diariusz i teki Jana Szembeka (1935–1945), t. 2: I. Uzupełnienia do dokumentacji tomu pierwszego. II. Diariusz Jana Szembeka za rok 1936. III. Dokumentacja za rok 1936, oprac. T. Komarnicki, Londyn 1965.
Dziennik Personalny MSWojsk., nr 38/20, 9/22, 54/22, 113/25, 4/33.
Dziennik Rozkazów Wojskowych MSWojsk. 1919, nr 87 i 88.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych, Warszawa 1922.
Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1936, red. S. Żerko, współpraca P. Długołęcki, Warszawa 2011.
Przygotowania obronne państwa 1935–1939 (= Wojskowe Teki Archiwalne), t. 6, cz. 1: Prawo i administracja, red. A. Wesołowski, Warszawa 2014.
Stachiewicz W., Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza, Warszawa 1998.
Prasa
Général Rydz-Smigly, généralissime de l’armée polonaise, s’est entretenu avec MM. Blum et Daladier, „Cherbourg-Eclair” 1 IX 1936, 12 728.
Jędrzejewicz W., Beck i Francja, „Wiadomości” (Londyn) 1958, 26 (639).
Le général Rydz-Smigly est arrivé à Paris, „Cherbourg-Eclair” 31 VIII 1936, 12 727.
Le Général Rydz-Smigly est arrivé à Paris, „Le Figaro” 31 VIII 1936, 244.
Le séjour en France du général Rydz-Smigly, „Le Petit Parisien” 1 IX 1936, 91 758.
Le séjour en France du généralissime polonais. Le général Rydz-Smigly a été l’hôte de M. Lebrun, „L’Express du Midi” 7 IX 1936, 15 882.
Mühlstein A., Świadectwo amb. Laroche’a, „Kultura” (Paryż) 1953, 6.
Śmierć syna naszego Prezydenta, „Głos Robotnika. Organ Narodowej Partii Robotniczej” 26 XI 1927, 272.
Śmierć syna p. Prezydenta Rzplitej, „Hasło Łódzkie. Dziennik Bezpartyjny” 25 XI 1927, 71.
Visite du général Rydz-Smigly a Reims, „Journal Plein Ciel” wrzesień–październik 1936, 9, 51.
Opracowania
Beauvois Y., Francja a rządy „pułkowników” (wrzesień 1936 – wrzesień 1939), „Dzieje Najnowsze” 1999, 3.
Bułhak H., Polska – Francja – z dziejów sojuszu 1933–1936, Warszawa 2000.
Chocianowicz W., Dzieje 1. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967.
Ciałowicz J., Polsko-francuski sojusz wojskowy 1921–1939, Warszawa 1970.
Kołakowski P., Działalność placówki wywiadowczej „Lecomte” Oddziału II Sztabu Głównego WP w Paryżu 1936–1939, „Dzieje Najnowsze” 2012, 3.
Koreś D., Oddział II Sztabu Głównego pod kierownictwem płk. dypl. Tadeusza Pełczyńskiego w latach 1929–1932 i 1935–1939, w: Studia nad wywiadem i kontrwywiadem polskim w XX wieku, t. 1, oprac. zbiorowe, red. P. Skubisz, W. Skóra, Szczecin 2012.
Koreś D., Organizacja i liczebność Grupy Operacyjnej Jazdy w lipcu 1920 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2007, 2.
Kornat M., Józef Beck (1894–1932) – zarys biografii politycznej, „Niepodległość” 2005, 55.
Krasicki A., Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914–1916, wstęp P. Łossowski, Warszawa 1988.
Landau M., Tabiszewski A., Zarys historii wojennej 4-go Pułku Artylerii Polowej, Warszawa 1929.
Łaptos J., Majewski M., Francuska pomoc w wyposażeniu armii polskiej (1919–1939), w: „Annales Universitatis Paedogagicae Cracoviensis” (= Studia Historica XIV), red. J. Chrobaczyński, Kraków 2013.
Łowczowski G., Przymierze wojskowe polsko-francuskie widziane z attachatu paryskiego, „Bellona” (Londyn) 1951, 1–2.
Łowczowski G., Sylwetki moich przełożonych i przyjaciół w wojsku, Londyn 1980.
Majzner R., Attachaty wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1945. Strukturalno-organizacyjne aspekty funkcjonowania, Częstochowa 2011.
Majzner R., Okoliczności utworzenia placówki wywiadowczej „Lecomte” Oddziału II SGWP w Paryżu, w: Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Tadeuszowi Dubickiemu, red. R. Majzner, Częstochowa 2013.
Mazur W., Droga do Rambouillet. Zabiegi o francuski kredyt zbrojeniowy na modernizację Wojska Polskiego (jesień 1935 – jesień 1936), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013, 2.
Pasztor M., Polska w oczach francuskich kół rządowych w latach 1924–1939, Warszawa 1999.
Pasztor M., Wokół wizyty Gamelina w Warszawie (12–17 VIII 1936), „Kwartalnik Historyczny” 1998, 4.
Schally K., Wspomnienia żołnierskie z Legionów i rewolucji bolszewickiej, Londyn 1977.
W 50-lecie Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969.
Wandycz P., Sprawa Józefa Becka jako attaché wojskowego w Paryżu, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1972.
Wojciechowski T., Stosunki polsko-francuskie w raporcie politycznym Ambasady RP w Paryżu z 1936 roku, „Słupskie Studia Historyczne” 2010, 16.
Wołos M., Alfred Chłapowski (1874–1940). Biografia ambasadora we Francji, Toruń 1999.
Wołos M., Józef Beck: espion allemand? Histoire d’une rumeur, „Revue Historique des Armées” 2010, 3 (260).
Zając P., Attachat paryski 1921–1926. Działalność attachatu wojskowego RP w Paryżu w latach 1921–1926, Szczecin 2011.
Żongołłowicz B., Dzienniki 1930–1936, oprac. D. Zamojska, Warszawa 2004.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2018.45.187-241
Date of publication: 2018-06-29 13:18:00
Date of submission: 2018-06-29 12:19:21
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2018 Daniel Koreś
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.