Hide
Show all
Email this article 
The Generosity of Bolesław II in the Narratives of Gall and Master Vincent: Virtue and Transgression
Abstract
This article analyses the narratives of Gall Anonim and Wincenty Kadłubek concerning the generosity of Bolesław II. Both authors considered this trait to be a distinguishing feature of a good ruler. Gall justifies Bolesław II's nickname, Szczodry (Generous), with a story about an anonymous cleric complaining about his poverty, whom the king generously rewarded by filling his cloak with riches. Master Wincenty repeated this story, but with very significant modifications. In both versions, the story carries a message about the qualities of a good ruler and a moral lesson of a broader scope. They consider issues related to both material goods and fame. Bolesław's behaviour, as reported by chroniclers, reveals a trait of transgression. The analysis serves to highlight this and to explore the meanings that medieval authors attributed to this situation.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principum, wyd. K. Maleczyński Kraków 1952 (Monumenta Poloniae Historica, nova series t. 2).
Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Warszawa 1959.
Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, wyd. M. Plezia Kraków 1994 (Monumenta Poloniae Historica, nova series t. 11).
Sulpicii Severi de vita sancti Martini liber unus, w: Patrologia Latina, t. 20, wyd. J.-P. Migne, Paris 1845.
Wipo, Gesta Chuonradi II Imperatoris, w: Die Werke Wipos (Wiponis Opera), wyd. H. Bresslau, Hannover 1915 (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi 61).
Althoff G., Spielregeln und Ironie im Gallus Anonymus, „Frühmittelalterliche Studien” 2009, 43.
Althoff G., Symbolische Kommunikation zwischen Piasten und Ottonen, w: G. Althoff. Inszenierte Herrschaft. Geschichtsschreibung und politisches Handeln im Mittelalter, Darmstadt 2003.
Banaszkiewicz J., Czarna i biała legenda Bolesława Śmiałego, „Kwartalnik Historyczny” 1981, 88, 2.
Banaszkiewicz J., Gall jako historyk poważny, czyli dlaczego dzieje i Bolesława Chrobrego, i Bolesława Krzywoustego są prawdziwe i niegroteskowe, „Przegląd Historyczny” 2008, 99, 3.
Benyskiewicz K., Król Bolesław II Szczodry i jego historiograficzne przypadki, w: K. Benyskiewicz, W kręgu Bolesława Szczodrego i Władysława Hermana. Piastowie w małżeństwie, polityce i intrydze, Wrocław 2010.
Benyskiewicz K., Pycha ukarana. Relacje między Bolesławem II Szczodrym a Władysławem I Świętym w ujęciu kroniki Anonima tzw. Galla, w: K. Benyskiewicz, W kręgu Bolesława Szczodrego i Władysława Hermana. Piastowie w małżeństwie, polityce i intrydze, Wrocław 2010.
Delestowicz N., Mistrz Wincenty o Bolesławie Szczodrym, w: I Lubelska Jesień Historyczna. Materiały z Międzynarodowej Studencko-Doktoranckiej Konferencji Naukowej, red. M. Dolecka et al., Lublin 2012.
Delestowicz N., Rządy Bolesława II Szczodrego w świetle Kroniki polskiej Anonima tzw. Galla, w: Nobis operique favete. Studia nad Gallem Anonimem, red. A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz, Warszawa 2017.
Kozioł P., Historia i porządek, Szkice retoryczne i historyczne, Przemyśl 2010.
Labuda G., Miejsce powstania kroniki Anonima Galla, w: Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70 rocznicę urodzin, red. Z. Budkowa et al., Warszawa 1960.
Makowski T., Poselstwo Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w 1633 roku, Warszawa 1996.
Mauss M., Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w: M. Mauss, Socjologia i antropologia, tłum. M. Król, K. Pomian i J. Szacki, Warszawa 1973.
Nikodem J., Parens tanti pueri. Władysław Herman w Gallowej wizji dziejów dynastii, „Kwartalnik Historyczny” 2010, 117, 1.
Osiecka-Samsonowicz H., Polskie uroczystości w barokowym Rzymie 1587–1696, Warszawa 2012.
Plassmann A., Origo gentis: Identitäts- und Legitimitätsstiftung in früh- und hochmittelalterlichen Herkunftserzählungen, Berlin 2006.
Skibiński E., Biskup i monarcha, w: „Docendo Discimus”. Studia historyczne ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Wielgoszowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. K. Kaczmarek, J. Nikodem, Poznań 2000.
Skibiński E., Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy, Poznań 2009.
Skwierczyński K., O Gallowym kleryku i królu Bolesławie Szczodrym raz jeszcze, „Historia Slavorum Occidentis” 2024, 40, 1.
Skwierczyński K., Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początków XIII wieku, Wrocław 2005.
Szostek T., Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.
Vercamer G., Hochmittelalterliche Herrschaftspraxis im Spiegel der Geschichtsschreibung. Vorstellungen von »guter« und »schlechter« Herrschaft in England, Polen und dem Reich im 12./13. Jahrhundert, Wiesbaden 2020.
Wieczorek S., Galla Anonima opowieść o królu Bolesławie i ubogim kleryku. Moraliter, anago gice, allegorice, historice, Rzeszów 2020.
Wiszewski P., Domus Bolezlai. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 roku), Wrocław 2008.
Wiszewski P., Piąte koło i złoty dzban, czyli profetyczna wizja w Kronice Kadłubka (III, 26), w: Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2005.
Wojtowicz W., Konstruowanie Galla. Problem oralności jako problem interpretacyjny tekstu, „Litteraria Copernicana” 2016, 19, 3.
Wojtowicz W., Tarda loquendi facultas – tożsamość tzw. Galla Anonima w kontekście listów i epilogów „Gestów”, „Pamiętnik Literacki” 2013, 104, 3.
Żmudzki P., New versions of the tales of Gallus Anonymus in the Chronicle of Master Vincentius, „Acta Poloniae Historica” 2015, 112.
Żmudzki P., Uwagi polemiczne do wybranych fragmentów książki Przemysława Wiszewskiego Domus Bolezlai. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 roku), Wrocław 2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, ss. 727, „Kwartalnik Historyczny” 2010, 117, 2.
Żmudzki P., Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii Polski i Rusi, Wrocław 2009.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.673-689
Date of publication: 2025-10-31 08:37:05
Date of submission: 2024-11-16 14:06:37
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2025 Michał Tomaszek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.