Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Rola pamięci w relacjach starożytnych Rzymian z bogami
Streszczenie w języku polskim
W artykule omawiam rolę rytuałów w konstruowaniu pamięci religijnej. Punktem wyjścia moich badań jest koncepcja pamięci kulturowej Jana Assmana. W Rzymie społeczne ramy pamięci społecznej tworzył obyczaj przodków, a historyczne przykłady, miejsca w topografii Rzymu i postacie z przeszłości były ‘figurami’ pamięci. Skrupulatne przestrzeganie rytuału charakterystyczne dla religii rzymskiej można zaliczyć do praktyk pamięci. Za pomocą rytuału ludzie potwierdzali pamięć o bogach i przypominali bogom o swoich oczekiwaniach wobec nich. Rytuał był rodzajem pamięci proceduralnej łączącej Rzymian z przodkami i bóstwami przodków. Pamięć i zapominanie odgrywa ważną rolę w wielu rytuałach związanych na przykład z przyjmowaniem do rzymskiego panteonu obcych bóstw. Pamięć była formą pobożności, dlatego w różnych formach był obecna w wyobrażeniach o bogach i w praktyce rytualnej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Assmann J., Das kulturelle Gedächtnis: Schrift, Erinnerung und politische Identität in frühen Hochkulturen, Munich 1992 (Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, pol. transl. by A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008).
Baroin C., Se souvenir à Rome: formes, représentations et pratiques de la mémoire, Paris 2010.
Bettini M., Mos, mores et mos maiorum ’invenzione dei «buoni costumi» nella cultura romana, in: Le Orecchie Di Hermes: Studi Di Antropologia e Letterature Classiche, Torino 2000.
Connerton P., How Societes Remember, Cambridge 1989 (Jak społeczeństwa pamiętają, pol. transl. by M. Napiórkowski, Warszawa 2012).
Cultural Memories in the Roman Empire, ed. by K. Galinsky, K.D.S. Lapatin, Los Angeles 2015.
Ferri G., L’evocatio romana. I problemi, ‘Studi e materiali di storia delle religioni’ 2006, 30.
Flower H.I., The Art of Forgetting: Disgrace and Oblivion in Roman Political Culture, Chapel Hill 2006.
Golka M., Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa 2009.
Hervieu-Léger D., La religion pour memoire, Paris 1993 (Religia jako pamięć, pol. transl. By M. Bielawska, Kraków 2007).
Hölkeskamp K.J., Reconstructing the Roman Republic: an Ancient Political Culture and Modern Research, Princeton 2010.
Le Gall J., Evocatio, in: L’Italie préromaine et la Rome républicaine. Mélanges offerts à Jacques Heurgon, vol. I, Rome 1976.
Madejski P., Pax deorum?, in: Terra, mare et homines: studies in memory of Professor Tadeusz Łoposzko, ed. by H. Kowalski, P. Madejski, Lublin 2010.
Manier D., Hirst W., A Cognitive Taxonomy of Collective Memories, in: Cultural Memory Studies: An International and Interdisciplinary Handbook, ed. by A. Erll, A. Nünning, Berlin–New York 2008.
‘Memoria Romana’: Memory in Rome and Rome in Memory, ed. by K. Galinsky, Ann Arbor 2014.
Memory in Ancient Rome and Early Christianity, ed. by K. Galinsky, Oxford 2016.
Moatti M., Experts, mémoire et pouvoir à Rome, à la fin de la République, ‘Revue historique’ 2003, 626 (2).
Moatti M., La raison de Rome: naissance de l’esprit critique à la fin de la République (IIe-Ier siècle avant Jésus-Christ), Paris 1997.
Musiał D., Dionizos w Rzymie, Kraków 2009.
Musiał D., Gillmeister A., „Evocatio deorum” as an example of a crisis ritual in Roman religion, ‘Graeco-Latina Brunensia’ 2018, 23.
Rodríguez Mayorgas A., La memoria de Roma: oralidad, escritura e historia en la república romana, Oxford 2007.
Roman D., Roman Y., Aux miroirs de la ville: images et discours identitaires romains: (IIIe s. avant J.-C. – IIIe s. après J.-C.), Collection Latomus, 303, Bruxelles 2007.
Saryusz-Wolska M., Spotkania czasu z miejscem: studia o pamięci i miastach, Warszawa 2011.
Scheid J., Ex decretis prioribus nihil immutamus. Du conservatisme religieux des Romains, ‘Kernos’ 2008, 21, http://journals.openedition.org/kernos/1614 [access: 21 I 2018].
Scheid J., Numa et Jupiter ou les dieux citoyens de Rome, ‘Archives de sciences sociales des religions’ 1985, 59.
Szacka B., Czas przeszły – pamięć – mit. Współczesne społeczeństwo polskie wobec przeszłości, Warszawa 2006.
Winter J., The Memory Boom in Contemporary Historical Studies, ‘Raritan: A Quarterly Review’ 2001, 31, 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2019.47.29-40
Data publikacji: 2019-12-13 09:01:36
Data złożenia artykułu: 2018-01-30 09:23:19
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Danuta Musiał
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.