„Bezużyteczne a nawet szkodliwe” – cenzura w Polsce w roku 1951 wobec publikacji dzieł Grahama Greene’a i Gilberta Chestertona

Gabriela Gajda

Streszczenie w języku polskim


Cenzura w Polsce w okresie stalinowskim była jednym z najważniejszych organów władzy, który pozwalał wpływać na światopogląd obywateli. Jako narzędzie propagandowe decydował o tym, co przekazywać odbiorcom i w jakiej interpretacji. Celem artykułu jest przedstawienie, w jaki sposób prace dwóch autorów anglojęzycznych zostały ocenione przez pracowników urzędu cenzury. Zarzuty i interpretacje powieści dokonane przez cenzurę pozwalają zrozumieć, jak Zachód był postrzegany w kraju demokracji ludowej i jak chciano przedstawić czytelnikom kraje kapitalistyczne.


Słowa kluczowe


cenzura; literatura angielska; ideologia; marksizm

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


[Cenzura PRL]. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r., oprac. Z Żmigrodzki, Wrocław 2002.

Chesterton G.K., Przygody księdza Browna, Warszawa 1951.

Greene G., A Gun for Sale, London 2005.

Greene G., Broń na sprzedaż, Warszawa 1951.

Bates J.M., From State Monopoly to a Free Market of Ideas? Censorship in Poland, 1976–1989, w: Critical studies, Censorship & Cultural Regulation in the Modern Age, red. B. Müller, Amsterdam–New York 2004.

Brennan M., Graham Greene: Fictions, Faith and Authorship, London 2016.

Budrowska K., Cenzura, tabu i wstyd. Cenzura obyczajowa PRL-u, „Napis” 2012, 18.

Budrowska K., Writers, Literature and Censorship in Poland 1948–1958, Berlin 2020.

Busse K., Wróg czy sojusznik? Stowarzyszenie PAX pod kontrolą aparatu bezpieczeństwa, w: Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944–1989. Geneza, funkcjonowanie, znaczenie, red. T. Ruzikowski, Warszawa 2017.

Kamińska-Chełminiak K., Cenzura w Polsce 1944–1960, Warszawa 2019.

Kamińska-Chełminiak K., Wpływ Związku Radzieckiego na proces tworzenia cenzury państwowej w Polsce (1944–1945), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2020, 55.

Kamińska-Chełminiak K., Wy jesteście aparatem, który ma demaskować wroga. Polscy cenzorzy w latach 40. XX wieku, „Zeszyty Prasoznawcze Kraków” 2017, 60.

Klemperer V., The language of the Third Reich. LTI – Lingua Tertii Imperii: a philologist’s notebook, London 2020.

Krzywicki A., Poststalinowski karnawał radości: V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów o Pokój i Przyjaźń 1955 r., Warszawa 2009.

Looby R., Censorship, Translation and English Language Fiction in People’s Poland, Leiden/Boston 2015.

Mazur M., O człowieku tendencyjnym… Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944–1956, Lublin 2009.

Mazur M., Ligarski S., Cywilizacja komunizmu. Odmiana nadwiślańska 1944–1956, Warszawa 2016.

Wiśniewska-Grabarczyk A., Censorship of literature in post-war Poland: in light of the confidential Bulletins for censors from 1945 to 1956, Lodz–Cracow 2022.

Zaremba M., Wielkie Rozczarowanie. Geneza rewolucji „Solidarności”, Kraków 2023.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.843-870
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:51
Data złożenia artykułu: 2023-08-01 11:30:29


Statystyki


Widoczność abstraktów - 527
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 195

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Gabriela Gajda

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.