Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Lokacja miasta Warki na tle procesów polityczno-ustrojowych Mazowsza w XIV wieku
Streszczenie w języku polskim
Zmiany polityczne i gospodarcze, które zachodziły od XIII do końca XV w., wpłynęły na rozwój osadnictwa i lokacji miejskich na Mazowszu. Lokacja miasta Warki musiała nastąpić przed 1375 r., skoro pod tym rokiem są wzmiankowane władze miejskie. Wielu wcześniejszych badaczy (np. Stanisław Pazyra) łączyło lokację miejską Warki z dokumentem wydanym przez księcia mazowieckiego Trojdena I (ok. 1285–1341) w 1321 r., w którym książę zatwierdził nadania uczynione na rzecz klasztoru dominikanów w Warce. W tym dokumencie Warka występuje jako „oppidum”. Choć rok 1321 był dla Warki ważnym, dzisiaj raczej trzeba by powiedzieć, że zapoczątkował proces rozwoju miasta, ważnego dla Mazowsza, tak w średniowieczu, jak i w wiekach późniejszych. Procesy lokacji, kształtowanie się samorządu miejskiego i życia ekonomicznego miasta, wytworzenie się odrębnego sądownictwa, fundacji religijnych – to zagadnienia, które stają przed nami i wymagają gruntownego przebadania.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, wyd. J.T. Lubomirski, Warszawa 1863.
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, wyd. J.I. Kraszewski, t. 3, Poznań 1879.
Nowy Kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. 2, (1248–1355), wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, współudział K. Pacuski, H. Wajs, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989.
Zbiór dokumentów i listów miasta Płocka, t. 1, wyd. S.M. Szacherska, Warszawa 1975.
Bieniak J., Epilog zabiegów Siemowita IV o koronę polską, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1973, 9.
Chlebowski B., Warka, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Dybek E., Lokacje na prawie niemieckim w ziemi przemyskiej w latach 1345–1434, Lublin 2004.
Galicka I., Sygietyńska H., Sztuka gotycka (XIV – początek XVI w.), w: Dzieje Mazowsza, t. 1, red. H. Samsonowicz, Pułtusk 2006.
Grabowski J., Bolesław IV książę mazowiecki (ok. 1418–1454), pretendent do korony polskiej, „Studia Mazowieckie” 2016, 24–25, 2.
Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich. Studia na dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012.
Grabowski J., Poczet książąt i księżnych mazowieckich, Kraków 2019.
Herod P.E., Rozwój prawa mazowieckiego na tle przeobrażeń polityczno-ustrojowych Mazowsza do XVI wieku, Kraków 2016.
Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań–Wrocław 1998.
Kunkel R.M., Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa 2006.
Luciński J., Przywilej chełmiński 1233 r., jego treść oraz dzieje jego postanowień, w: Studia culmensia historico-juridica czyli Księga pamiątkowa 750-lecia prawa chełmińskiego, t. 1, red. Z. Zdrójkowski, Toruń 1990.
Masłowski J., Kolonizacja wiejska na prawie niemieckim w województwach sieradzkim, łęczyckim, na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej, Poznań 1937.
Nowak Z.H., Przyczynek do sprawy służby wojskowej na Mazowszu w pierwszej połowie XV wieku, w: Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej, red. A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997.
Pazyra S., Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959.
Piskorski J., Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego: w XIII i w początkach XIV w. na tle procesów osadniczych w Europie, Poznań 2005.
Piskorski J., Średniowieczna kolonizacja niemiecka oraz tzw. prawo niemieckie w ujęciu porównawczym, w: Rozkwit średniowiecznej Europy, red. H. Samsonowicz, Warszawa 2001.
Russocki S., Etapy lokacji miejskich na Mazowszu w XIV–XV wieku, „Przegląd Historyczny” 1964, 55, 2.
Russocki S., Formy władania ziemią w prawie ziemskim Mazowsza (koniec XIV w. – połowa XVI w.), Warszawa 1961.
Russocki S., Nadania ziemi „ad servitia communia” a obowiązek służby wojskowej na Mazowszu w XV w., w: Miscellanea iuridica złożone w darze Karolowi Koranyiemu w czterdziestolecie pracy naukowej, t. 1, red. K. Bukowska et al., Warszawa 1961.
Samsonowicz H., Gospodarka i społeczeństwo (XIII – początek XVI w.), w: Dzieje Mazowsza, t. 1, red. H. Samsonowicz, Pułtusk 2006.
Samsonowicz H., Życie miasta średniowiecznego, Poznań 2012.
Supruniuk A., Siemowit IV (ok. 1352–1426), książę mazowiecki, kujawski i bełski, w: Polski słownik biograficzny, t. 37, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków 1996–1997.
Teterycz-Puzio A., Bolesław II Mazowiecki. Na szlakach ku jedności (ok. 1253/58–24 IV 1313), Kraków 2015.
Tyc T., Początki kolonizacji wiejskiej na prawie niemieckim w Wielkopolsce: (1200–1333), Poznań 1924.
Wiśniewski J., Początki i rozwój osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i XV w., „Studia Łomżyńskie” 1989, 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.55.39-49
Data publikacji: 2023-07-20 09:56:20
Data złożenia artykułu: 2023-02-15 10:03:19
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Waldemar Graczyk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.