Kopiariusz akt komisarza pełnomocnego Rządu Narodowego w księstwach naddunajskich Michała Mrozowickiego 18 VI 1863 – 10 X 1864 Część I: 18 VI 1863 – 20 I 1864

Małgorzata Willaume, Małgorzata Nossowska

Streszczenie w języku polskim


W okresie powstania styczniowego terytorium Rumunii było ważnym elementem polskich planów wojskowych oraz zapleczem dla walczących oddziałów. Przebiegał tam szlak przerzutu broni i amunicji, przebywali tam też polscy ochotnicy i żołnierze, którym nie udało się przedostać na terytorium Rosji i wesprzeć działań powstańczych. W imieniu Rządu Narodowego działał tam komisarz Michał Mrozowicki, którego zadaniem m.in. była organizacja przerzutów broni i amunicji oraz opieka nad znajdującymi się w obozach żołnierzami i ochotnikami. Jego korespondencja i raporty dla Rządu Narodowego są relacją o wydarzeniach z okresu od czerwca 1863 r. do października 1864 r. i zawierają szczegółowe informacje na temat jego poczynań, losu Polaków znajdujących się pod jego opieką, trudności, z jakimi musiał mierzyć się jako urzędnik Rządu Narodowego, stanu finansów itp.


Słowa kluczowe


powstanie styczniowe; Mołdawia; komisarz Rządu Narodowego; Michał Mrozowicki

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bujak J., Rey Mieczysław, w: Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988–1989.

Cetnarowicz A., Tajna dyplomacja Adama Jerzego Czartoryskiego na Bałkanach. Hotel Lambert a kryzys serbski 1840–1844, Kraków 1993.

Cichosz P., Władysław Kościelski jako Agent Główny Hotelu Lambert w Stambule w latach 1850–1852, „Annales UMCS. Sectio F” 2006, 61.

Czartoryski W. Pamiętnik 1860–1864. Protokoły posiedzeń biura Hotelu Lambert, oprac. i wstęp H. Wereszycki, Warszawa 1960.

Dach K., Dubicki T., Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 3, Toruń 2004.

Demel J., Aleksander J. Cuza, Wrocław 1977.

Dopierała K., Emigracja polska w Turcji, Lublin 1988.

Dunin-Wąsowicz K., Karol Eugeniusz Lewakowski http://www.ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/karol-eugeniusz-lewakowski# [dostęp: 10 VI 2023].

Dunin-Wąsowicz K., Karol Eugeniusz Lewakowski, w: Polski słownik biograficzny, t. 17, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972.

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Adam Haretto – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/53622 [dostęp: 19 VII 2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Franciszek Zima – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/73544 [dostęp: 19 VI 2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Franciszek Radzikowski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/25245 [dostęp: 19 VII 2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Józef Jagmin – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/34370 [dostęp: 30 VI 2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Karol Brzozowski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/54819 [dostęp: 19 VI 2023].

German F., Przewłocki Walerian, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.

Janik M., Celiński Narcyz, w: Polski słownik biograficzny, t. 3, red. W. Konopczyński, Kraków 1937.

Kieniewicz S., Małecki M., Miłkowski Zygmunt Fortunat, w: Polski słownik biograficzny, t. 21, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.

Kieniewicz S., Maykowski Jan, w: Polski słownik biograficzny, t. 20, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Gdańsk 1975.

Kieniewicz S., Mrozowicki Michał, w: Polski słownik biograficzny, t. 22, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977.

Kieniewicz S., Orzechowski Tadeusz (Oksza), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Kieniewicz S., Różycki Edward https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/edmund-rozycki-1827-1893-dowodca-powst-styczniowego-na-rusi [dostęp: 30 VI 2023].

Kieniewicz S., Różycki Edward, w: Polski słownik biograficzny, t. 32, red. E. Rostworowski, H. Markiewicz, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991.

Konarska B., Sokulski Franciszek, w: Polski słownik biograficzny, t. 40, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków 2000–2001.

Kosk H.P., Generalicja polska, t. 2, M–Ż, Warszawa 2001.

Lewak A., Czajkowski Michał, w: Polski słownik biograficzny, t. 4, red. W. Konopczyński, Warszawa–Kraków 1938.

Lewak A., Dzieje emigracji polskiej w Turcji (1831–1878), Warszawa 1935.

Mrozowicki J.A., Niezwykły żywot Michała Mrozowickiego – powstańca, dyplomaty oraz emigranta politycznego, i jego potomków, „Verbum Nobile. Pismo środowiska szlacheckiego” 2016, 20.

Nowak J., Władysław Jordan i jego działalność na Wschodzie w okresie powstania styczniowego, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 2014, 31, https://www.wbc.poznan.pl/publication/469815#structure [dostęp: 30 VI 2023].

Orłowski B., Wkład Wielkiej emigracji w rozwój cywilizacyjno-techniczny ówczesnej Turcji, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1990, 1.

Orłowski B., Orzechowski Tadeusz (Oksza), https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/84637,Orzechowski-TadeuszOksza.html [dostęp: 30 VI 2023].

Orłowski B., Sokulski Franciszek https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/84149,Sokulski-Franciszek.html [dostęp: 30 VI 2023].

Polska działalność dyplomatyczna w 1863–1864 r. Zbiór dokumentów, red. A. Lewak, Warszawa 1937, 1.

Skałuba P., Starania o utworzenie formacji zbrojnej w Turcji pod dowództwem generała Józefa Wysockiego w latach 1853–1855, „Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka” 2010, 3–4.

Skowronek J., Kraje bałkańskie a powstanie styczniowe w: Powstanie Styczniowe 1863–1864. Wrzenie. Bój. Europa. Wizje, red. S. Kalembka, Warszawa 1990.

Skowronek J., Polityka bałkańska Hotelu Lambert (1833–1856), Warszawa 1976.

Skowronek J., Spory o politykę bałkańską Hotelu Lambert (w związku z recenzją J. Wszołka), „Przegląd Historyczny” 1978, 69, 1.

Skowronek J., Sprzymierzeńcy narodów bałkańskich, Warszawa 1983.

Szmyt A., Generał Józef Wysocki (1809–1873) w służbie Polaków i Węgrów, Olsztyn 2001.

Szmyt A., Plany rozszerzenia powstania styczniowego na ziemie ruskie, „Echa Przeszłości” 2004, 5.

Turkowski T., Brzozowski Karol, w: Polski słownik biograficzny, t. 3, red. W. Konopczyński, Kraków 1937.

Tyrowicz M., Emigracja polska w Księstwach Naddunajskich po powstaniu styczniowym, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny” 1962, 14, Historia.

Tyrowicz M., Długoborski Wincenty, w: Polski słownik biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946.

Wereszycki H. Jordan Władysław, w: Polski słownik biograficzny, t. 11, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964–1965.

Wereszycki H., Władysław Jordan http://www.ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/wladyslaw-jordan# [dostęp: 30 VI 2023].

Willaume M., Drogi do niepodległości. Polskie i rumuńskie koncepcje polityczne i ich realizacja w latach 1837–1849, Warszawa 1984.

Willaume M., Zygmunt Miłkowski (1824–1915) w powstaniu styczniowym 1863 roku, „Annales UMCS. Sectio F” 2012, 67, 2.

Wiśniewski S., Pustowojtowa Anna Henryka w: Słownik biograficzny miasta Lublina, red. A. Witusik, J. Skarbek , T. Radzik, wersja on-line. Ośrodek „Brama Grodzka- Teatr NN” http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/8847/Slownik_biograficzny_miasta_Lublina.pdf [dostęp: 30 VI 2023].

Wodzianowska I., Powstanie styczniowe na Podolu w świetle akt komisji śledczych, „Teka Kom. Hist. – OL PAN” 2013, 10.

Wydawnictwo materiałów do historii powstania styczniowego, 1863–1864, t. V, Lwów 1894.

Żurawski vel Grajewski R., Kwestia wschodnia w polskiej myśli politycznej i działaniu w okresie zaborów, http://www.rodm-krakow.pl/index.php/biblioteka/publikacje/461-kwestia-wschodnia-w-polskiej-mysli-politycznej-i-dzialaniu-w-okresie-zaborow [dostęp: 30 VI 2023].

Żurek P., Miejsce Bośni w Bałkańskiej polityce Hotelu Lambert (1843–1849) w: Europa Środkowa, Bałkany i Polacy. Studia ofiarowane Profesorowi Antoniemu Cetnarowiczowi, red. J. Pezda, S. Pijaj, Kraków 2017.

http://lwow.info/powstancy-styczniowi/ [dostęp: 2 VI 2023].

https://armed.mapn.ro/1_mini%C8%99trii-ap%C4%83r%C4%83rii-na%C8%9Bionale-ministers-of-national-defence [dostęp: 30 VI 2023].

https://en.wikipedia.org/wiki/Omar_Pasha [dostęp: 30 VI 2023].

https://it.wikipedia.org/wiki/Menotti_Garibaldi [dostęp: 30 VI 2023].

https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Jagmin [dostęp: 30 VI 2023].

https://pl.wikipedia.org/wiki/Teofil_Gl%C3%BCck [dostęp: 4 VI 2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Ioan_Alexandru_Duca [dostęp: 30 VI 2023].

https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=17602 [dostęp: 30 VI 2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Arthur_Baligot_de_Beyne [dostęp: 30 VI 2023].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.1247-1314
Data publikacji: 2023-12-21 13:05:25
Data złożenia artykułu: 2023-01-29 11:21:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 512
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 235

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Małgorzata Willaume, Małgorzata nossowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.