Kancelarie Wolnego Miasta Krakowa – rekonesans badawczy

Bartosz Drzewiecki

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy systemu kancelaryjnego Senatu Wolnego Miasta Krakowa i innych instytucji funkcjonujących w tym państwie w latach 1815–1846. Z powodu braku pogłębionych badań, a także pewnych podobieństw w strukturze zachowanych do dziś zespołów archiwalnych Wolnego Miasta Krakowa i instytucji galicyjskich, m.in. magistratów, powszechnie panuje przekonanie o ich przynależności do tego samego austriackiego modelu. Świadczyć ma o tym współwystępowanie schematów rzeczowego i chronologiczno-numerowego w układzie dokumentacji oraz – być może – zbliżona fizyczna forma jednostek archiwalnych. Pomija się przy tym wpływy okresu napoleońskiego na kancelarię krakowską. Niniejszy artykuł zwraca uwagę na to, że to właśnie ustrój urzędów doby Księstwa Warszawskiego mógł mieć decydujący wpływ na biurowość Wolnego Miasta Krakowa.

Słowa kluczowe


Wolne Miasto Kraków; Rzeczpospolita Krakowska; biurowość; system kancelaryjny; XIX wiek; archiwum

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Narodowe w Krakowie:

Akta miasta Krakowa, sygn. 29/33/0/2.3/3665, 29/33/0/2.3/3669–29/33/0/2.3/3670

Archiwum Wolnego Miasta Krakowa, sygn. 29/200/0/4.1.4/296, 29/200/0/4.4/1187–29/200/0/4.4/1195, 29/200/0/4.4/1201.

Prefektura departamentu krakowskiego, sygn. 29/72/0/0/7, 29/72/0/0/20.

Kancelaria organów władzy w Galicji. Wybór źródeł, wstęp i oprac. A. Górak, K. Latawiec, Lublin 2012.

System kancelaryjny Senatu Rządzącego Wolnego Miasta Krakowa 1815–1846, oprac. M. Andrasz-Mrożek, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 1997, 3.

Urządzenie wewnętrzne Senatu Wolnego Miasta Krakowa i jego Okręgu, Kraków 1816.

Ajnenkiel A., Leśnodorski B., Rostocki W., Historia ustroju Polski (1764–1939), Warszawa 1969.

Arłamowski K., Kancelarie zarządów miejskich w zaborze austriackim w latach 1772–1918, „Archeion” 1962, 38.

Bieniarzówna J., Wolne Miasto Kraków, w: Dzieje Krakowa, t. 3, Kraków w latach 1796–1918, red. J. Bieniarzówna, J. Małecki, J. Mitkowski, Kraków 1979.

Cichoń P., Centralne władze administracyjne Rzeczypospolitej Krakowskiej, w: Dzieje biurokracji, t. 6, red. T. Bykowa, A. Górak i G. Smyk, Lublin–Radzyń Podlaski 2016.

Cichoń P., Zmiany prawnoustrojowe w „napoleońskim” Krakowie w latach 1809–1815, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2021, 24.

Czajecka B., Prace zespołu naukowego kancelarii austriackiej za rok 1993, „Archeion” 1995, 94.

Drzewiecki B., Archiwum Senatu Wolnego Miasta Krakowa – funkcje, rola i znaczenie dla mieszkańców efemerycznego państewka w latach 1816–1846, referat wygłoszony podczas VII Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych, Toruń 5–6 XII 2019 r., mps w zbiorach autora.

Górak A., Między strukturalnym a planowym grupowaniem dokumentów. Geneza wykazu akt w Imperium Rosyjskim, w: Belliculum Diplomaticum V Lublinense: Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. A. Górak, M. Szabaciuk, Lublin 2014.

Iwaszkiewicz J., Z dziejów Archiwum Akt Dawnych w Warszawie. Uporządkowanie archiwów Księstwa Warszawskiego, „Archeion” 1927, 2.

Niezgoda Z., Organizacja i kancelaria dominiów w Galicji i szczątki ich akt w Archiwum Państwowym w Krakowie, „Archeion” 1958, 28.

Osiecka M., Kancelaria i archiwum. System kancelaryjny i archiwalny komisji rządowych w Królestwie Polskim w latach 1815–1867, Warszawa 2015.

Pańków S., Archiwum Wolnego Miasta Krakowa, „Archeion” 1954, 22.

Rostocki W., Księgi kancelaryjne i akta spraw urzędów administracji państwowej Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, „Archeion” 1958, 29.

Stojanowski J., Akta Rady Nieustającej (1775–1788), „Archeion” 1928, 4.

Szyposz, J., Dzieje kancelarii urzędów i instytucji na terenie Galicji od 1772 do 1918 roku, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 1995, 1.

Winiarz A., Archiwum Namiestnictwa we Lwowie, Lwów 1909.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.55.381-393
Data publikacji: 2023-07-20 09:56:46
Data złożenia artykułu: 2023-01-27 17:31:48


Statystyki


Widoczność abstraktów - 477
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 179

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Bartosz Drzewiecki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.