Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Rytuał w wykonaniu kobiet „Radio Majdanek”
Streszczenie w języku polskim
Artykuł daje wgląd w bezprecedensowe w historii obozów koncentracyjnych zjawisko odgrywania z pamięci „audycji radiowych” przez więźniarki nazistowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Twórczynie tego szczególnego medium utożsamiały przedwojenne audycje Polskiego Radia z utraconym i niedostępnym dziedzictwem kulturowym oraz wartościami humanistycznymi. Odtwarzanie z pamięci radiowych programów wywoływało u nich pozytywne emocje i poruszało wyobraźnię, jednocząc i dając siłę do przetrwania obozowej rzeczywistości. „Audycje” wygłaszane i wysłuchiwane we wspólnocie baraku stały się rytuałem porządkującym mentalny świat kobiet. Ich systematyczny charakter nadawał sens przepełnionej cierpieniem codzienności: powtarzany schemat audycji wprowadzał poczucie ciągłości czasu, potwierdzał tożsamość kobiet, które w audycjach odnajdywały swoją historię sprzed wojny. Pamięć o strukturze i estetyce przekazu przedwojennego radia dała kobietom niezwykłe narzędzie komunikacji umożliwiające zachowanie podstawowych wartości humanistycznych w obozie zagłady.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Archiwum Państwowe Muzeum na Majdanku:
VII-135/160, 1967, Brzosko-Medryk D.
VII/M-476, 1981, Grzegorzewska-Nowosławska W.
VII/M 210, 1978, Piwińska E.
VII/M-211, 1958, Woliniewska M.
Archiwum Państwowe Radia Lublin:
Fornal S., Historia Radia Majdanek I, 1995 [performed by: M. Woliniewska, D. Brzosko-Mędryk, S. Błońska, W. Grzegorzewska – Nowosławska, J. Kozera-Wąs].
Fornal S., Historia Radia Majdanek II, 1995 [performed by: M. Woliniewska, D. Brzosko-Mędryk, S. Błońska, W. Grzegorzewska – Nowosławska, J. Kozera-Wąs].
Fornal S., Radio Planety Majdanek, 1995 [performed by: M. Woliniewska, D. Brzosko, S. Błońska, W. Grzegorzewska, J. Kozera].
Fornal S., Radio Planety Majdanek, 1996 [performed by: D. Brzosko, S. Błońska, W. Grzegorzewska, J. Kozera, M. Woliniewska].
Fornal S., Zawsze radio, wszędzie radio – Radio Planety Majdanek, 1996 [performed by: S. Błońska, D. Brzosko, W. Grzegorzewska, J. Kozera, M. Woliniewska].
Brzosko-Mędryk D., Matylda, Warszawa 1970.
Brzosko-Mędryk D., Niebo bez ptaków, wyd. 1–3, Warszawa 1968-1975.
My z Majdanka. Wspomnienia byłych więźniarek, red. K. Tarasiewicz, Lublin 1988.
Altheide D.L., Snow R.P., Media Logic, Beverly Hills 1979.
Anderson B., Imagined Communities, London 1983.
Arendt H., The Promise of Politics, New York 2005.
Bal M., Memory Acts: Performing Subjectivity, www.boijmansbulletin.nl, February 2001, 001, 002.
Beck A., Radio Theory, 1991, online book, section 2.11.6a: http//speke.ukc.ac.uk/sais/ sound-journal/Beck 19991Chap2.html [dostęp: 20 XI 2020].
Brinca A., Reading Germaine Tillion's Operetta „Le Verfügbar aux Enfers” as a Testimony' of Women's Differential Experience in Ravensbrück, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” 2017, 48, 1.
Collins R., Interaction ritual chains, Princeton 2004.
Coman M., Rothenbuhler E.W., The promise of media anthropology, w: Media Anthropology, red. M. Coman, E.W. Rothenbuhler, Thousand Oaks 2005.
Cottle S., Mediatized rituals: beyond manufacturing content, „Media, Culture & Society” 2006, 28, 3.
Couldry N., Media Rituals. Beyond Functionalism, w: Media Anthropology, red. E.W. Rothenbuhler, M. Coman, Thousand Oaks, London, New Delhi 2005.
Couldry N., Media Rituals: A Critical Approach, London 2003.
Douglas S., Listening In: Radio and the American Imagination, from Amos’n ’Andy and Edward R. Murrow to Wolfman Jack and Howard Stern, New York 1999.
Durham F., Media ritual in catastrophic time, „Journalism” 2008, 9, 1.
Erll A., Cultural Memory Studies: An Introduction, w: Cultural Memory Studies. An International and Interdisciplinary Handbook, red. A. Erll, A. Nünning, Berlin 2008.
Fornal S., Anteny nad Bystrzycą, Lublin 1997.
Forsslund T., Radio – the forgotten medium for users´ creative mental interaction and co-production, w: Radio Evolution: Conference Proceedings September, 14–16, 2011, Braga, University of Minho: Communication and Society Research Centre, red. M. Oliveira, P. Portela, L.A. Santos, Braga 2012.
Gazi A., Mental and Social Construction in the Radio, w: Power- Pain- Violence, red. K. Navridis, Athens 2002.
Gradowski Z., In the Heart of Hell: The Diary of a Prisoner and Leader of the Sonderkommando Revolt at Auschwitz, [Hebrew] Tel Aviv 2012.
Grimes R.L., Deeply into the bone: Re-inventing rites of passage, Berkeley 2000.
Hilmes M., Radio Voices: American Broadcasting, 1922–1952, Minneapolis 1997.
Horton D., Wohl R., Mass Communication and Para-social Interaction: Observations on Intimacy at a Distance, „Psychiatry” 1956, 19, 3.
Jacobson E., The Self and the Object World, London 1964.
Kiedrzyńska W., Murawska Z., Kobieta w obozie koncentracyjnym, Lublin 1972.
Kranz T., Unsere Schicksal – eine Mahnung für Euch. Berichte und Erinnerungen der Häftlinge von Majdanek. Gegen Vergessen – Für Demokratie e.v., Lublin 1997.
Lacey K., Listening Publics. The Politics and Experience of Listening in the Media Age, Cambridge 2013.
Lacey K., Radio in the Great Depression: Promotional Culture, Public Service, and Propaganda, w: Radio Reader. Essays in the Cultural History of Radio, red. M. Hilmes, J. Loviglio, New York–London 2002.
Lenthall B., Critical Reception. Public Intellectuals Decry Depression-era Radio, Mass Culture, and Modern America, w: Radio Reader. Essays in the Cultural History of Radio, red. M. Hilmes, J. Loviglio, New York–London 2002.
Levi P., If This is a Man, New York 1959.
Loviglio J., Vox Pop. Network Radio and the Voice of the People, w: Radio Reader. Essays in the Cultural History of Radio, red. M. Hilmes, J. Loviglio, New York–London 2002.
Mailänder E., Female SS-guards and Workaday Violence: The Majdanek Concentration Camp, 1942–1944, tłum. P. Szobar, East Lansing 2015.
Maruna S., Reentry as a rite of passage, „Punishment & Society” 2011, 13, 1.
Miller D.W., Marks L.J., Mental imagery and sound effects in Radio Commercials, „Journal of Advertising” 1992, 21, 4.
Murawska-Gryń Z., Gryń E., Obóz koncentracyjny Majdanek, Lublin 1972.
Nelson R., Prospective Mapping w: Mapping Intermediality in Performance, red. S. Bay-Cheng, Ch. Kattenbelt, A. Lavender, R. Nelson, Amsterdam 2010.
Ong W.J., Interfaces of the Word. Studies in the Evolution of Consciousness and Culture, Ithaca and London 1977.
Ong W.J., Orality and Literacy. The Technologizing of the Word, London–New York 1982.
Paivio A., Imagery and Verbal Processes, New York–Chicago 1971.
Paivio A., Images In Mind. The Evolution of a Theory, New York–London 1991.
Paivio A., Mind and Its Evolution. A Dual Coding Theoretical Approach, Mahwah–London 2007.
Pedaya H., Walking Through Trauma: Rituals of Movement in Jewish Myth, Mysticism and History, [Hebrew] Tel Aviv 2011.
Phelan P., Unmarked: The Politics of Performance, New York 1993.
Prot K., Broken Identity in Romanian and Polish Jew, „ISR Psychiatry” 2008, 45, 4.
Rachmani M., Testimonies, Liminality Rituals and the Memory of the Self in the Concentration Camps, „Dapim: Studies on the Holocaust” 2016, 30, 2.
Ricoeur P., Memory, History, Forgetting, Chicago–London 2006.
Ripatti-Torniainen L., Stachyra G., The Human Core of the Public Realm: Women Prisoners’ Performed ‘Radio’ at the Majdanek Concentration Camp, „Media Culture & Society” 2019, 41, 5.
Rosiak E., Niektóre formy samoobrony psychicznej więźniów Majdanka, „Zeszyty Majdanka” 1971, 5.
Ross C., Media and the Making of Modern Germany: Mass Communications, Society, and Politics from the Empire to the Third Reich, Oxford 2008.
Rothenbuhler E.W., Ritual Communication: From Everyday Conversation to Mediated Ceremony, Thousand Oaks 1998.
Sartre J.P., Critique of Dialectical Reason, London 1990.
Scannell P., Cardiff D., A Social History of British Broadcasting, vol. 1, 1922–1939, Oxford 1991.
Schneider R., Performance remains again, w: Archaeologies of Presence. Art, performance and the persistence of being, red. G. Giannachi, N. Kaye, M. Shanks, Routledge 2012.
Snoek J., Defining ‘Rituals’, w: Theorizing Rituals, vol. 1, Issues, Topics, Approaches, Concepts, red. J. Kreinath, J. Snoek, M. Stausberg, Boston 2006.
Stachyra G., Radio in the workplace. A liminal medium between work and leisure, „Media Culture & Society” 2015, 37, 2.
Stachyra G., The theory of parasocial interaction (intimacy at a distance) in communication practices of contemporary radio, w: Radio Relations. Policies and aesthetics of the medium, red. G. Stachyra, M. Oliveira, T. Bonini, Cambridge 2018.
Street S., The Sound Inside the Silence. Travels in the Sonic Imagination, Singapore 2019.
Tambiah S.J., Dramatic Ritual/Ritual Drama: Performance and Reflexive Anthropology, „Kenyon Review” 1979, 1.
Turner V., The Ritual Process: Structure and Anti-Structure, Chicago 1969.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.53.515-539
Data publikacji: 2022-06-30 13:44:08
Data złożenia artykułu: 2021-09-28 18:03:10
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Grażyna Stachyra
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.