Uwięziony, wysunięty na czoło, zganiony, awansowany… Meandry kariery politycznej Tadeusza Dudy, działacza partyjnego i urzędnika państwowego

Tomasz Czarnota

Streszczenie w języku polskim


W artykule opisano koleje życia Tadeusza Dudy, XX-wiecznego polityka i urzędnika z Lubelszczyzny, który między innymi kierował Urzędem Spraw Wewnętrznych przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie i zasiadał w Prezydiach Powiatowych Rad Narodowych w Lubartowie oraz Białej Podlaskiej. Był więc liczącą się figurą we władzach regionalnych w województwie lubelskim i z pewnością trzeba w nim widzieć przedstawiciela elity rządzącej w Polsce Ludowej. Tym dziwniejsze jest to, że pozostaje on właściwie nieznany. Stało się tak prawdopodobnie dlatego, że pechowo popadł na pewien czas w niełaskę partii rządzącej na skutek wymierzenia mu dwukrotnie kar dyscyplinarnych przez komisje kontroli partyjnej PPR i PZPR – swoiste sądy partyjne. Było to istotne nie tylko ze względu na rolę odgrywaną przez owe partie, od których zależały m.in. status i pozycja społeczna obywateli, lecz także dlatego, że był on z nimi (i z ich ideową poprzedniczką, Komunistycznym Związkiem Młodzieży Polskiej) od młodych lat związany ideowo i zawodowo – jako pracownik etatowego aparatu partyjnego szczebla powiatowego i wojewódzkiego (m.in. sekretarz Komitetu Powiatowego PPR w Lubartowie). Winę za wymierzone mu kary częściowo ponosił on sam, podejmując takie, a nie inne decyzje, częściowo winne temu były osoby mające z nim osobiste zatargi. Jednak determinacja, jaką wykazał w walce o odzyskanie dobrego imienia, sprawiła, że udało mu się wreszcie zdobyć upragnione wyższe wykształcenie i objąć ważne stanowisko w wojewódzkiej administracji państwowej.


Słowa kluczowe


Lubartów; Lublin; Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej; Polska Partia Robotnicza; Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; Rozkopaczew; Wojewódzka Komisja Kontroli Partyjnej PPR/ PZPR; Centralna Komisja Kontroli Partyjnej PPR/PZPR

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Akt Nowych w Warszawie:

Archiwum Szkół Partyjnych w Akademii Nauk Społecznych, sygn. 87/107.

Komitet Centralny PPR w Warszawie, sygn. IX/1050, IX/7938, IX/8401.

Zbiór akt osobowych działaczy ruchu robotniczego 1918–1990, sygn. 1330.

Archiwum IPN Oddział w Lublinie:

sygn. IPN Lu-0232/12, IPN Lu-0248/12.

Archiwum Państwowe w Lublinie:

Komitet Powiatowy PPR w Lubartowie, sygn. 3, 4, 22.

Komitet Powiatowy PZPR w Lubartowie, sygn. 76, 525.

Komitet Wojewódzki PPR w Lublinie, sygn. 24, 47, 131, 443.

Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie, sygn. 62, 200, 257, 271, 505, 524, 622, 2696, 3269, 3314.

Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie 1975–1990, sygn. 4065.

Sąd Okręgowy w Lublinie, Wydział Karny, sygn. 54, 105.

Zarząd Okręgowy ZBoWiD w Lublinie, sygn. 370, 375.

Zbiór wspomnień i relacji działaczy partyjnych i członków ruchu oporu, sygn. 29, 65, 217.

Archiwum Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie:

Akta osobowe pracowników Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, sygn. 45/840.

„Dziennik Urzędowy Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego” 1960, nr 5, poz. 15.

„Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Polskiej” 1968, nr 3 poz. 6.

„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1932, nr 60, poz. 571.

Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945–1989). Materiały pomocnicze Biura Edukacji Publicznej IPN, t. 1, wstęp i oprac. T. Ruzikowski, Warszawa 2004.

Bednarczyk M.J., Element przypadkowy i wrogi, karierowicze, moralnie rozłożeni, sypacze i deklaranci. Obraz członków Polskiej Partii Robotniczej w województwie lubelskim w świetle spraw Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej PPR w Lublinie w latach 1945–1948, „Res Historica” 2018, 45.

Bednarczyk M.J., „W szeregach partii nie może pozostać wróg…”. Zarys działalności Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej Polskiej Partii Robotniczej w Lublinie w latach 1945–1948, w: „Polska Ludowa” 1944–1989 – wybrane problemy historii politycznej i społecznej, red. D. Litwin-Lewandowska, K. Bałękowski, Lublin 2016.

Drabik R., Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa – Armia Ludowa na Lubelszczyźnie 1942–1944, w: Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa/Armia Ludowa na ziemiach polskich 1942–1944/1945, red. K. Kaczmarski, M. Krzysztofiński, Rzeszów 2013.

Hirsz Z., Polska Partia Robotnicza w pow. lubartowskim, w: Lubartów i ziemia lubartowska, red. Z. Hirsz, J. Lulek, J. Smolarz, Lublin 1972.

Horoch E., Komunistyczna Partia Polski w województwie lubelskim w latach 1918–1938, Lublin 1993.

Mysłowski E., Z dziejów PPR, GL i AL w powiecie lubartowskim (1942–1944), Lublin 1963.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.483-528
Data publikacji: 2021-12-28 16:34:25
Data złożenia artykułu: 2021-04-09 15:31:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1010
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 651

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Tomasz Czarnota

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.