Od wartości do antywartości prawa Unii Europejskiej

Streszczenie w języku polskim

Opracowanie jest próbą refleksji ogólnej, syntetycznej na temat wartości i antywartości prawa Unii Europejskiej (UE), dlatego rozważania na temat szczegółowych instytucji prawnych zostały ograniczone do niezbędnego minimum. Antywartości prawa UE wiążą się paradoksalnie z: procesem uniwersalizacji wartości ujmowanych przez to prawo; nieracjonalnością aksjologiczną; naruszeniem właściwych proporcji pomiędzy ochroną dobra wspólnego i interesu publicznego a ochroną wolności i interesów jednostki; zachowaniem właściwej adekwatności w relacji środek–cel. Ponadto są związane z brakiem autorytetu i demokratycznej legitymizacji podmiotów tworzących prawo UE, inflacją tego prawa oraz poszerzaniem zakresu przedmiotowego regulacji, zwłaszcza zaś z ingerowaniem w obszary objęte szczególną wrażliwością społeczną. Prawo UE jest postrzegane jako system normatywny realizujący niejasne interesy zamiast chronić jednostkę przed nadmierną ingerencją w sferę jej wolności i praw. Staje się źródłem opresji, osłabia pozycję jednostki względem organów władzy publicznej, a także jest przykładem przewagi ideologii nad racjonalnością. Inne dysfunkcje prawa UE są związane z jakością tego prawa, jego przewidywalnością, jasnością, a nawet dostępnością. Wszystkie te zjawiska powodują, że prawo UE staje się coraz częściej źródłem napięć oraz konfliktów międzyinstytucjonalnych, międzypaństwowych i społecznych.