Die Krise Europas in der Philosophie von Alexander Herzen und José Ortega y Gasset

Natalina Michna

Abstract


Der Artikel stellt das Problem der Krise Europas in der Auffassung zwei Denker dar: des russischen Philosophen aus dem 19. Jahrhundert Alexander Herzen und des spani-schen Philosophen aus der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts José Ortega y Gasset. Ihre Philosophie ist zweifelsohne auf dem Boden anderer historischer und kultureller Bedingungen entstanden, in anderen Zeiten und an anderen Orten. Paradoxerweise zeigten jedoch beide Denker überraschend ähnliche Anschauungen über die Natur und die Gründe der Krise, die die europäische Kultur zehrte. Indem Herzen die Umwälzun-gen im Europa des 19. Jahrhunderts beobachtete, nahm er einige Ideen in Bezug auf die Krise Europas vorweg, die später im Denken von Ortega y Gasset zum Ausdruck kamen. Im Denken über die Krise bei Herzen und Ortega lassen sich zwei wesentliche Übereinstimmungen bemerken: erstens der von beiden Denkern präsentierte Katastrophismus, zweitens die philosophische Auffassung der Masse und der sozialen Elite.


Schlagworte


Krise, Katastrophismus, Menschenmasse, soziale Elite, Alexander Herzen, José Ortega y Gasset

Literaturhinweise


Breczko J., Historia po „końcu historii” (próba ogólnej diagnozy kondycji kultury i polityki Zachodu), „Sofia” 2012, nr 12, s. 69–82.

Dobieszewski J., Aleksander Hercen – filozofia czynu, filozofia osobowości, [w:] Wokół Leontjewa i Bierdiajewa. Almanach myśli rosyjskiej, red. J. Dobieszewski, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2001, s. 9–36.

Encyklopedia powszechna, t. 2, PWN, Warszawa 1984.

Gawor L., Katastrofizm w polskiej myśli społecznej i filozofii 1918–1939, Wyd. UMCS, Lublin 1999.

Górski E., José Ortega y Gasset i kryzys ideologii hiszpańskiej, Wyd. PAN Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982.

Hercen A., Pisma filozoficzne, t. I, II, tłum. J. Walicka, A. Walicki, PWN, Warszawa 1965.

Kołakowski A., Historia, kultura, katastrofa, „Przegląd Filozoficzny” 1995, nr 2.

Kopciuch L., O »specyfice« polskiego katastrofizmu międzywojennego (Witkacy – Znaniecki) na tle koncepcji zachodnich, „Parerga” 2007, nr 3, s. 65–74.

Kuderowicz Z., Filozofia dziejów, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.

Leszczyna D., Projekt filozofii witalnej w filozofii José Ortegi y Gasseta, „Roczniki Filozoficzne” 2009, t. LVII, nr 1, s. 127–155.

Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. zbiorowa, t. 1, PWN, Warszawa 1984.

Mazurek S., Wątki katastroficzne w myśli rosyjskiej i polskiej 1917–1950, Wyd. Leopoldinum, Wrocław 1997.

Ortega y Gasset J., Bunt mas i inne pisma socjologiczne, tłum. P. Niklewicz, H. Woźniakowski, PWN, Warszawa 1982.

Podolan E., Feudalizm rosyjski w socjologicznej i historiozoficznej spuściźnie Aleksandra Hercena, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2006, t. III, s. 149–156.

Polit K., Kryzys cywilizacji Zachodu w myśli José Ortegi y Gasseta, Wyd. UMCS, Lublin 2005.

Rossi P., Zatonięcie bez świadka. Idea postępu, tłum. A. Dudzińska-Facca, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1998.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.14.111
Date of publication: 2015-10-02 13:13:39
Date of submission: 2015-10-02 12:54:40


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1287
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2015 Natalina Michna

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl