„Doppeltgeborene”. Am Rande der Langweiligen Geschichte von Anton Tschechow

Anna Głąb

Abstract


Die Autorin polemisiert gegen die These von Leo Schestow, der Anton Tschechow einen „Apologeten der Hoffnungslosigkeit“ nannte, indem sie auf seine Philosophie des Hu-mors sowohl in der Form als auch im Inhalt der Werke hinweist. Eine Exemplifizierung dieser Philosophie ist die kontrapunktische Struktur der Erzählung Langweilige Geschichte mit deren Hauptfrage „Was tun?“. Die Verfasserin schlägt eine andere Erklärung für die von Schestow angenommene Kategorie des „Schaffens aus dem Nichts“ vor. Sie bezieht sich auf die Philosophie von William James (besonders auf seine Begriffe der Doppeltge-borenen und des Rechtes auf den Glauben), die entsprechende Kategorien für die Diag-nose der Melancholie bei den Figuren Tschechows liefert. Am Ende stellt die Autorin mit Bezug auf Thomas Mann fest, dass die Antwort auf die Frage „Was tun?“ bei Tschechow eine Betätigung voller Hingabe ist.

Schlagworte


Tschechow; Schestow; James; Doppeltgeborene; Recht auf Glauben; Thomas Mann; Humor; Melancholie; Arbeit

Literaturhinweise


Allain L., Можно ли назвать Чехова „верующим нигилистом”?, [w:] Anton P. Čechov. Philosophie und Religion in Leben und Werk. Vor-träge des Zweiten Internationalen – Symposium Badenweiler, 20–24 Oktober 1994, München 1997, s. 261–271;

Bergson H., Śmiech. Esej o komizmie, tłum. S. Cichowicz, Wydawnic-two KR, Warszawa 1995;

Chekhov A., The Cherry Orchard – A New English Version, red. T. Grif-fiths, London 1978;

Czechow A., Listy, t. II, tłum. N. Gałczyńska, A. Sarachanowa, Wy-dawnictwo Literackie, Kraków 1987;

Czechow A., Nieciekawa historia, tłum. R. Śliwowski, Sic!, Warszawa 2011;

Czechow A., Trzy siostry, tłum. N. Gałczyńska, Iskry, Warszawa 1983;

Czechow A., Wujaszek Wania, tłum. J. Iwaszkiewicz, [w:] tenże, Wy-bór dramatów, opr. R. Śliwowski, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1970;

Daniel-Rops H., Antoni Czechow, tłum. P. Hertz, [w:] Czechow w oczach krytyki światowej, wyb. R. Śliwowski, PIW, Warszawa 1971, s. 467–495;

Emerson C., The Cambridge Introduction to Russian Literature, Cam-bridge University Press, New York 2008;

Gatrall J. J. A., The Paradox of Melancholy Insight: Reading the Medical Subtext in Chekhov’s A Boring Story, „Slavic Review” 2003, t. 62, z. 2, s. 258–277;

Głąb A., O potencjalnych sojuszach filozofów z komikami, „Znak” 2005, nr 607, s. 154–161;

Gottlieb V., Chekhov’s Comedy, [w:]The Cambridge Companion to Che-khov, red. V. Gottlieb, P. Allain, Cambridge University Press, Cam-bridge 2000, s. 228–238;

Gutowski P., Nauka, filozofia i życie. U podstaw myśli Williama Jamesa, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011;

James W., Doświadczenia religijne, tłum. J. Hempel, Nomos, Kraków 2001;

James W., Filozofia wszechświata, tłum. W. Witwicki, Zielona Sowa, Kraków 2007;

James W., Prawo do wiary, tłum. A. Grobler, Znak, Kraków 1996;

Jędrzejkiewicz A., „Zostać wspólnikiem Czechowa”, [w:] Czechow sto lat później, red. W. Szczukin, D. Kosiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, s. 9–19;

Катаев В.Б., Проза Чехова: проблемы интерпретации, Москва 1979.

Kołakowski L., Wstęp. Poza zasięgiem nauki, [w:] H. Bergson, Ewolu-cja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Zielona Sowa, Kraków 2004;

Levinson J., Humour, [w:] Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. E. Craig, wydanie elektroniczne;

Newman W. F., The Soul; Her Sorrows and Her Aspirations, 3 ed., Chapman, London 1852;

Mann T., Esej o Czechowie, tłum. I. Czermakowa, [w:] Czechow w oczach krytyki światowej, wyb. R. Śliwowski, PIW, Warszawa 1971, s. 85–110;

Nabokov V., Wykłady o literaturze rosyjskiej, tłum. Z. Batko, Muza, Warszawa 2002;

Senderovich M., Чехов и Киркегор, [w:] Anton P. Čechov. Philosophie und Religion in Leben und Werk. Vorträge des Zweiten Internationalen – Symposium Badenweiler, 20–24 Oktober 1994, München 1997, s. 29–44;

Спивак P. C., Чехов – экзистенциалист, [w:] Философия Чехова, Иркутск 2008, s. 193–208;

Степанов А. Д., Лев Шестов о Чехове, [w:] Чеховиана. Чехов и „серебряный век”, Москва 1996, s. 75–77;

Szestow L., Apoteoza nieoczywistości. Próba myślenia adogmatycznego, tłum. N. Karsow, Sz. Szechter, Kontra, Londyn 1983;

Szestow L., Twórczość z niczego, [w:] L. Szestow, Początki i końce. Zbiór artykułów, tłum. J. Chmielewski, Antyk, Kęty 2005, s. 9–37;

Schmid W., О проблематичном событии в прозе Чехова, [w:] W. Schmidt, Прозакакпоэзия. Статьи о повествовании в русской литературе, Санкт-Петербург 1998, s. 263–277;

Śliwowski R., Antoni Czechow, PIW, Warszawa 1986;

Taylor Ch., Oblicza religii dzisiaj, tłum. A. Lipszyc, Znak, Kraków 2002.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2014.9.43
Date of publication: 2015-04-20 21:29:08
Date of submission: 2015-04-17 16:18:11


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1229
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2015 Anna Głąb

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl