Informationskrise und Schweigen in philosophischer und kultureller Perspektive

Halina Rarot, Tomasz Wójcik

Abstract


Unter den vielen Formen zeitgenössischer soziokultureller Krisen ist die Informationskrise, die eine Begleiterscheinung der postmodernen Informationszivilisation darstellt, eine besonders schwierige Form. In einer häufig anzutreffenden pessimistischen Sichtweise wird die Informationskrise als Überproduktion von textlichen, visuellen und akustischen Informationen verstanden, die in der Umgangssprache und in der Hochkultur stattfindet. Diese Überproduktion führt zur Entwertung von Informationen und zu anderen, weniger vorhersehbaren und schwerwiegenden Folgen. Gewöhnlich sieht man in einer solchen katastrophalen Sichtweise keine Möglichkeit mehr, sich aus diesem „erstickenden“ Übermaß an Information zu befreien. In diesem Artikel wird jedoch versucht, die Möglichkeit einer umfassenderen und realistischeren Perspektive auf die Informationskrise aufzuzeigen und darzustellen. Bei der Erarbeitung dieses umfassenderen Bildes der gegenwärtigen Informationskrise sowie der Krise an sich werden Forschungsergebnisse aus verschiedenen Bereichen der Geistes- und Sozialwissenschaften, d.h. aus der kognitiven Psychologie, der Psychologie der menschlichen Entwicklung, der Psychologie der Krise und der Krisenintervention sowie der Kultursoziologie, berücksichtigt. Der Beitrag ist somit interdisziplinär angelegt, wird aber letztlich durch eine philosophisch-kulturelle Synthese gekrönt. In Anlehnung an den Kultursoziologen Tomasz Szlendak werden auch Abhilfestrategien gegen die negativen Erscheinungsformen der Informationsüberflutung beschrieben, wobei dem Wert der Stille besondere Aufmerksamkeit gewidmet wird.

Schlagworte


das Phänomen der Krise; die postmoderne Kultur; die Informationsüberflutung; Anti-Krisen-Strategien; Schweigen

Literaturhinweise


Badura-Madej, Wanda. Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych. Warszawa: Interart, 1996.

Gabara, Paweł. Pojęcie milczenia i jego funkcja w relacji między Bogiem a człowiekiem

w homiliach Jana Pawła II. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2013.

Gawarecka, Anna. „W poszukiwaniu ciszy. Dwa głosy w sprawie mizofonii”. Bohemistyka 2022, nr 4: 543–564.

Manowich, Lev. Język nowych mediów. Tłum. Piotr Cypryański. Warszawa: Łośgraf, 2006.

Gawor, Leszek. „Próba typologii myśli katastroficznej”. Kultura i Wartości 2015, nr 13: 9–16. DOI: 10.17951/kw.2015.13.9

Goban-Klas, Tomasz. Rwący nurt informacji, https://ktime.up.krakow.pl/ref2008/goban.pdf (dostęp: 2.03.2023).

Gwizdalanka, Danuta. „Strojenie trąb jerychońskich. Dźwiękowe wojny”. Ruch Muzyczny 1987, nr 19: 12–15.

Jegorow, Borys A. „Krizisy w istorii Rima (sobytija i problemy)”. W: Mnemon. Issledowanija i publikacyi po istorii antycznogo mira, red. Ye.D. Frolov, 346–356. Izdatielstwo: Sankt-Pieterburgskij Gosudarstwiennyj Uniwiersitiet. Sankt Pieterburg, 2013.

Kapuściński, Ryszard. Lapidarium III. Warszawa: Czytelnik 1997.

Konior, Jan SJ. Cisza. Najstarsza modlitwa świata. Kraków: Wydawnictwo M, 2019.

Kopciuch, Leszek. „Idea kryzysu w filozofii dziejów”. Kultura–Historia–Globalizacja 2010, nr 8: 99–109, https://k-h-g.pl/wp-content/uploads/2023/07/8_2010_idea_kopciuch.pdf (dostęp: 15.05.2023).

Ledzińska, Maria. „O możliwych sposobach radzenia sobie z nadmiarem danych. Znaczenie kontroli poznawczej”. W: Komputer w edukacji. 17. ogólnopolskie sympozjum nauko-we, Kraków, 28-29 września 2007, red. Janusz Morbitzer, 128–129. Kraków: Pracownia Technologii Nauczania AP, 2007.

Lewandowska-Kąkol, Agnieszka. Dźwięki, szepty, zgrzyty. Wywiady z kompozytorami. Warszawa: Fronda PL, 2012.

Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. „Zgiełk w reklamie, zgiełk reklamy, zgiełk mediów”. W: Przestrzeń zgiełku. Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, t. 3, red. Justyna Harbanowicz, Agnieszka Janiak, 83–92. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2012.

Małachow, Viktor. Molchanie v dialoge, dialog v molchanii, http://www.intel ros.ru/subject/ figures/viktor-malahov/17656-molchanie-v-dialoge-dialog-v-molchanii.html (dostęp: 13.11.2022).

Matuszczak, Zbigniew. Zapytanie nr 1309 do prezesa Rady Ministrów w sprawie agresywnej reklamy telewizyjnej, 27.03.2008, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/0F7A2365 (dostęp: 20.02.2023).

Michajłowa, Marina Walentynowna. Cisza jako forma duchowego doświadczenia (Aspekt estetyczno-kulturologiczny), https://www.dissercat.com/content/molchanie-kak-forma-dukhovnogo-opyta-estetiko-kulturologicheskii-aspekt (dostęp: 20.12.2022).

Momro, Jakub. Ucho nie ma powieki. Dźwiękowe sceny pierwotne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.

Musiał, Stanisław SJ. Milczenie w ćwiczeniach duchownych, https://czechowice.jezuici.pl/ (dostęp: 22.12.2022).

Ogonowska, Anna. „Ekranolatki między mediami. W stronę psychologii mediów”. Zeszyt Naukowy WSZIB 2016, nr 40: 1–17.

Popularny słownik języka polskiego. Oprac. Elżbieta Sobol. Warszawa: PWN, 2003, 382.

Rafałowicz, Marek. Człowiek z ekranu, https://technopolis.polityka.pl/2006/czlowiek-z-ekranu (dostęp: 07.01.2023).

Sasin, Marek. „Ekologia akustyczna – nieobecny dyskurs w pedagogice”. Teraźniejszość – Człowiek–Edukacja 22, nr 85 (2019): 31–48.

Sajenko, Natalia. „Protsedury «vzhivleniya» ekrana v bytiye sovremennogo cheloveka”. Kaspiyskiy region: politika, ekonomika, kul’tura 2012, nr 33: 275–282.

Szlagura, Wojciech. Rzeczywistość kryzysu – pojęcie, definicje, teorie, dynamika, http://www. interwencjakryzysowa.pl/rzeczywistosc-kryzysu-pojecie-definicje-teorie-dynamika (dostęp: 07.01.2023).

Szlendak, Tomasz. „Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru”. Kultura Współczesna 2013, nr 76: 7–26.

Szlendak, Tomasz, Krzysztof Olechnicki. Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremoniały i

subświaty. Warszawa: PWN, 2017.

Szpunar, Magdalena. „Ekologia pejzażu dźwiękowego”. Avant 11, nr 3 (2020): 1–23.

Tadeusiewicz, Ryszard. „W dymie i we mgle”. ComputerWorld, 11.10.1999 (dostep: 10.11.2022).

Tadeusiewicz, Ryszard. „Smog informacyjny”. Wprost – Intermedia@, nr 38, 19.09.1999: 10.

Toffler, Alvin. Szok przyszłości. Tłum. Wiktor Osiatyński, Elżbieta Ryszka, Ewa Woydyłło-Osiatyńska. Poznań: Zysk i S-ka, 1998.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2023.35.59-79
Date of publication: 2023-07-31 22:24:25
Date of submission: 2023-04-10 08:50:09


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 616
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2023 Halina Rarot, Tomasz Wójcik

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl