Buddyjska magia przed powstaniem wadźrajany

Marek Szymański

Streszczenie w języku polskim


Pogląd, zgodnie z którym obrzędy magiczne są w obrębie buddyzmu elementem obcym, jest rażąco błędny, jeśli rozpatrywać go w perspektywie historycznej. Rozwój buddyjskiej magii sięga początków tej religii. Do praktyk magicznych powszechnie odwoływali się świeccy wyznawcy i mnisi reprezentujący indyjską śrawakajanę i mahajanę. Za rytuały magiczne można uznać szeroko rozpowszechnione praktyki buddyjskie, takie jak recytacja tekstów ochronnych, oddawanie czci Śakjamuniemu w miejscach szczególnie ważnych w jego życiu, kult stup, kult wizerunków buddów i bodhisattwów. Obrzędowym działaniom charakterystycznym dla praktyk magicznych przypisano nawet funkcję zbawczą, co świadczy o ich randze. Dążenie do rytualnego wpływania na przebieg zdarzeń osiągnęło kulminację w nurcie mahajany, który jest znany z tekstów zwanych „dharani-sutrami”. Dają one wyraz fascynacji magią jako narzędziem przekształcania otoczenia i samego siebie. Stanowią również świadectwo śmiałego czerpania z obcych tradycji liturgicznych. W wielu dharani-sutrach mamy do czynienia z przypisaniem rytuałom o proweniencji magicznej statusu głównego czynnika w procesie zbawczej transformacji umysłu. Wadźrajana rozwinęła się na gruncie podejścia znanego z dharani-sutr.


Słowa kluczowe


buddyzm; magia; dharani; dharani-sutry

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baumann, Martin. „Global Buddhism: Developmental Periods, Regional Histories, and a New Analytical Perspective”. Journal of Global Buddhism 2001, nr 2: 1–43.

Castro, Sánchez, Pedro Manuel. The Indian Buddhist Dhāraòī: An Introduction to Its Histo-ry, Meanings and Functions. PhD dissertation. University of Sunderland, 2011.

Cousins, Lance S. „Buddhism”. W: A New Handbook of Living Religions, red. John R. Hin-nells, 369–444. London: Penguin Books, 1997.

Dalton, Jacob P. „How Dhāraṇ‎īs WERE Proto-Tantric. Liturgies, Ritual Manuals, and the Origins of the Tantras”. W: Tantric Traditions in Transmission and Translation, red. David B. Gray, Ryan Richard Overbey, 199–229. Oxford: Oxford University Press, 2016.

Davidson, Ronald M. Indian Esoteric Buddhism. A Social History of the Tantric Movement. New York: Columbia University Press, 2002.

Davidson, Ronald M. „Studies in Dhâraòî Literature I: Revisiting the Meaning of the Term Dhâraòî”, Journal of Indian Philosophy 37, nr 2 (2009): 97–147. DOI: 10.1007/s10781-008-9054-8

DeCaroli, Robert. Haunting the Buddha: Indian Popular Religions and the Formation of Buddhism. Oxford: Oxford University Press, 2004.

de Silva, Lily. „The Paritta Ceremony of Sri Lanka: Its Antiquity and Symbolism”. W: Bud-dhist Thought and Ritual, red. David J. Kalupahana, 139–150. New York: Paragon House, 1991.

Gethin, Rupert. The Foundations of Buddhism. Oxford: Oxford University Press, 1998.

Hanegraaff, Wouter J. Esotericism and the Academy: Rejected Knowledge in Western Culture. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.

Hidas, Gergely. „Dhāraṇī Sūtras”. W: Brill’s Encyclopedia of Buddhism. Vol. 1, Literature and Languages, red. Jonathan Silk, Oskar von Hinüber, Vincent Eltschinger, 29–137. Lei-den: Brill, 2015.

Kapstein, Matthew. Reason’s Traces: Identity and Interpretation in Indian and Tibetan Bud-dhist Thought. Boston: Wisdom Publications, 2001.

Middleton, John. „Magic: Theories of Magic”. W: Encyclopedia of Religion, red. Lindsay Jones, t. 8, 5562–5569. Detroit: Thomson Gale, 2005.

Samuel, Goeffrey. Civilized Shamans. Buddhism in Tibetan Societes. Washington-London: Smithsonian Institution Press, 1993.

Schopen, Gregory. „Burial `Ad Sanctos' and the Physical Presence of the Buddha in Early Indian Buddhism. A Study in the Archeology of Religions”, Religion 17, nr 3 (1987): 193–225. DOI: 10.1016/0048-721X(87)90116-3

Schopen, Gregory. „The Buddha as an Owner of Property and Permanent Resident in Medie-val Indian Monasteries”, Journal of Indian Philosophy 18, nr 3 (1980): 181–217. DOI: 10.1007/BF00190311

Schopen, Gregory. „Two Problems in the History of Indian Buddhism: The Layman/Monk Distinction and the Doctrines of the Transference of Merit”. W: Bones, Stones, and Buddhist Monks: Collected Papers on the Archaeology, Epigraphy, and Texts of Monastic Buddhism in India, red. Gregory Schopen, 23–55. Honolulu: University of Hawai’i Press, 1997.

Schopen, Gregory. „On Sending the Monks to Their Books. Cult and Conservatism in Early Mahâyâna Buddhism”. W: Figments and Fragments of Mahâyâna Buddhism in India. More Collected Papers, red. Gregory Schopen, 108–153. Honolulu: University of Ha-wai’i Press, 2005.

Schopen, Gregory. „The Bones of a Buddha and the Business of a Monk: Conservative Mo-nastic Values in an Early Mahâyâna Polemical Tract”. W: Figments and Fragments of Mahâyâna Buddhism in India. More Collected Papers, red. Gregory Schopen, 63–107. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2005.

Schopen, Gregory. „Sukhâvatî as a Generalized Religious Goal in Sanskrit Mahâyâna Sûtra Literature”. W: Figments and Fragments of Mahâyâna Buddhism in India. More Collect-ed Papers, red. Gregory Schopen, 154–189. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2005.

Schopen, Gregory. „Revisiting the Phrase sa påthivîpradeśaś caityabhûto bhavet and the Mahâyâna Cult of the Book”. W: Figments and Fragments of Mahâyâna Bud-dhism in India. More Collected Papers, red. Gregory Schopen, 25–62. Honolulu: Univer-sity of Hawai’i Press, 2005.

Shinohara, Koichi. Spells, Images, and Mandalas. Tracing the Evolution of Esoteric Buddhist. New York: Columbia University Press, 2014.

Skilling, Peter. „The Rakšâ Literature in the Śrâvakayâna”, Journal of the Pali Text Socie-ty 1992, nr 16: 109–182.

Spiro, Melford E. Buddhism and Society: A Great Tradition and Its Burmese Vicissitudes. Berkeley-Los Angeles: University of California Press, 1982.

Strauch, Ingo. „The Evolution of the Buddhist rakšā Genre in the Light of New Evidence from Gandhāra: The Manasvi-nāgarāja-sūtra from the Bajaur Collection of Kharošþhī Manuscripts”, Bulletin of SOAS 77, nr 1 (2014): 63–84. DOI: 10.1017/S0041977X14000044

Ullrey, Aaron Michael. „Grim Grimoires: Pragmatic Ritual in the Magic Tantras”. PhD dis-sertation. University of California, 2016.

Williams, Paul, Anthony J. Tribe. Buddhist Thought. A Complete Introduction to The Indian Tradition. London-New York: Routledge, 2000.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.30.45-67
Data publikacji: 2021-03-25 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2020-10-14 13:16:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2058
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Marek Szymański

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl