Wiedza medyczna jako przedmiot badań w ramach socjologii medycyny i socjologii wiedzy

Michał Nowakowski

Streszczenie w języku polskim


Wiedza medyczna przez długi czas nie stanowiła przedmiotu badań socjologów medycyny. Wynikało to z ich przekonania, że medycyna jako nauka przyrodnicza zajmuje się faktami natury, które nie podlegają tezie o społecznej determinacji wiedzy. Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób przemiany w obrębie socjologii wiedzy, mianowicie powstanie tzw. mocnego programu socjologii wiedzy i społecznego konstrukcjonizmu, umożliwiły powstanie krytycznej socjologii medycyny, która uznała za uprawnione badanie instytucji medycyny i wiedzy medycznej opartej głównie na tzw. modelu biomedycznym.

Słowa kluczowe


socjologia wiedzy; socjologia medycyny; wiedza medyczna; medykalizacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Barnes, Barry i David Bloor. 1993. Relatywizm, racjonalizm a socjologia wiedzy. W: B. Barnes, David Bloor (red.), Mocny program socjologii wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 1-37.

Brown, Phil. 1995. Naming and Framing: The Social Construction of Diagnosis and Illness. „Journal of Health and Social Behavior”, (Extra Issue), s. 34-52.

Bury, Michael R. 1986. Social constructionism and the development of medical sociology. „Sociology Of Health & Illness”, Vol. 8, nr 2, s. 137-169.

Conrad, Peter. 2007. The Medicalization of Society: On the Transformation of Human Conditions into Treatable Disorders. Baltimore MD: The Johns Hopkins University Press.

Davis, Joseph E. 2010. Medicalization, Social Control, and the Relief of Suffering. W: W. C. Cockerham (red.), The New Blackwell Companion to Medical Sociology. Chichester: Blackwell Publishing, s. 211-241.

Estes, Caroll L. i Elizabeth A. Binney 1989. The Biomedicalization of Aging—Dangers and Dilemmas, „The Gerontologist”, Vol. 29, nr 5, s. 587–596.

Freund Peter E.S., Meredith B. McGuire i Linda S. Podhurst. 2003. Health, Illness, and the Social Body. A Critical Sociology. Fourth Edition. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Hanuszewicz, Stanisław. 2007. Popper a socjologia wiedzy. W: P. Bytniewski, M. Chałubiński (red.), Teoretyczne podstawy socjologii wiedzy. T. I. Seria „Studia z podstaw socjologii wiedzy”, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 198–210.

Lupton, Deborah. 2003. The Social Construction of Medicine and the Body. W: G. L. Albrecht, R. Fitzpatrick i S.C. Scrimshaw (red.), Handbook of Social Studies in Health and Medicine. London: SAGE Publications, s. 50-63.

Lyman, Karen A. 1989. Bringing the Social Back in: A critique of the Biomedicalization of Dementia. „The Gerontologist”, Vol. 29, nr 5, s. 597-605.

Machnikowski, Ryszard M. 1996. Koncepcja socjologii wiedzy Karla Mannheima we współczesnej socjologii anglo-amerykańskiej. Łódź: Omega-Praxis.

Mannheim, Karl. 2008 [1929]. Ideologia i utopia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Mokrzycki, Edmund. 1993. Wstęp do wydania polskiego. W: B. Barnes, D. Bloor (red.), Mocny program socjologii wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Niżnik, Józef. 1989. Socjologia wiedzy. Warszawa: Książka i Wiedza.

Ostrowska, Antonina. 2004. Polska socjologia medycyny na tle zachodniej. W: W. Piątkowski (red.) Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 31-42.

Parsons, Talcott. 2009 [1951]. System społeczny. Kraków: Wydawnictwo Nomos.

Pilgrim, David, Richard Bentall. 1999. The medicalisation of misery: A critical realist analysis of the concept of depression. „Journal of Mental Health”, Vol. 8, nr 3, s. 261-274.

Press, Nancy. 2008. Social Construction and Medicalization. Behavioral Genetics in Context. W: E. Parens, A. R. Chapman, N. Press (red.), Wrestling with behavioral genetics: science, ethics, and public conversation. Baltimore: Johns Hopkins University Press, s. 131-149.

Scheler, Max. 1990. Problemy socjologii wiedzy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Sokołowska, Magdalena. 1976. Powstanie i rozwój socjologii medycyny w Polsce. W: M. Sokołowska, J. Hołówka, A. Ostrowska (red.), Socjologia a zdrowie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 309-338.

Sokołowska, Magdalena. 2009. Socjologia medycyny. W: A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie, analizy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 21-39.

Strong, Phil. 1979. Sociological imperialism and the profession of medicine: a critical examination of the thesis of medical imperialism. „Social Science and Medicine”, 13A, s. 199-215.

Szacki, Jerzy. 2004. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Thomas Richard K. 2003. Society and Health. Sociology for Health Professionals. New York: Kluwer Academics/Plenum Publishers.

Uramowska-Żyto, Barbara. 1992. Zdrowie i choroba w świetle wybranych teorii socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Wendland, Michał. 2011. Konstruktywizm komunikacyjny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Williams, Simon J. 2001. Sociological imperialism and the profession of medicine revisited: where are we now? „Sociology of Health & Illness”, Vol. 23, nr 2, s. 135-158.

Zybertowicz, Andrzej. 2001. Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. „Kultura i Historia”, nr 1, , dostęp 5 kwietnia 2012.



Data publikacji: 2020-11-16 21:41:23
Data złożenia artykułu: 2020-11-16 21:26:03


Statystyki


Widoczność abstraktów - 415
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 369

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Michał Nowakowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.