Ludwig von Mises jako filozof nauki. W stronę epistemologicznych podstaw prakseologii

Streszczenie w języku polskim

Prezentowany artykuł naświetla metodologiczne podejście do nauki ekonomii rozwinięte przez jednego z najbardziej wpływowych przedstawicieli austriackiej szkoły ekonomicznej Ludwiga von Misesa. Ponieważ głównym zamysłem autora było dokonanie charakterystyki Misesa jako filozofa, jego wkład w dziedzinę metodologii zostały opisany ze szczególnym uwzględnieniem fundamentów filozoficznych (w szczególności: epistemologicznych), z których wyrasta. Z artykułu wyłania się obraz głębokiego myśliciela, który pozostawił po sobie myśl autentycznie wielowątkową, obejmującą zagadnienia takie jak: właściwa metoda ekonomii, metodologiczny monizm i pluralizm, autonomia nauk o człowieku oraz ich epistemologiczny status i wreszcie - klasyczne problemy filozofii Zachodu, a mianowicie pytania o źródła i granice ludzkiej wiedzy, realizm i idealizm, determinizm i indeterminizm, istnienie wolnej woli czy problem ciało-umysł. Mimo że sam Mises uważał się jedynie za ekonomistę i wiele spośród sformułowanych przezeń uwag filozoficznych przybiera w jego dziełach postać zaledwie sugestii, wydaje się on w pełni świadom skomplikowanej filozoficznie materii, na której wspiera się nauka ekonomii. W zakresie metodologii nauk humanistycznych, w szczególności ekonomii, Mises wypracował nowe rozumienie metody apriorycznej jako systemu twierdzeń logicznie wyprowadzanych z oczywistego aksjomatu działania, który stał się odtąd punktem wyjścia dla analizy ekonomicznej prowadzonej w ramach szkoły austriackiej. Zająwszy stanowisko metodologicznego dualizmu, Mises wprowadził wyraźne rozróżnienie pomiędzy domenami nauk przyrodniczych i ekonomicznych, z czym wiązała się jego ostro krytyczna recepcja neopozytywistycznego ideału nauki zunifikowanej. W odniesieniu do fundamentalnych problemów filozofii, Mises prezentuje się jako zwolennik kantow­skiego transcendentalizmu. Niemniej jednak autor artykułu uznaje jego stanowisko za zmodyfikowane w oparciu o kilka innowacji wywodzących się z prakseologii. Na przykład rozumienie apriorycznych form jako narzędzi działania czy też hipoteza o ich ewolucyjnej genezie. W opinii autora daje to podstawę do scharakteryzowania Misesa jako „aktywistycznego kantysty".