Symboliczne zanikanie granic w Europie. Strefa Schengen – konsekwencje zmiany koncepcji granic w Unii Europejskiej

Paulina Antoń

Streszczenie w języku polskim


Powstanie strefy Schengen wpłynęło na zmianę postrzegania granic państw narodowych w ich klasycznym ujęciu. Podział na granice wewnętrzne i zewnętrzne UE, a także rozwój koncepcji zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi przekształcił charakter tradycyjnego rozumienia funkcji granic państwowych. Efekty tych zmian są dostrzegalne nie tylko w zakresie kontroli i nadzoru granic zewnętrznych, ale także w regulacjach dotyczących cudzoziemców (polityki wizowej, migracyjnej i azylowej) oraz współpracy w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego UE. Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych państw członkowskich strefy Schengen stało się kolejnym symbolem zjednoczenia Europy, gdyż urzeczywistniono swobodę przepływu osób, co stanowiło istotny krok w pogłębieniu integracji ekonomicznej. Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o konsekwencje zmiany charakteru granic w UE.

Słowa kluczowe


Strefa Schengen; granice; polityka zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi; Unia Europejska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Balawajder, G. Grochalski, S. (2010). Raport z badań „Granice w Unii Europejskiej”. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Balawajder, G. (2012). Granice państw, jako kategoria geograficzna, prawna, polityczna i społeczna. W: S. Grochalski (red.) Granice państwa jako granice jurysdykcji w Unii Europejskiej (s. 9-31). Dąbrowa Górnicza: Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej.

Barbag, J. (1978). Geografia polityczna ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Barcz, J. (2012). Zakres przedmiotowy w UE. W: J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, (red.), Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarządzania i administracji (s. 63-65). Warszawa: LexisNexis.

Communication from the Commission to the Council and the Parliament of 7.05.2002: Towards integrated management of the external borders of the Member States of the European Union, COM (2002) 233.

Dania wprowadziła kontrolę dokumentów na granicy z Niemcami. (2016, 10 styczeń). Gazeta Wyborcza. Pobrane z: http://wyborcza.pl/1,91446,19425387,dania-wprowadzila-kontrole-dokumentow-na-granicy-z-niemcami.html.

Decyzja Rady 2007/533/WSiSW z dnia 12 czerwca 2007 roku w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen Drugiej generacji (SIS II), Dz. U. L., 2007, nr 205.

Decyzja Rady z dnia 8 czerwca 2004 r. w sprawie ustanowienia Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS), 2004/512/WE, Dz. U. L., 2004, nr 213.

Dudzic, A. (2008). Polska w strefie Schengen. Warszawa: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona), Dz. U. L., 2008, nr 180.

granica. (2015, 30 sierpień). W: Encyklopedia PWN. Pobrane z: http://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/granica.html.

Europejski pakt o imigracji i azylu. Rada Unii Europejskiej, Bruksela 24 września 2008, 13440/08.

Hasselbach, Ch. (2016, 10 styczeń). Austria nasila kontrole na granicy i wprowadza górną kwotę uchodźców. Deutsche Welle. Pobrane z: http://www.dw.com/pl/austria-nasila-kontrole-na-granicy-i-wprowadza-g%C3%B3rn%C4%85-kwot%C4%99-uchod%C5%BAc%C3%B3w/a-18994770.

Klafkowski, A. (1981). Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Przygotowanie kolejnych etapów rozwoju zarządzania granicami w Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Bruksela, 13 lutego 2008 r., KOM (2008) 69.

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Europejski program w zakresie migracji, Komisja Europejska, Bruksela 13 maja 2015 r., KOM (2015) 240.

Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r., Dz. U. L., 2000, nr 239.

Krok, K. (2006). Współczesne spojrzenie na obszary przygraniczne w Europie. W: G.Gorzelak, K. Krzyk (red.), Nowe granice Unii Europejskiej – współpraca czy wykluczenie? (47-57). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Lévy, J. Lussault, M. (2003). Dictionnaire de la géographie et de l'espace des sociétés. Paris-Berlin: Belin

Media: Węgry zamknęły punkt graniczny. Kontrole w Niemczech, Austrii, Słowacji. (2016, 10 styczeń). Polskie Radio. Pobrane z: http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1504890,Media-Wegry-zamknely-punkt-graniczny-Kontrole-w-Niemczech-Austrii-Slowacji.

Migratory Routes Map. (2016, 10 styczeń). Frontex. Pobrane z: http://frontex.europa.eu/trends-and-routes/migratory-routes-map/.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. 2013. Podręcznik użytkownika Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SISII) oraz Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) – aspekty prawne, (2016, 10 styczeń). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Pobrane z: http://bip.mswia.gov.pl/bip/pelnomocnik-rzadu-ds-s/22089,Podrecznik-uzytkownika-Systemu-Informacyjnego-Schengen-drugiej-generacji-SISII-o.html.

Parol, A. (2015). Status prawno-ustrojowy FRONTEX-U w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej. W: A. Kuś, A. Kosińska, A. Szachoń-Pszenny (red.), Agencja Frontex w strefie Schengen. 10 lat doświadczeń (s. 35-52). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Plan for the management of the external borders of the Member States of the European Union, Council of the European Union, Bruksela, 14 czerwca 2002, nr 10019/02.

Presidency Conclusions European Council meeting in Laeken 14 - 15 grudnia 2001. Pobrane z: http://ec.europa.eu/smart-regulation/impact/background/docs/laeken_concl_en.pdf.

Prezydent Czech przewiduje masowe deportacje imigrantów z UE. (2016, 10 styczeń). Polskie Radio. Pobrane z: http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1573880,Prezydent-Czech-przewiduje-masowe-deportacje-imigrantow-z-UE>.

Rozporządzenia Rady (WE) nr 2725/2000 z dnia 11 grudnia 2000 r. dotyczącego ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania Konwencji Dublińskiej, Dz. U. L., 2000, nr 316.

Rozporządzenie (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen, Dz. U. L, 2006, nr 405.

Rozporządzenie (WE) nr 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 roku w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II), Dz. U. L., 2006, nr 381.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 265/2010 z dnia 25 marca 2010 r. zmieniające konwencję wykonawczą do układu z Schengen i rozporządzenie (WE) nr 562/2006 w zakresie dotyczącym przepływu osób posiadających wizy długoterminowe, Dz. U. L., 2010, nr 85.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r.), Dz. U. L., 2013, nr 180.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 562/2006 z dnia 15 marca ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (Kodeks graniczny Schengen), Dz. U. L., 2006, nr 105.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wizowego systemu informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych, Dz. U. L., 2008, nr 218.

Rozporządzenie Rady (WE) NR 2007/2004 ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, Dz. U. L., 2004, nr 349.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu, Dz. U. L., 2001, nr 19.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego, Dz. U. L., 2003, nr 50.

Szachoń-Pszenny, A. (2011). Acquis Schengen a granice wewnętrzne i zewnętrzne w Unii Europejskiej. Poznań: Ars boni et aequi.

Szachoń-Pszenny, A. (2014). Wymiar prawny i terytorialny strefy Schengen. W: M. Trojanowska-Strzęboszewska (red.), System Schengen a imigracja z perspektywy Polski i Niemiec (s.17-46). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.

Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. U. C., 2012, nr 326.

Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty Ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty, Amsterdam, 1997. Pobrane z: https://polskawue.gov.pl/files/polska_w_ue/prawo/traktaty/Traktat_amsterdamski.pdf.

Układ między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach z dnia 14 czerwca 1985 r., Dz. U. L., 2000, nr 239.

Wawrzyk, P. (2009). Bezpieczeństwo wewnętrzne Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.

Zielona Księga w sprawie przyszłego wspólnego europejskiego systemu azylowego, Komisja Europejska, Bruksela, 6 czerwca 2006 r., KOM (2007) 301.



Data publikacji: 2020-11-19 19:36:54
Data złożenia artykułu: 2020-11-08 04:57:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 468
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 116

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Paulina Antoń

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.