Aktor teatralny i filmowy w teatrze życia codziennego. Esej socjologiczny na podstawie badań własnych

Emilia Zimnica-Kuzioła

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest ukazanie aktora teatralnego i filmowego w „teatrze życia codziennego”. Autorka, wykorzystując literaturę socjologiczną dotyczącą roli społecznej (m.in. E. Goffman, M. Łoś, W. J. Goode), omawia problem realizowania przez aktorów roli zawodowej. Szczególnie interesują ją strategie autopromocyjne, jakie stosują aktorzy na co dzień. Jako egzemplifikację „występu” poza kontekstem artystycznym (scena lub plan filmowy), analizuje przebieg spotkania Wielkiego Aktora z publicznością. Określa je jako  quasi spektakl wymagający przyjęcia określonych ról, zarówno przez artystę, jak i przez publiczność. W tekście pojawia się nowe pojęcie „iluzji celebryckiej”, które dotyczy złudnego przeświadczenia wielu artystów, że każdy powinien ich znać. Uważają za oczywiste,  że jako „mieszkańcy masowej wyobraźni” powinni być zauważani w przestrzeni publicznej i poprawnie identyfikowani. W artykule wykorzystano następujące źródła: (1) zastane, a więc opublikowane w popularnych miesięcznikach i w Internecie prasowe wywiady dziennikarskie z aktorami teatralnymi i filmowymi; (2) wywołane, czyli pogłębione wywiady swobodne z twórcami teatralnymi (przede wszystkim z aktorami) reprezentującymi sześć polskich ośrodków teatralnych. W latach 2015–2017 autorka przeprowadziła dwadzieścia wywiadów – respondenci rekrutowani byli metodą „śnieżnej kuli”. W badaniu partycypowali artyści młodszej i starszej generacji, czternastu mężczyzn i sześć kobiet. Wspomagającą technikę badawczą stanowiła obserwacja zachowań aktorów w kontekstach pozaartystycznych (np. podczas spotkań z publicznością).


Słowa kluczowe


aktor teatralny; aktor filmowy; rola społeczna; życie codzienne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baka, M. (2015, grudnia) Nie muszę niczego udowadniać (M. J. Ostrowska, przeprowadzająca wywiad). Skarb, 122–125.

Berger, P., Luckmann, T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości (tłum. J. Niżnik). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Brzezińska, E. (1997). Komunikacja społeczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Garden City, NY: Doubleday.

Golka, M. (2012). Socjologia artysty nowożytnego. Pobrane z: http://hdl.handle.net/10593/14293

Goode, W. J. (2005 [1973]). Teoria napięcia w roli. W: P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury (s. 154-162). Kraków: Wydawnictwo Znak.

Grabowska, U. (2011, marzec). Rośnie we mnie spokój (A. Gutek, przeprowadzająca wywiad). Sens, 52–58.

Linton, R. (1975). Kulturowe podstawy osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łoś, M. (1985). Role społeczne w nowej roli. W: E. Mokrzycki, M. Ofierska, J. Szacki (red.), O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga pamiątkowa S. Ossowskiego (s. 123-145). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

McCall, G., Simmons, J. (1978). Identities and Interactions. New York: The Free Press.

Merton, R. K. (1978). Zespół ról społecznych. W: J. Szmatka (red.), Elementy mikrosocjologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Merton, R. K. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rola społeczna. (2008).W: Socjologia. Przewodnik encyklopedyczny (s. 169). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Szmatka, J. (1989). Małe struktury społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Sztompka, P. (2012). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Turner R. H. (1976). The Real Self: From Institution to Impulse. American Journal of Sociology, 81(5), 989-1016.

Turner, J. H., Stets, J. E. (2009). Socjologia emocji (tłum. M. Bucholc). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2019.7.2.133-142
Data publikacji: 2020-11-19 19:44:13
Data złożenia artykułu: 2020-06-13 20:41:01


Statystyki


Widoczność abstraktów - 748
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 282

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Emilia Zimnica-Kuzioła

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.