Petroniusz Arbiter i jego kodycyl
Streszczenie w języku polskim
Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie osoby Petroniusza Arbitra, rzymskiego arystokraty, pisarza i zaufanego członka dworu cesarza Nerona. Jego tragiczna, samobójcza śmierć na przestrzeni wieków urosła do rangi kulturowego symbolu. Istnieje jednak wyraźny dysonans między tym, co o Petroniuszu Arbitrze zdają się świadczyć nieliczne zachowane do naszych czasów teksty źródłowe, a tym, co na jego temat – nie mówiąc już o jego samobójczej śmierci – można znaleźć we współczesnej literaturze przedmiotu. Dlatego intencją autora niniejszego artykułu jest nie tylko próba zweryfikowania biografii Petroniusza Arbitra – a w tym zwłaszcza ustalenie etapów jego kariery – ale przeanalizowanie raz jeszcze rzeczywistych powodów, które mogły go skłonić do tak desperackiego aktu, jak odebranie sobie życia z własnej woli.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
AE = L’Année épigraphique. Revue des publications épigraphiques relatives à l'Antiquité romaine, édité à Paris par les Presses Universitaires de France: Paris, E. Leroux - Presses Universitaires de France.
Cassius Dio Lucius Cocceianus, Historiae Romanae. E. Cary (red. i tłum.) on basis of the version of H. Baldwin Foster: Cassius Dio’s Roman History (vol. 1-9). London: Harvard University Press - William Heinemann LTD, 1914.
CIL = Corpus Inscriptionum Latinarum, consilio et auctoritate Academiae litterarum Regiae Borussicae editum. Partim consilio et auctoritate Academiae Scientiarum Berolinensis et Brandenburgensis editum. Berolini - Paris - Novi Eboraci: apud G. Reimerum - W. de Gruyter et socios, Léroux, 1863-.
Dig. = Digesta, ed. Th. Mommsen, Berolini: apud Weidmannos 1905 / Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie, Księgi 1-50, t. 1-7, T. Palmirski (red.), Poligrafia Salezjańska, Kraków, 2013-2017.
ILS = Inscriptiones Latinae Selectae, ed. H. Dessau, Berlin: apud Weidmannos, 1892-1916.
Iuv. schol. = Wessner, P. Scholia in Iuvenalem vetustiora, Stuttgart: Teubner, 1931.
Monum. Eph. = Monumentum Ephesenum. W: M. Cottier, M.H. Crawford et al. (red.), The Customs Law of Asia. Oxford: Oxford University Press, 2008.
Petr. = Petornius, Satiricon liber = Satyricon. W: E. Capps, T.E. Page, W.H.D. Rouse (red.), (tłum. M. Heseltine). London: William Heinemann LTD - G.P. Putnam’s Sons, 1913.
Plut. Adulator = Plutarch, Plutarch’s Moralia. vol. 1-15 (tłum. F.C. Babbitt). London: Harvard University Press - William Heinemann LTD, 1931.
PIR1 = Prosopographia Imperii Romani, saeculi 1.2.3., ediderunt E. Klebs, H. Dessau, P. de Rohden, I-III, Berolini: apud G. Reimerum, 1897-1898.
PIR2 = Prosopographia Imperii Romani, saeculi 1.2.3., iteratis curis ediderunt E. Groag, A. Stein, L. Petersen, K. Wachtel, M. Heil, K.-P. Johne, L. Vidman, W. Eck, J. Heinrichs, adivvantibus M. Horster, A. Krieckhaus, A. Strobach, I-VIII, Berolini - Lipsiae - Novi Eboraci: W. de Gruyter, 1933-2015.
Plin. Natural. Hist. = Plinius Gaius Secundus (Maior), Naturalis historiae libri XXXVII. T. E. Page (red.), (vol. I-X).London: Harvard University Press - William Heinemann LTD, 1938.
Sen. De vit. beat. = Ad Gallionem de vita beata. W: L. Annaeus Seneca. Moral Essays (vol. 2). London-New York: Harvard University Press - William Heinemann LTD, 1932.
Tac. Ann. = Tacitus Publius Cornelius. Annales, ed. C. Halm: Cornelii Taciti Libri qui supersunt, Ab excessu divi Augusti continens, tomus prior, Leipzig: Teubner, 1898.
Valerius Maximus, Facta et dicta memorabilia. J. Briscoe (red.), (t. 1-2). Stuttgart: Teubner, 1998.
Alföldy, G. (1991). Historia społeczna starożytnego Rzymu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Balbo, A. (1997). Chi e il giovane: ovvero quando comincia e quando finisce la gioventù. W: I. Lana (red.), Seneca e i giovani (s. 11-28). Venosa: Edizioni Osanna Venosa.
Baz, F. (2013). Considerations for the Administration of the Province Pontus et Bithynia during the Imperial Period „Cedrus”, The Journal of MCRI, I, 261-284.
Berger, A. (1953). Encyclopedic Dictionary of Roman Law (Transactions of The American Philosophical Society, Vol. 43, Part 2). Philadelphia: The American Philosophical Society.
Birley, A. R. (1981). The Fasti of Roman Britain. Oxford: Oxford University Press.
Champlin, E. (2003). Nero. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
Chase G. D. (1897). The Origin of Roman Praenomina. Harvard Studies in Classical Philology, 8, 103-184.
Camodeca, G. (2015). I consoli degli anni di Nerone nelle "Tabulae Herculanenses". Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 193, 272-282.
Crook, J. (1955). Consilium Principis. Imperial Councils and Counsellors from Augustus to Diocletian, Cambridge: Cambridge at the University Press.
Dąbrowa, E. (1998). The Governors of Roman Syria from Augustus to Septimius Severus. Bonn: Dr. Rudolf Habelt GMBH.
Demougin, S. (1992). Prosopographie des chevaliers romains julio-claudiens de 43 avant J.C. 70 aprs J.C. Rome: École française de Rome: Diffusion de Boccard / L’ Erma di Bretschneider.
Devijver, H. (1991). Monument of the equestrian officer Cn, Petronius Asellio (CIL XIII 6816 – Mogontiacum). Ancient Society, 22, 245-254.
Eyben, E. (1993). Restless Youth in Ancient Rome. London: Routledge.
Gallivan, P. A. (1973). The number of consuls per annum under the principate: The evidence from the reign of Nero. Listy filologické (Folia philologica) 96(4), 213-216.
Gallivan, P. A. (1974). Some Comments on the Fasti for the Reign of Nero. The Classical Quarterly, 24(2), 290-311.
George, P. A. (1974). Petronius and Lucan De Bello Civili. The Classical Quarterly, 24(1), 119-133.
Grimal, P. (1994). Seneka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Hammond, M. (1933). The Augustan Principate in Theory and Practice during the Julio-Claudian Period. Cambridge: Harvard University Press.
Jašková, N. (2012). Is There a Parody between Seneca and Petronius? Graeco-Latina Brunensia, 17(2), 69-77.
Kennedy, G. (1978). Encolpius and Agamemnon in Petronius. The American Journal of Philology, 99(2), 171-178.
Kroll, W. (1937). T. Petronius Arbiter (29). W: Fr. Pauly, G. Wissowa, W. Kroll, Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft neue Bearbeitung, Bd 19.1. Pech-Petronius, Stuttgart. szpalty 1201-1214: Alfred Druckenmüller Verlag in Stuttgart.
Kuryłowicz, M. (2005). Taedium vitae. W: H. Kowalski, M. Kuryłowicz (red.), „Contra leges et bonos mores”. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie (s. 189-199). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Levick, B. (1979). Pliny in Bithynia-And What Followed. Greece & Rome, 26(2 ), 119-131.
Loska, E. (2011). Zagadnienie obrony koniecznej w rzymskim prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Luck, G. (1972). On Petronius' Bellum Civile. The American Journal of Philology, 93(1), 133-141.
Łuć, I. (2018). Od „fortes milites” do „muli Mariani”- fenomen siły fizycznej żołnierzy wojsk rzymskich w okresie republiki rzymskiej. Res Historica, 46, 29-54.
Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ (2 vols.). Princeton: Princeton University Press.
McAlindon, D. (1957). Senatorial Advancement in the Age of Claudius. Latomus 16(2), 252-262.
Millar, F. (1984). State and Subject: The Impact of Monarchy. W: F. Millar, E. Segal (red.) Caesar Augustus. Seven Aspects (s. 37-60). Oxford: Oxford University Press.
Minkova, M. (2011). The Personal Names of the Latin Inscriptions in Bulgaria. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Morris, J. (1965). Leges Annales under the Principate. Politicai Effects. Listy filologické, 88, 22-31.
Münzer, F. (1937). Petronius. W: Fr. Pauly, G. Wissowa, W. Kroll (red.), Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft neue Bearbeitung, Bd 19.1. Pech-Petronius, Stuttgart. szpalta 1193: Alfred Druckenmüller Verlag in Stuttgart.
Nicolet, C. (1974). L’ordre équestre à l’époque républicaine (312-43 av. J.-C.). Prosopographie des chevaliers Romains, tome 2. Paris: École française de Rome: Diffusion de Boccard / L’ Erma di Bretschneider.
Rankin, H.D. (1971). Petronius the Artist. Essays on the Satyricon and its Author. The Hague: Martinus Nijhoff.
Ritterling, E. (1927). Military Forces in the Senatorial Provinces. The Journal of Roman Studies, 17, 28-32.
Rominkiewicz, J. (2004). Samobójstwo w prawie rzymskim. Acta Universitatis Wratislaviensis, (2616), Prawo, CCLXXXVIII, 49-79.
Rose, K. F. C. (1961). The Author of the Satyricon. Latomus, 20(4), 821-825.
Rose, K. F. C. (1962). The Date of the Satyricon. The Classical Quarterly, 12(1), 166-168.
Rutledge, S.H. (2001). Imperial Inquisitions. Prosecutors and Informants from Tiberius to Domitian, London-New York: Routledge.
Rudich, V. (1993). Political Dissidence Under Nero. The Price of Dissimulation. London-New York: Routledge.
Sapota, T. (2009). Juwenalis. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Segenni, S. (1988). I Liberti a Marruvium: ricerche di onomastica. Studi Classici e Orientali, 37, 439-494.
Sochatoff, A. F. (1962). The Purpose of Petronius' Bellum civile: A Re-Examination. Transactions and Proceedings of the American Philological Association, 93, 449-458.
Spaul J. (1994). ALA2. The Auxiliary Cavalry Units of the Pre-Diocletianic Imperial Roman Army. Andover: Nectoreca Press.
Spaul J. (2000). COHORS2. The Evidence for and a Short History of the Auxiliary Infantry Units of the Imperial Roman Army. Oxford: Archaeopress Publishers of British Archaeological Reports - The Basingstoke Press.
Strauch, F. (1869). De personis Ivvenalianis. Gottinga: Officina Academia Huthiana.
Syme, R. (1974). The Crisis of 2 B.C., Bayerische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-Historische Klasse, Heft 7, München: Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften.
Syme, R. (1988). Partisans of Galba. W: R. Syme, A. R. Birley (red.), Roman Papers IV (s. 115-139). Oxford: Oxford University Press.
Syme, R. (1991a). Verginius Rufus. W: R. Syme, A. R. Birley (red.), Roman Papers IV (s. 512-520). Oxford: Oxford University Press.
Syme, R. (1991b). Ministers of the Caesars. W: R. Syme, A. R. Birley (red.), Roman Papers IV (s. 521-540). Oxford: Oxford University Press.
Świderkówna, A. (1982). Słownik pisarzy antycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Talbert, R. J. A. (1984). The Senate of Imperial Rome. New Jersey: Princeton University Press.
Townend, G. B. (1972). The Earliest Scholiast on Juvenal. The Classical Quarterly, 22(2), 376-387.
Vogel-Weidemann, U. (1982). Miscellanea zu den Proconsules von Africa und Asia zwischen 14 und 68 n. Chr. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 46, 271-294.
Völker, T., Rohmann, D. (2011). Praenomen Petronii: The Date and Author of the Satyricon Reconsidered. The Classical Quarterly, 61(2), 660-676.
Wiseman, T. P. (1971). New Men in the Roman Senat 139 B.C.-A.D. 14. Oxford: Oxford University Press.
Zuckermann, L. (1968). Essai sur les fonctions des procurateurs de la province de Bithynie-Pont sous le Haut-Empire. Revue belge de philologie et d’histoire, 46(1), 42-58.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2019.7.2.83-94
Data publikacji: 2020-11-19 19:44:12
Data złożenia artykułu: 2020-06-13 02:29:22
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Ireneusz Łuć
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.