Typy umysłów

Witold Dobrołowicz

Streszczenie w języku polskim


W artykule zostały opisane typologie umysłów, w których uwzględnia się elementy logiczne i intuicyjne. Przybliżono typologie następujących autorów: Henriego Poincarégo, Carla Gustava Junga, Stanisława M. Dobrowolskiego i Malcolma R. Westcotta. W propozycjach tych uczonych, a szczególnie Westcotta, autor niniejszego artykułu dostrzegł i wypunktował wiele pozytywnych właściwości, a jednocześnie wykazał potrzebę ich modyfikacji. Dotyczy to głównie zakorzenionej tradycji traktowania intuicji i logiki jako procesów przeciwstawnych i wzajemnie wykluczających się, czyli nie do pogodzenia jednocześnie w umyśle danego człowieka. Z tego stanowiska teoretycznego dotychczas wyróżnia się dwa czyste typy, jak to zaproponował Poincaré, który wyróżnił typy logiczne i intuicyjne. Pozostali przywołani tu autorzy proponowali większą liczbę typów, z reguły cztery (Jung i Westcott), lecz stosowali niejedno kryterium podziału, stąd obok typów logicznych i intuicyjnych umieszczano typy np. słabe, zgadujące itd. Autor opracowania zaproponował podejście integracyjne, w którym wyróżnił pięć typów umysłu: 1) skrajnie logiczny; 2) logiczny; 3) pośredni (zrównoważony); 4) intuicyjny; 5) skrajnie intuicyjny. Zamieszczono zarówno krótką ogólną charakterystykę tych typów, jak i przykłady umysłów takich historycznych postaci, jak Sokrates, Dmitrij Mendelejew, Johann H. Pestalozzi, Ignaz Semmelweis, Adam Mickiewicz, a także postaci fikcyjnej (literackiej) – Sherlocka Holmesa.


Słowa kluczowe


intuicja; logika; typy umysłu; intuicyjny; logiczny; pośredni

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Čakrt, M. (2006). Kto jest kim. Typy osobowości dla menedżerów. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Dilts, R.B. (2013). Strategie geniuszy. Myśl jak Arystoteles, Mozart, Disney i Sherlock Holmes. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Dobrołowicz, W. (1995). Myśleć intuicyjnie. Warszawa: WNT.

Dobrołowicz, W. (2012). Inteligencja intuicyjna a sukces w biznesie. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (114), 115–125.

Dobrołowicz, W. (2015a). O nowych testach umysłu. W: M. Kuśpit, A. Tychmanowicz, J. Zdybel (red.), Twórczość – kreatywność – innowacyjność (s. 149–166). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Dobrołowicz, W. (2015b). Trening umysłu intuicyjno-racjonalnego. W: M. Kuśpit, A. Tychmanowicz, J. Zdybel (red.), Twórczość – kreatywność – innowacyjność (s. 167–182). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Dobrołowicz, W. (2019). Intuicja – w kierunku praktyki. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Dobrowolski, S.M. (1979). Struktury umysłów nauczycielskich. Warszawa: PZWS.

Gardner, H. (2009). Pięć umysłów przyszłości. Warszawa: MT Biznes.

Gelb, M.J. (1999). Myśleć jak Leonardo da Vinci. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Gelb, M.J. (2003). Myśleć jak geniusz. Warszawa: Świat Książki.

Gille-Maisani, J.-C. (1987). Adam Mickiewicz – człowiek. Studium psychologiczne. Warszawa: PIW.

Holland, J. (1999). Making Vacational Choices. Odesso: Psychological Assessment Resouces.

Jung, C.G. (2015). Typy psychologiczne. Kraków: Wrota.

Nałczadżjan, A. (1979). Intuicja a odkrycie naukowe. Warszawa: PIW.

Nosal, C.S. (1990). Psychologiczne modele umysłu. Warszawa: PWN.

Nosal, C.S. (1992). Diagnoza typów umysłu. Warszawa: PWN.

Nosal, C.S. (2011). Interakcja inteligencji i intuicji: nowa teoria funkcjonowania umysłu. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 207–218.

Okoń, W. (1998). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Poincaré, H. (1911). Nauka i metoda. Warszawa: Wydawnictwo J. Mortkowicza.

Westcott, M.R. (1968). Toward a Contemporary Psychology of Intuition. A Historical, Theoretical, and Empirical Inquiry. London Holt: Rinehart and Winston.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.2.9-24
Data publikacji: 2020-06-29 17:48:37
Data złożenia artykułu: 2018-12-29 15:45:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3937
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1302

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Witold Dobrołowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.