Wdzięczność a poczucie długu w sytuacji otrzymania pomocy

Agata Wolanin, Jan Rybak

Streszczenie w języku polskim


Celem badania było wskazanie zależności między emocją wdzięczności oraz poczuciem długu a innymi emocjami, związków między emocją wdzięczności i długu a wdzięcznością dyspozycyjną, a także wykazanie, czy wdzięczność koreluje z poczuciem długu i czy w różnym zakresie wiąże się z innymi emocjami oraz określenie, komu badani są wdzięczni i wobec jakich osób najczęściej odczuwają dług. Badaniem objęto 148 studentów pielęgniarstwa, ratownictwa medycznego i pedagogiki (100 kobiet, 48 mężczyzn). Zastosowano narzędzie do pomiaru wdzięczności dyspozycyjnej GQ-6 Michaela E. McCullougha i Roberta Emmonsa w polskiej adaptacji Marleny Kossakowskiej i Piotra Kwiatka, skalę własną nasilenia emocji oraz manipulację eksperymentalną służącą wzbudzeniu emocji wdzięczności i długu. Wdzięczność była dodatnio powiązana z radością silniej u kobiet. Tylko u kobiet poczucie długu wiązało się z radością i z poczuciem winy. W warunku wzbudzenia wdzięczności nie wiązała się ona z poczuciem długu, natomiast w warunku wzbudzenia poczucia długu wiązał się on dodatnio z wdzięcznością. W obu warunkach badani częściej odczuwali emocję wdzięczności niż długu. W warunku wzbudzenia wdzięczności badani odczuwali istotnie więcej wdzięczności niż emocji negatywnych. W warunku wzbudzenia długu badani odczuwali więcej poczucia długu niż pozostałych emocji negatywnych. Badani częściej odczuwali wdzięczność wobec osób najbliższych, częściej też odczuwano wdzięczność niż dług.


Słowa kluczowe


wdzięczność; dług; pomoc; emocje

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Algoe, S.B., Gable, S.L., Maisel, N.C. (2010). It’s the little things: Everyday gratitude as a booster shot for romantic relationships. Personal Relationships, 17(2), 217–233. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2010.01273.x

Bartlett, L., DeSteno, D. (2006). Gratitude and prosocial behavior: Helping when it costs you. Psychological Science, 17(4), 319–325. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2006.01705.x

Fredrickson, B.L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2(3), 300–319. DOI: https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.3.300

Fredrickson, B.L. (2004). Gratitude, like other positive emotions, broadens and builds. W: R.A. Emmons, M.E. McCullough (eds.), The Psychology of Gratitude (s. 145–166). New York: Oxford University Press.

Gouldner, A.W. (1960). The norm of reciprocity: A preliminary statement. American Sociological Review, 25(2), 161–178. DOI: https://doi.org/10.2307/2092623

Greenberg, M.S. (1980). A theory of indebtedness. W: K.S. Gergen, M.S. Greenberg, R.H. Willis (eds.), Social Exchange: Advances in Theory and Research (s. 3–26). New York: Plenum Press.

Kossakowska, M., Kwiatek, P. (2013). Polska adaptacja kwestionariusza do badania wdzięczności GQ-6. Przegląd Psychologiczny, 56(3–4), 503–514.

Lambert, N.M., Graham, S.M., Fincham, F.D. (2009). A Prototype Analysis of Gratitude: Varieties of Gratitude Experiences. Personality and Social Psychology Bulletin, 35(9), 1193–207. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167209338071

Mathews, M.A., Green, J.D. (2010). Looking at me, appreciating you: Self-focused attention distinguishes between gratitude and indebtedness. Cognition and Emotion, 24(4), 710–718. DOI: https://doi.org/10.1080/02699930802650796

McCullough, M.C., Emmons, R.A., Tsang, J.-A. (2002). The Grateful Disposition: A Conceptual and Empirical Topography. Journal of Personality and Social Psychology, 82(1), 112–127. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.82.1.112

McCullough, M.E., Tsang, J.-A., Emmons, R.A. (2004). Gratitude in Intermediate Affective Terrain: Links of Grateful Moods to Individual Differences and Daily Emotional Experience. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 295–309. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.86.2.295

Molm, L.D. (2010). The structure of reciprocity. Social Psychology Quarterly, 73(2), 119–131. DOI: https://doi.org/10.1177/0190272510369079

Moors, A. (2014). Flavors of appraisal theories of emotion. Emotion Review, 6(4), 303–307. DOI: https://doi.org/10.1177/1754073914534477

Oishi, S., Koo, M., Lim, N., Suh, E.M. (2019). When Gratitude Evokes Indebtedness. Applied Psychology. Health and Well-Being, 11(2), 286–303. DOI: https://doi.org/10.1111/aphw.12155

Peng, C., Nelissen, R.M.A., Zeelenberg, M. (2018). Reconsidering the roles of gratitude and indebtedness in social exchange. Cognition and Emotion, 32(4), 760–772. DOI: https://doi.org/10.1080/02699931.2017.1353484

Peng, C., Malafosse, C., Nelissen, R.M.A., Zeelenberg, M. (2020). Gratitude, indebtedness, and reciprocity: An extended replication of Bartlett & DeSteno (2006). Social Influence, 15(1), 4–16. DOI: https://doi.org/10.1080/15534510.2019.1710248

Steindl-Rast, D. (2004). Gratitude as Thankfulness and Gratefulness. W: R.A. Emmons, M.E. McCullough (eds.), The Psychology of Gratitude (s. 282–289). Oxford: Oxford University Press.

Tesser, A., Gatewood, R., Driver, M. (1968). Some Determinants of Gratitude. Journal of Personality and Social Psychology, 9(3), 233–236. DOI: https://doi.org/10.1037/h0025905

Ting, S.-C. (2017). The Difference between Gratitude and Indebtedness. American International Journal of Contemporary Research, 7(4), 55–62.

Tsang, J.A. (2006). The effects of helper intention on gratitude and indebtedness. Motivation and Emotion, 30(3), 198–204. DOI: https://doi.org/10.1007/s11031-006-9031-z

Watkins, P., Scheer, J., Ovnicek, M., Kolts, R. (2006). The debt of gratitude: Dissociating gratitude and indebtedness. Cognition and Emotion, 20(2), 217–241. DOI: https://doi.org/10.1080/02699930500172291

Wolanin, A. (2019). Przegląd koncepcji wdzięczności w psychologii. Polskie Forum Psychologiczne, 24(3), 356–372. DOI: https://doi.org/10.14656/PFP20190306

Wood, A.M., Maltby, J., Steward, N., Linley, P.A., Joseph, S. (2008). A social-cognitive model of trait and state levels of gratitude. Emotion, 8(2), 281–290. DOI: https://doi.org/10.1037/1528-3542.8.2.281




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.3.147-162
Data publikacji: 2021-12-23 22:21:15
Data złożenia artykułu: 2021-03-01 14:06:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2229
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1897

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Agata Wolanin, Jan Rybak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.