Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Formy zdrowia emocjonalnego a radzenie sobie ze stresem u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego
Streszczenie w języku polskim
Choroby układu sercowo-naczyniowego wśród chorób cywilizacyjnych stanowią najczęstszą przyczynę śmierci – umiera na nie co druga osoba. Obciążenie chorobą zagrażającą życiu niewątpliwie sprzyja rozwojowi zaburzeń emocjonalnych. Patrząc z perspektywy psychologii pozytywnej, buforem chroniącym pacjentów kardiologicznych przed popadaniem w bezradność może być dobrostan psychiczny, dlatego autor opracowania przeanalizował problem integracji subiektywnego dobrostanu z psychopatologią, sprowadzoną do poziomu lęku, które mogą wyznaczać formę zdrowia emocjonalnego. Celem przeprowadzonych badań było określenie zależności między formami zdrowia emocjonalnego, wyznaczonego przez poziom satysfakcji z życia i poziom lęku, a rodzajem stosowanych sposobów radzenia sobie ze stresem. W badaniach udział wzięło 100 osób (50 kobiet i 50 mężczyzn) dotkniętych chorobami układu sercowo-naczyniowego, które przeszły zabiegi kardiochirurgiczne. Wiek osób badanych mieścił się w przedziale 45–65 lat. Do pomiaru zmiennych wykorzystano Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS), Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI) oraz Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia sobie ze Stresem (COPE). Rezultaty badań wskazują, że badani pacjenci kardiologiczni wykazują zróżnicowanie pod względem formy zdrowia emocjonalnego. Ponadto w grupach osób dotkniętych chorobami układu sercowo-naczyniowego, różniących się formami zdrowia emocjonalnego, czynniki decydujące o formie zdrowia emocjonalnego są powiązane ze sposobami radzenia sobie ze stresem.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: IPN.
Badger, T.A. (1992). Coping, life-style changes, health perceptions, and marital adjustment in middle-aged women and men with cardiovascular disease and their spouses. Health care for women international, 13(1), 43-55. DOI: https://doi.org/10.1080/07399339209515977.
Bętkowska-Korpała, B. (2004). Rola Wzoru Zachowania A w prewencji wtórnej choroby niedokrwiennej serca, In: K. Wrześniewski, D. Włodarczyk (red.). Choroba niedokrwienna serca. Psychologiczne aspekty leczenia i zapobiegania (pp. 175–194). Gdańsk: GWP.
Busch, L.Y., Pössel, P., Valentine, J.C. (2017). Meta-analyses of cardiovascular reactivity to rumination: A possible mechanism linking depression and hostility to cardiovascular disease. Psychological Bulletin, 143(12), 1378–1394.
Carver, C.S., Scheier, M.F. (1994). Situational coping and coping dispositions in a stressful transaction. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 184-195.
Chauvet-Gelinier, J.Ch., Bonin, B. (2017). Stress, anxiety and depression in heart deasese patients: A major challenge for cardiac rehabilitation. Annals of Psychical and Rehabilitation Medicine, 60, 6–12.
Czapiński, J. (2004). Osobowość szczęśliwego człowieka. In: J. Czapiński (red.). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (pp. 359-379). Warszawa: PWN.
Dąbrowski, K. (1989). W poszukiwaniu zdrowia psychicznego. Warszawa: PWN.
Deisinger, J.A., Cassisi, J.E., Whitaker, S.L. (1996). Relationships between coping style and PAI profiles in a community sample. Journal of Clinical Psychology, 52, 303-310.
Eurelings-Bontekoe, E.H.M., van der Slikke, M., Verschuur, M.J. (1997). Psychological distress, depressive symptomatology, coping and DSM–III-R/ICD-10 personality disorders - A study among primary mental health care patients. Personality and Individual Differences, 23, 407-417.
Freire, C., Del Mar Ferradás, M., Valle, A., Núñez, J.C., Vallejo, G. (2016). Profies of psychological well-being and coping strategies among university students. Frontiers in Psychology, 7, 1554
Gianaros, P., Jennings, J. (2018). Host in the machine: A neurobiological perspective on psychological stress and cardiovascular disease. The American Psychologist, 73(8), 1031.
Grandinetti, P., Frustaci, A., Guerriero, G., Solaroli, S., Janiri, L., Pozzi, G. (2011). Preliminary analysis of characteristics of coping in a sample of outpatient with anxiety disorders. European Psychiatry, 26, Supplement 1, 156.
Heszen, I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
Hobfoll, S. E. (1989). Zachowanie zasobów, nowa próba konceptualizacji stresu. Nowiny Psychologiczne, 5-6, 24-48.
Jarosz, M. (1983). Psychologia lekarska. Warszawa: PZWL.
Juczyński Z. (2001). Narzędzia do pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP.
Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (2009). Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: PTP.
Keyes, C.L.M., Lopez, S.J. (2002). Towards a science of mental health: Positive directions in diagnosis i interventions. In: C.R. Snyder, S.J. Lopez (eds.), Handbook of Positive Psychology (pp. 45–62). New York: Oxford University Press.
Kovacs, A.H., Bandyopadhyay, M., Grace, S.L., Kentner, A.C., Nolan, R.P., Silversides, C.K., Irvine, M. J. (2015). Adult Congenital Heart Disease-Coping And Resilience (ACHD-CARE): Rationale and methodology of a pilot randomized controlled trial. Contemporary Clinical Trials, 45, 385-393.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: IPZ.
Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer.
Mccabe, P.M., Schneiderman, N., Field, T.M., Skyler, J.S. (2013). Stress, coping, and disease. Taylor and Francis.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203771723.
Monastyrska, E.M, Beck, O. (2014). Psychologiczne aspekty chorób kardiologicznych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20(2), 141–144.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Olszewski, J.K. (2010). O zaradności obezwładnionych lękiem. Osoby z nerwicowymi zaburzeniami lękowymi a stres. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Olszewski, J.K. (2012). Związki między dobrostanem psychicznym – psychopatologią a radzeniem sobie ze stresem u osób z różnymi formami zdrowia psychicznego. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 12(4), 265–272.
Olszewski, J.K. (2014). Formy zdrowia emocjonalnego a radzenie sobie ze stresem osób dotkniętych chorobą nowotworową (badania kobiet po mastektomii na tle grupy porównawczej). In: L. Szewczyk, A. Kulik (red.), Problemy psychosomatyki okresu rozwojowego i dorosłości (pp. 95–113). Lublin: Proqurat.
Olszewski, J.K. (2015). Sposoby radzenia sobie ze stresem w kontekście zdrowia emocjonalnego osób wkraczających w okres wczesnej dorosłości oraz osób starszych. In: Z.B. Gaś (red.), Kłopoty z dorosłością (pp. 163–178). Lublin: Innovatio Press.
Olszewski J. (2018a). Aktywne radzenie sobie z trudnościami życiowymi a satysfakcja z życia i nastawienie lękowe u osób starszych. Im: M. Lewandowski (red.). Wybrane obszary edukacyjnej, zawodowej i społecznej aktywności człowieka (pp. 151-160). Sosnowiec: Wyd. Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Olszewski, J. K. (2018b). Formy zdrowia emocjonalnego a cechy osobowości u osób dotkniętych chorobą nowotworową (kobiet po mastektomii). In: B. Gawda (red.). Język emocji. Annales Uniwersitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio J, 31, 4, 239-253.
Roseman, A., Kovacs, A. H. (2019). Anxiety and Depression in Adults with Congenital Heart Disease: When to Suspect and How to Refer. Current cardiology reports, 21(11), [145].
DOI: https://doi.org/10.1007/s11886-019-1237-2.
Shaffer-Hudkins, E., Suldo, S., Loker, T., March, A. (2010). How adolescents’ mental health predicts their physical health: unique contributions of indicators of subjective well-being and psychopathology. Applied Research Quality Life, 5, 203-217.
Sin, N.L. (2016). The protective role of positive well-being in cardiovascular disease: Review of current evidence, mechanisms, and clinical implications. Current Cardiology Reports, 18(11), 106.
Smári, J., Arason, E., Hafsteinsson, H., Ingimarsson, S. (1997). Unemployment, coping and psychological distress. Scandinavian Journal of Psychology, 38, 151-156.
Streisand, R., Mackey, E.R., Herge, W. (2010). Associations of parent coping, stress, and well-being in mothers of children with diabetes: examination of data from a national sample. Matternal and Child Health Journal, 14, 612-617.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne.
Westerhof, G., Keyes, C.L.M. (2010). Mental illness and mental health: The two continua model across the lifespan. Journal of Adult Development, 17(2), 110–119. DOI: https://doi.org/10.1007/s10804-009-9082-y.
Włodarczyk, D. (1999). Wsparcie społeczne a radzenie sobie ze stresem u chorych po zawale serca. Przegląd Psychologiczny, 42, 95-113.
Wrona-Polańska, H. (1999). Zmiana samopercepcji w procesie zmagania się z chorobą o niepomyślnym rokowaniu. In: D. Kubacka-Jasiecka, W. Łosiak (red.), Zmagając się z chorobą nowotworową (pp. 197–223). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Wrześniewski, K., Sosnowski, T., Matusik, D. (2002). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Polska adaptacja STAI. Podręcznik. Warszawa: PTP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.3.291-305
Data publikacji: 2020-10-31 02:04:41
Data złożenia artykułu: 2020-04-20 21:37:17
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Jacek Konrad Olszewski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.