Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytami uwagi (ADHD) – rozpoznawanie nieadaptacyjnych schematów emocjonalnych i interwencje terapeutyczne
Streszczenie w języku polskim
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi (ADHD) opisuje się jako zaburzenie rozpoznawane u 3,4–5% dzieci w okresie szkolnym. Jako jego podstawowe objawy wskazuje się nadmierną aktywność, impulsywność oraz deficyty uwagi. Symptomy te obserwowane są w zachowaniu i powodują pojawienie się wtórnych objawów mających wpływ na ogólne funkcjonowanie dziecka, a w późniejszym okresie także dorosłego. Podstawową, najczęściej stosowaną obecnie formą pomocy grupie wykazującej zaburzenia jest farmakoterapia. Powoduje ona zmniejszenie nasilenia podstawowych objawów. Zazwyczaj leki stosuje się dopiero od wieku szkolnego. Do tego czasu dziecko uczy się wzorców zachowań oraz schematów emocjonalnych, które nie są dla niego korzystne. Z tego względu najskuteczniejszą formą oddziaływań jest połączenie terapii farmakologicznej z psychoterapią. Jako ciekawą propozycję oddziaływań, pozwalającą uczyć się adaptacyjnych reakcji zarówno rodzicom, jak i dzieciom, jest terapia schematu. Pojawiły się już pierwsze wyniki badań wskazujące na to, jakie nieadaptacyjne schematy pojawiają się u dzieci z ADHD. Oddziaływania ukierunkowane na pracę z właściwie zidentyfikowanymi nieadaptacyjnymi schematami pozwalają na to, aby dzieci z tej grupy wyrosły na zdrowe, pewne siebie osoby.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Antschel, K.M., Hargrave, T.M., Simonecsu, M., Kaul, P., Hendricks, K., Faraone, S.V. (2011). Advances in understanding and treating ADHD. BMC Medicine, 9(72). DOI: https://doi.org/10.1186/1741-7015-9-72
Arcelus, J., Munden, A. (2008). ADHD. Nadpobudliwość ruchowa. Warszawa: Bellona.
Armour, K., Kröger, S., Zarbock, G. (2017). Terapia schematów w przypadku niemowląt i małych dzieci. W: G. Loose, P. Graaf, G. Zarbock (red.), Terapia schematów dzieci i młodzieży (s. 65–92). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Arntz, A., van Genderen, H. (2017). Terapia schematów w zaburzeniu osobowości typu borderline. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Arntz, A, Jacob, G. (2018). Terapia schematów w praktyce. Praca z trybami schematów. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Barkley, R.A., Murphy, K.R. (1998). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Clinical Workbook. New York: Guilford Press.
Calvert, F., Smith, E., Brockman, R., Simpson, S. (2018). Group schema therapy for eating disorders: study protocol. Journal of Eating Disorders, 6(1). DOI: https://doi.org/10.1186/s40337-017-0185-8
Carter, J.D., McIntosh, V.V.W., Jordan, J., Porter, R.J. Douglas, K., …, Joyce, P.R. (2018). Patient predictors of response to cognitive behavior therapy and schema therapy for depression. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 52(9), 887–897. DOI: https://doi.org/10.1177/0004867417750756
Coates, J., Taylor, J.A., Sayal, K. (2015). Parenting interventions for ADHD: a systematic literature review and meta-analysis. Journal of Attention Disorders, 19(10), 831–843. DOI: https://doi.org/10.1177/1087054714535952
Daley, D., van der Oord, S., Ferrin, M., Danckaerts, M., Doepfner, M., …, Sonuga-Barke, E.J. (2014). Behavioral interventions in attention-deficit/hyperactivity disorder: A meta-analysis of randomized controlled trials across multiple outcome domains. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 53(8), 835–847. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaac.2014.05.013
Dobson, K.S., Dozois, K. (2001). Historical and philosophical bases of cognitive-behavioral therapies. W: K. Dobson (ed.), Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies (s. 3–31). New York: Guildford.
Faraone, S.V., Biederman, J. (2005). What is the prevalence of adult ADHD? Results of a population screen of 966 adults. Journal of Attention Disorder, 9(2), 384–391. DOI: https://doi.org/10.1177/1087054705281478
Faraone, S.V., Perlis, H., Doyle, A.E., Smoller, J.W., Goralnick, J.J., …, Sklar, P. (2005). Molecular genetics of attention-deficit/hyperactivity disorder. Biological Psychiatry, 57(11), 1313–1323. DOI: https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2004.11.024
Graaf, P., Loose, G. (2017). Terapia schematów w przypadku dzieci w wieku szkolnym. W: G. Loose, P. Graaf, G. Zarbock, Terapia schematów dzieci i młodzieży (s. 111–134). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Grawe, K. (1998). Neuropsychotherapie. Bern: Huber.
Harvey, E., Danforth, J.S., McKee, T.E., Ulaszek, W.R., Friedman, J.L. (2003). Parenting of children with attention-defecit/hyperactivity disorder (ADHD): The role of parental ADHD symptomatology. Journal of Attention Disorders, 7(1), 31–42. DOI: https://doi.org/10.1177/108705470300700104
Hawke, L.D., Provencher, M.D. (2011). Schema Theory and Schema Therapy in Mood and Anxiety Disorders: A Review. Journal of Cognitive Psychotherapy, 25(4), 257–276. DOI: https://doi.org/10.1891/0889-8391.25.4.257
He, J.A., Antshel, K.M. (2016). Cognitive behavioral therapy for attention-deficit/hyperactivity disorder in college students: a review of the literature. Cognitive Behavioral in Practice, 24(2), 152–173. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2016.03.010
Jacob, G.A., Arntz, A. (2013). Schema therapy for personality disorders: A review. International Journal of Cognitive Therapy, 6(2), 171–185. DOI: https://doi.org/10.1521/ijct.2013.6.2.171
Kessler, R.C., Adler, L., Barkley, R., Biederman, J., Conners, C.K., …, Zaslavsky, A.M. (2006). The prevalence and correlates of adult ADHD in the United States: results from the National Comorbidity Survey Replication. American Journal of Psychiatry, 163(4), 716–723. DOI: https://doi.org/10.1176/ajp.2006.163.4.716
Loose, G., Graaf, P., Zarbock, G. (red.). (2017). Terapia schematów dzieci i młodzieży. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Lucke, C., Lam, A.P., Muller, H.H., Philipsen, A. (2017). New psychotherapeutic approaches in adult ADHD – acknowledging biographical factors. Journal of Neurology & Neuromedicine, 2(7), 6–10. DOI: https://doi.org/10.29245/2572.942X/2017/7.1138
Miklosi, M., Mateo, O., Somogyi, K., Szabo, M. (2016). Adult attention deficit hyperactivity disorder symptoms, perceived stress, and well-being: the role of early maladaptive schemata. Journal of Nervous and Mental Disease, 204(5), 364–369. DOI: https://doi.org/10.1097/NMD.0000000000000472
MTA Cooperative Group. (1999). National Institute of Mental Health Multimodal Treatment Study. A 14-month randomized clinical trial of treatment strategies for attention-deficit/hyperactivity disorder. Archives of General Psychiatry, 56(12), 1073–1086. DOI: https://doi.org/10.1001/archpsyc.56.12.1073
MTA Cooperative Group. (2004). National Institute of Mental Health Multimodal Treatment Study. Study of ADHD follow-up: 24-month outcomes of treatment strategies for attention deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics, 113(4), 754–761. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.113.4.754
Nugent, K., Smart, W. (2014). Attention-deficit/hyperactivity disorder in postsecondary students. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 10, 1781–1791. DOI: https://doi.org/10.2147/NDT.S64136
Ottenhof, K., Sild, M., Levesque, M., Ruhe, H., Booij, L. (2018). TPH2 polymorphisms across the spectrum of psychiatric morbidity: a systematic review and metaanalysis. Neuroscience Biobehavioral Review, 92, 29–42. DOI: https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2018.05.018
Philipsen, A., Heslinger, B., van Elst, L.T. (2008). Attention deficit hyperactivity disorder in adulthood: Diagnosis, etiology and therapy. Deutsches Ärzteblatt International, 105(17), 311–317. DOI: https://doi.org/10.3238/arztebl.2008.0766
Philipsen, A., Jans, T., Graf, E., Matthies, S., Borel, P., …, Tebartz van Elst, L. (2015). Effects of group psychotherapy, individual counseling, methylphenidate, and placebo in the treatment of adult attention-deficit/hyperactivity disorder: A randomized clinical trial. JAMA Psychiatry, 72(12), 1199–210. DOI: https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2015.2146
Philipsen, A., Lam, A.P., Breit, S., Lucke, C., Muller, H.H., Matthies, S. (2017). Early maladaptive schemas in adult patients with attention deficit hyperactivity disorder. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, 9, 101–111. DOI: https://doi.org/10.1007/s12402-016-0211-8
Polanczyk, G.V., Salum, G.A., Sugaya, L.S., Caye, A., Rohde, L.A. (2015). Annual research review: A meta-analysis of the worldwide prevalence of mental disorders in children and adolescents. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 56(3), 345–365. DOI: https://doi.org/10.1111/jcpp.12381
Rowland, S.A., Lesesne, C.A., Abramowitz, A.J. (2002). The epidemiology of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): A public health view. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Review, 8(3), 162–170. DOI: https://doi.org/10.1002/mrdd.10036
Safren, S.A., Otto, M.W., Sprich, S., Winett, C.L., Wilens, T.E., Biederman, J. (2005). Cognitive-behavioral therapy for ADHD in medication-treated adults with continued symptoms. Behavioral Research and Therapy, 43(7), 831–842. DOI: https://doi.org/10.1016/j.brat.2004.07.001
Savolainen, J., Mason, W.A., Bolen, J.D., Chmelka, M.B., Hurtig, T., …, Taanila, A. (2015). The path from childhood behavioural disorders to felony off ending: Investigating the role of adolescent drinking, peer marginalization and school failure. Criminal Behavior and Mental Health, 25(5), 375–388. DOI: https://doi.org/10.1002/cbm.1931
Sonuga-Barke, E.J.S., Daley, D., Thompson, M. (2002). Does maternal ADHD reduce the effectiveness of parent training for preschool children’s ADHD? Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41(6), 696–702. DOI: https://doi.org/10.1097/00004583-200206000-00009
Sun, X., Wu, Z., Cao, Q., Qian, Y., Liu, Y., …, Wang, Y. (2018). Genetic variant for behavioral regulation factor of executive function and its possible brain mechanism in attention deficit/hyperactivity disorder. Scientific Report, 8(1), 7620. DOI: https://doi.org/10.1038/s41598-018-26042-y
Young, J.E., Klosko, J.S., Weishaar, M.E. (2014). Terapia schematów. Przewodnik praktyka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zarbock, G., Loose, Ch., Graaf, P. (2017). Terapia schematów w pracy z dziećmi i młodzieżą – podstawowe zagadnienia. W: G. Loose, P. Graaf, G. Zarbock, Terapia schematów dzieci i młodzieży (s. 15–64). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zhang, L., Chang, S., Li, Z., Zhang, K., Du, Y., …, Wang J. (2012). ADHD gene: A genetic database for attention deficit hyperactivity disorder. Nucleic Acids Research, 40(D1), 1003–1009. DOI: https://doi.org/10.1093/nar/gkr992
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.2.133-143
Data publikacji: 2021-06-12 13:30:20
Data złożenia artykułu: 2020-02-15 18:44:32
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Agnieszka Nowogrodzka, Bartosz Piasecki
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.