Na straży ordo. Hierarchiczne uporządkowanie życia społecznego w myśli wieków średnich

Małgorzata Łuszczyńska

Streszczenie w języku polskim


Porządek i hierarchia są podstawowymi elementami myśli średniowiecznej. Pozostawanie jednostki na właściwym dla niej miejscu i sumienne wywiązywanie się z przyjętych na siebie obowiązków jest zatem gwarantem porządku społecznego. Ordo zakorzenione jest w hierarchii, zasadza się bowiem na uporządkowaniu bytów w kolejności określonej stopniami (gradus) drabiny społecznej. Pozostawanie każdego na wyznaczonym mu miejscu – parafrazując słowa św. Augustyna – stanowi mediewistyczne conditio sine qua non ładu, bezpieczeństwa i spokoju społecznego. Zdaniem autorki problematyka ordo kształtuje się dwutorowo: jako gradacja stanowa uwarunkowana głównie podziałem pracy oraz jako ordo universalis, czyli porządkiem jako takim, uporządkowaniem prowadzącym wprost do hierarchii bytów stworzonych przez Boga.


Słowa kluczowe


średniowiecze; hierarchia; porządek społeczny

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bednarski F.W., Przedmowa, [w:] Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 20, Londyn 1972.

Brocchieri M.F.B., Intelektualista, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.

Cassirer E., Mit państwa, Warszawa 2006.

Chojnicka K., Nauka społeczna Kościoła katolickiego (zarys historii), Kraków 2001.

Dubel L., Wprowadzenie, [w:] Jan z Salisbury, Policraticus albo o paplaninie dworaków i przekazach filozofów, Lublin 2008.

Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, red. A. Vauchez, Warszawa 2001.

Jan z Salisbury, Policraticus albo o paplaninie dworaków i przekazach filozofów, Lublin 2008.

Klapisch-Zuber Ch., Kobieta i rodzina, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.

Kornatowski W., Społeczno-polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.

Kotarski E., Kultura medialna średniowiecza. Europa łacińska, Warszawa 2017.

Kowalczyk S., Filozofia pokoju św. Augustyna, „Vox Patrum” 1988, z. 15.

Kowalczyk S., Filozofia pokoju św. Tomasza z Akwinu, „Roczniki Nauk Społecznych” 1988–1989, t. 16–17.

Krucina J., Dobro wspólne. Teoria i jej zastosowanie, Wrocław 1972.

Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej, Warszawa 1979.

Le Goff J., Człowiek średniowiecza, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.

Majka J., Katolicka nauka społeczna, Warszawa 1988.

Mundy J.H., Europa średniowieczna 1150–1309, Warszawa 2001.

Novak M., Wolne osoby i dobro wspólne, Kraków 1998.

Piechowiak M., Tomasza z Akwinu koncepcja godności osoby ludzkiej jako podstawy prawa. Komentarz do rozdziałów 111–113 księgi III Tomasza z Akwinu Suma contra gentiles, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2003, t. 14.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 1991.

Riklin A., Die beste Politische Ordnung nach Thomas von Aquin, Sankt Gallen 1991.

Rommen H.A., Die Staatslehre des Franz Suarez JS, Gladbach1926.

Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym (1878–2005), Wrocław 2010.

Seidler G.L., Myśl polityczna średniowiecza, Kraków 1961.

Strzeszewski C., Hierarchia dobra wspólnego a naturalna hierarchia społeczności, „Roczniki Filozoficzne KUL” 2006, z. 2.

Sylwestrzak A., Monarchia w traktacie „O królowaniu”, [w:] Kultura i myśl polityczno-prawna. Materiały z VII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Doktryn Politycznych i Prawnych Jurata 28–31 maja 2008 r., red. A. Sylwestrzak, D. Szpoper, A. Machnikowska, P. Dąbrowski, Sopot 2010.

Sylwestrzak A., Sprawiedliwość i prawo natury w filozofii Akwinaty, [w:] Moralność i władza jako kategorie myśli politycznej, red. J. Justyński, A. Madej, Warszawa 2011.

Szczech T., Państwo i prawo w doktrynie św. Augustyna, Marcina Lutra i Jana Kalwina, Łódź 2006.

Śpiewak P., W stronę wspólnego dobra, Warszawa 1998.

Św. Augustyn, Państwo Boże, Kęty 1999.

Św. Tomasz z Akwinu, De regimine principium (O królowaniu – królowi Cypru), Kraków 2006.

Św. Tomasz z Akwinu, Suma contra gentiles (Summa Filozoficzna), Kraków 1930–1935.

Thoma de Aquino, Contra impugnantes Dei cultum et religionem, Romae 1970.

Thoma de Aquino, Summa Theologiae, Romae 1892.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2019.66.1.257-267
Data publikacji: 2019-07-17 08:29:38
Data złożenia artykułu: 2018-06-04 12:10:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3211
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 707

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Małgorzata Łuszczyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.