Materialna cecha przestępstwa – słuszna koncepcja czy socjalistyczna naleciałość?

Streszczenie w języku polskim

Społeczna szkodliwość czynu, jako materialny element przestępstwa, stanowi sens zakazu karnego oraz opisuje negatywną społeczną ocenę danego zachowania. Choć zasadniczo jej obecność jako elementu dogmatycznej struktury przestępstwa jest oceniana pozytywnie, pojawiają się pewne głosy krytyczne w stosunku do tej obecności. Przeciwnicy uwzględniania społecznej szkodliwości jako elementu struktury przestępstwa uzasadniają swoje stanowisko głównie negatywnie nacechowaną historią tej instytucji, osłabieniem funkcji ochronnej prawa karnego, ograniczeniem analizy organu procesowego oraz brakiem uwzględnienia innych czynników w ocenie odpowiedzialności karnej. Wydaje się jednak, że problemy historyczne zostały zlikwidowane poprzez wprowadzenie ustawowych kwantyfikatorów pozwalających na badanie stopnia społecznej szkodliwości, a funkcja ochronna prawa karnego nie jest zagrożona, ponieważ czyny o społecznej szkodliwości niższej niż znikoma nie godzą w dobra chronione prawem w sposób na tyle istotny, by wymagało to ochrony państwowej. Ponadto ograniczenie uwzględniania innych okoliczności powiązanych ściśle ze sprawcą, a nie z czynem, ogranicza możliwość nadużyć ze strony organu procesowego. Pomimo braku obecności społecznej szkodliwości jako elementu dogmatycznej struktury przestępstwa w innych krajach europejskich, materialna cecha przestępstwa wpływa na racjonalizację odpowiedzialności karnej pośrednio, więc i tak jest w jakiś sposób obecna. Zło pozostaje bowiem immanentną częścią przestępstwa bez względu na to, czy zadekretuje się je wprost jako część składową przestępstwa. Biorąc pod uwagę funkcje prawa karnego, wydaje się, że – mimo opisanych w artykule wątpliwości – warto zachować społeczną szkodliwość jako element struktury przestępstwa, nie zastępując jej wprowadzeniem pełnego oportunizmu procesowego, polegającego na procesowej ocenie celowości ścigania karnego przez organy procesowe.