Wyślij tekst przez e-mail 
Działalność aprowizacyjna Zarządu miasta Lublina w latach 1915–1918
Streszczenie w języku polskim
Aprowizacja to zaopatrywanie ludności w artykuły pierwszej potrzeby, przy czym rola państwa w zakresie aprowizacji nie sprowadza się tylko do obrotu artykułami spożywczymi. Działalność aprowizacyjna może polegać także na produkcji i transporcie artykułów pierwszej potrzeby w okresach występowania ich niedoborów lub spekulacji, w szczególności w okresie wojen. Państwo, chcąc przeciwdziałać tym negatywnym zjawiskom, wprowadzało reglamentację środków żywności, przejmując monopol obrotu i stosując system zaopatrzenia kartkowego. Na ziemiach polskich reglamentacja kartkowa została wprowadzona po raz pierwszy w czasie I wojny światowej. W rzeczywistości system ten nie zaspokajał potrzeb ludności oraz powiększał różnice między warstwami społeczeństwa, czyli ludnością bogatszą, która mogła nabyć żywność za każdą cenę, oraz ludnością biedniejszą, która cierpiała głód. Celem artykułu jest przedstawienie działalności Zarządu miasta Lublina w zakresie zaopatrywania mieszkańców miasta w żywność i artykuły pierwszej potrzeby w latach 1915–1918. Analiza działalności Zarządu miasta Lublina w przedmiotowym zakresie prowadzi do konkluzji, że braki w aprowizacji miasta wynikały nie ze złego funkcjonowania Wydziału Aprowizacyjnego, lecz z warunków, które stworzyła wojna.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Państwowe w Lublinie:
– Akta m. Lublina 1915–1918, sygn. 5, 18, 332, 336, 337, 341, 343, 344, 347, 348, 350, 352, 358, 365, 399;
– Akta m. Lublina 1918–1939, sygn. 41.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Aprowidowanie ludności, „Dziennik Zarządu m. Lublina” 1923, nr 27.
Komunikat władz okupacyjnych, „Głos Lubelski” 1917, nr 61.
Ogonki, „Głos Lubelski” 1918, nr 36.
Polska Centrala Handlowa, „Głos Lubelski” 1917, nr 170.
Polska Centrala Handlowa, „Głos Lubelski” 1917, nr 173.
Sprawa fałszerzy kart żywnościowych, „Głos Lubelski” 1917, nr 141.
Z posiedzenia Rady Miejskiej, „Głos Lubelski” 1917, nr 11.
Z posiedzenia Rady Miejskiej, „Głos Lubelski” 1917, nr 48.
Z posiedzenia Rady Miejskiej, „Głos Lubelski” 1917, nr 49.
Z posiedzenia Rady Miejskiej, „Głos Lubelski” 1917, nr 69.
Z Rady Miejskiej, „Głos Lubelski” 1917, nr 69.
LITERATURA
Czekalski T., Aprowizacja ludności cywilnej w czasie I wojny światowej. Wojna jako katalizator zmian kultury kulinarnej w Europie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2016, z. 3.
Ćwik W., Reder J., Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin 1977.
Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003.
Jarosz D., Pasztor M., Afera mięsna, Toruń 2004.
Jonca K., Historia gospodarcza Polski w zarysie do 1939 roku, Wrocław 1984.
Korzeniowski M., Lubelski Miejski Komitet Obywatelski w latach 1914–1915, „Rocznik Lubelski” 1989–1990, nr 31–32.
Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Warszawa 1966.
Lewandowski J., Austro-Węgry wobec sprawy polskiej w czasie I wojny światowej. Początki zarządu okupacyjnego w Królestwie, „Przegląd Historyczny” 1975, vol. 66(3).
Lewandowski J., Królestwo Polskie pod okupacją austriacką 1914–1918, Warszawa 1980.
Marczuk J., Samorząd miasta Lublina 1915–1918, „Kwartalnik Historyczny” 1979, nr 2.
Matuska J., Aprowizacja ludności Poznania w czasie I wojny światowej, „Dzieje Najnowsze” 2003, vol. 35(4).
Roszkowski W., Aprowizacja, [w:] Encyklopedia historii gospodarczej Polski, red. A. Mączak, t. 1, Warszawa 1981.
Siebeneichen A., Reglamentacja handlu w Polsce, Warszawa 1920.
Szewczak-Daniel M., Od władz obcych do polskich w Lublinie lat I wojny światowej, [w:] Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej, red. D. Szpoper, P. Dąbrowski, Gdańsk–Olsztyn 2017.
Szewczak-Daniel M., Organizacja i zasady funkcjonowania Zarządu miasta Lublina 1915–1918, [w:] Dzieje biurokracji, red. T. Bykowa, A. Górak, G. Smyk, t. 6, Lublin 2016.
Szewczak-Daniel M., Zarząd miasta Lublina 1915–1939. Zasady organizacji i funkcjonowania, Lublin 2021.
Zawistowski A., Kartkowy handel reglamentowany na ziemiach polskich, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2018, nr 3(35).
AKTY PRAWNE
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 26 lipca 1915 r. dotyczące cen maksymalnych za plony rolne i zarządzeń co do zużytkowania zbiorów, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VI, nr 27.
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 15 września 1915 r. dotyczące przymusowego zarządu i nadzoru nad przedsiębiorstwami przemysłowymi i rolnymi, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. IX, nr 37.
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 18 grudnia 1915 r. dotyczące wywozu z obszaru okupowanego i ruchu granicznego, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XIII, nr 47.
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 18 sierpnia 1916 r. dotyczące ordynacji miejskiej dla Kielc, Lublina, Piotrkowa i Radomia, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXV, nr 64.
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 4 października 1916 r. dotyczące obrotu handlowego w obrębie obszaru okupowanego i wywozu z obszaru okupowanego, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 71.
Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 4 października 1916 r. dotyczące zaopatrywania ludności w niezbędne artykuły, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 70.
Rozporządzenie z dnia 13 października 1916 r. dotyczące ograniczeń w spożywaniu mięsa, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 79.
Rozporządzenie z dnia 7 marca 1917 r. dotyczące zarządzeń w sprawie oszczędzania światła i opału, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 31.
Rozporządzenie z dnia 24 marca 1917 r. dotyczące zakazu farbowania kurzych jaj i wprowadzania w obrót farbowanych jaj kurzych, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 33.
Rozporządzenie z dnia 3 kwietnia 1917 r. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego na rok 1917 r., Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 35.
Rozporządzenie z dnia 16 maja 1917 r. dotyczące ograniczeń w używaniu nafty w czasie od 1 czerwca do dnia 15 września 1917 r., Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. X, nr 45.
Rozporządzenie z dnia 22 maja 1917 r. dotyczące wprowadzenia dni bez mąki i kartofli, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. X, nr 47.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2023.70.3.31-48
Data publikacji: 2024-01-11 14:19:24
Data złożenia artykułu: 2023-09-07 17:53:56
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Mariola Szewczak-Daniel
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.