Declared Dead and Recognition of Death in the Judgments of Bialystok Municipal Court in the Years 1946–1950

Piotr Fiedorczyk

Abstract


Between 1946 and 1950, municipal courts in Poland declared dead or pronounced dead persons missing and died during World War II on a large scale. The basis for these rulings was primarily the 1945 Law on Persons Decree, created as a result of the great unification process of civil law in Poland. The decree was intended to regulate the civil and property status of the population in connection with wartime personal losses. In the Bialystok Municipal Court, such proceedings involved 2,278 people. Most of them were civilian victims of the war, which makes clear the nature of World War II. About half of the proceedings concerned the Jewish population, as more than 90% of Bialystok Jews were exterminated in the Holocaust. The preserved court case files are a very important historical source for the history of the war in Bialystok County. The article presents court proceedings in the case of Jozef Ostruszka, the last president of the Bialystok District Court before the war, being declared dead. He was deported by the Soviets to the Komi Republic and died of exhaustion there. The proceedings were held at the request of his wife, who survived the war. Jozef Ostruszka was one of more than a dozen Bialystok courts officers who lost their lives during the war. Their fate requires further research.


Keywords


declared dead; recognition of death; Bialystok Municipal Court; Law on Persons; Józef Ostruszka; Holocaust

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Państwowe w Białymstoku, zespół akt: Sąd Grodzki w Białymstoku 1944–1950, sygn. 4/445.

LITERATURA

Fiedorczyk P., Dokumenty archiwalne dotyczące organizacji nad unifikacją i kodyfikacją polskiego prawa cywilnego w latach 1945–46, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2006, vol. 4.

Fiedorczyk P., Organizacja rządowego etapu prac legislacyjnych w świetle wewnętrznych dokumentów Rady Ministrów w latach 1944–46, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2010, vol. 9, DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2010.09.08.

Fiedorczyk P., Sąd Okręgowy w Białymstoku 1919–1939, [w:] P. Fiedorczyk, K. Niewiński, W. Wróbel, Z dziejów Sądu Okręgowego w Białymstoku, Białystok [2019].

Kozioł A., Prace nad unifikacją prawa cywilnego w Polsce w latach 1945–1946, Katowice 2006 (maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach pod kierunkiem prof. dr. hab. Adama Lityńskiego).

Niewiński K., Odbudowa sądownictwa powszechnego w świetle protokołu z konferencji odbytej 14 września 1944 r. w Białymstoku z udziałem delegacji Resortu Sprawiedliwości PKWN, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2019, vol. 18(2), DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2019.18.02.10.

Przewoźnik S., Uznanie za zmarłego w świetle akt Sądu Grodzkiego w Krakowie w latach 1946–1950, Kraków 2020.

Samarski B., Zaginieni 1939–1945 w świetle akt Sądu Grodzkiego w Białymstoku, t. 2: Powiat białostocki, Białystok 2011.

Wolter A., Prawo osobowe i przepisy wprowadzające, Zabrze 1946.

Wolter A., Uznanie za zmarłego. Rozdział trzeci działu pierwszego prawa osobowego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, nr 1.

PROJEKTY AKTÓW PRAWNYCH

Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej, Rządowy projekt ustawy w przedmiocie zmiany i uzupełnienia niektórych przepisów obowiązujących w b. Królestwie Polskim kodeksu cywilnego z 1825 r. oraz ustawy postępowania cywilnego dotyczących nieobecnych i zaginionych, Druk nr 3091, Warszawa 1921.

AKTY PRAWNE

Dekret z dnia 29 sierpnia 1945 r. – Prawo osobowe (Dz.U. 1945, nr 40, poz. 223).

Dekret z dnia 29 sierpnia 1945 r. – Przepisy wprowadzające prawo osobowe (Dz.U. 1945, nr 40, poz. 224).

Dekret z dnia 29 sierpnia 1945 r. w sprawie postępowania o uznanie za zmarłego i o stwierdzenie zgonu (Dz.U. 1945, nr 40, poz. 226).

Ustawa z dnia 27 stycznia 1922 r. w przedmiocie zmiany i uzupełnienia niektórych przepisów obowiązujących w b. Królestwie Polskiem kodeksu cywilnego z 1825 r. oraz ustawy postępowania cywilnego, dotyczących nieobecnych i zaginionych (Dz.U. 1922, nr 11, poz. 87).

Ustawa z dnia 18 lipca 1950 r. – Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. 1950, nr 34, poz. 311).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, nr 16, poz. 94).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2023.70.3.149-159
Date of publication: 2024-01-11 14:19:39
Date of submission: 2023-10-02 21:34:19


Statistics


Total abstract view - 337
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 314

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Piotr Fiedorczyk

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.