Exceeding the Limits of Necessary Defence Due to the Fear or Agitation Justified by the Circumstances of Attack under Article 25 § 3 CC from the Psychological Perspective
Abstract
The analysis of the statutory grounds for necessary defence under Article 25 § 3 of the Criminal Code, in particular fear or agitation, must use the achievements of psychological and medical sciences in the field of psychiatry, because a criminal case is not about the conduct of a “model citizen”, but a specific person having individual characteristics of responding to a state of emergency, cognitive and motivational functions, temperament, ability to cope with the situation under situational stress, individual mechanisms of self-control, genetic conditions affecting the ways of responding to an emergency and the “psychological life position” linking the past and future with the event concerned, which is necessary for in-depth psychological analyses. It is only interdisciplinary cooperation in the fields of law, psychology and psychiatry that makes it possible to adequately approach the grounds under Article 25 § 3 of the Criminal Code. This cooperation has its legal basis in Article 193 § 1 and Article 202 § 1 of the Code of Criminal Procedure in terms of taking evidence under an opinion of expert forensic psychiatrists and psychologists, as in such cases the finding of circumstances relevant to the resolution of the case requires special expertise. Comprehensive psychiatric and psychological opinions should set standards for evidence-taking in cases under Article 25 § 3 of the Criminal Code.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
LITERATURA
Budyn-Kulik M., Umyślność w prawie karnym i psychologii. Teoria i praktyka sądowa, Warszawa 2015.
Budyn-Kulik M., Zabójstwo tyrana domowego. Studium prawnokarne i wiktymologiczne, Lublin 2005.
Cieślak M., [w:] M. Cieślak, K. Spett, A. Szymusik, W. Wolter, Psychiatria w procesie karnym, Warszawa 1991.
Daszkiewicz K., Groźba w polskim prawie karnym, Warszawa 1958.
Daszkiewicz K., Przestępstwa z afektu w polskim prawie karnym, Warszawa 1982.
Ekman P., Davidson R.J., Natura emocji, Gdańsk 1999.
Encyklopedyczny słownik psychiatrii, red. L. Korzeniowski, S. Pużyński, Warszawa 1986.
Jarosz M., [w:] Encyklopedyczny słownik psychiatrii, red. L. Korzeniowski, S. Pużyński, Warszawa 1986.
Kępiński A., Lęk, Kraków 1992.
Ledzińska M., Stolarski M., Zajenkowski M., Temperament i poznanie. Energetyczne i czasowe zaplecze umysłu, Warszawa 2013.
Maruszewski T., Psychologia poznania, Gdańsk 2001.
Maruszewski T., Psychologia poznania, Gdańsk 2017.
Mozgawa M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2019.
Mozgawa M., Obrona konieczna w polskim prawie karnym (zagadnienia podstawowe), „Annales UMCS sectio G (Ius)” 2013, vol. 60(2).
Psychologia i prawo. Między teorią a praktyką, red. E. Habzda-Siwek, J. Kabzińska, Sopot 2014.
Sillamy N., Słownik psychologiczny, Katowice 1994.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Warszawa 1988.
Słownik podręczny łacińsko-polski, oprac. Ł. Koncewicz, Lwów 1922.
Stanik J.M., Psychologia sądowa, Warszawa 2013.
Strelau J., Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań, Gdańsk 2006.
Strelau J., Doliński D., Psychologia akademicka, t. 1, Gdańsk 2016.
Witwicki W., Psychologia, t. 2, Lwów 1933.
Zimbardo P., Gerrig R., Psychologia i życie, Warszawa 2020.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Goryniak M., Wolni od napięcia, www.charaktery.eu/artykul/wolni-od-napiecia [dostęp: 12.06.2020].
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553).
Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2009, nr 206, poz. 1589).
ORZECZNICTWO
Postanowienie SN z dnia 14 lutego 2002 r., II KKN 337/01, OSNKW 2002, nr 7–8, poz. 66.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 29 listopada 1994 r., II AKr 354/1994, OSA 1995, nr 3, poz. 13.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 24 października 1996 r., II AKo 276/96, LEX nr 1624610.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 30 grudnia 1997 r., II AKa 247/97, LEX nr 1541151.
Wyrok SA w Lublinie z dnia 7 kwietnia 1998 r., II AKa 8/98, OSA 1999, nr 5, poz. 37.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 29 września 2005 r., II AKa 169/05, KZS 2005, nr 11, poz. 24.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 28 lutego 2006 r., II AKa 30/06, Legalis nr 75358.
Wyrok SA w Lublinie z dnia 11 października 2012 r., II AKa 228/12, LEX nr 1237268.
Wyrok SA w Lublinie z dnia 16 czerwca 2016 r., II AKa 142/16, LEX nr 2090429.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 20 grudnia 2016 r., II AKa 213/16, LEX nr 2419572.
Wyrok SN z dnia 23 sierpnia 1984 r., II KR 178/84, LEX nr 22004.
Wyrok SN z dnia 5 listopada 2002 r., II KKN 50/01, LEX nr 754575.
Wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r., WA 6/07, LEX nr 257827.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2020.67.2.111-127
Date of publication: 2021-02-05 15:03:21
Date of submission: 2020-09-07 20:38:43
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Anna Korpysz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.