Dwa światy, jedna opowieść. Porównanie procesu opowiadania w bajkach surinamskich oraz w teatrze improwizowanym

Damian Olszewski, Krzysztof Pastuszak

Streszczenie w języku polskim


Niniejszy artykuł ma na celu wykazanie podobieństw między kultywowanymi w formie oralnej bajkami Surinamu oraz występami teatru improwizowanego. Wykorzystując metody poststrukturalistyczne oraz komparatystyczne, dokonano analizy formy i struktury dwóch wystąpień
oralnych (literackiego i teatralnego), dowodząc, iż niezależnie od korzeni powstania obydwu form sztuki (geograficznych, etnicznych, estetycznych) rdzeń oraz kolejność konkretnych elementów w trakcie złożonych wystąpień oralnych są powtarzalne i zależne od potrzeb artystów i odbiorców. Jako materiał wykorzystano szereg wystąpień grup teatru improwizowanego oraz zapis występów oralnych (improwizacji) surinamskich opowiadaczy wykonany przez Willema Campagne.


Słowa kluczowe


Surinam; bajka; struktura; oralność; improwizacja; Willem Campagne

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


References

Bair, Steve. (2016). Improv Show Audience Warm-up. Downloaded from: https://www.youtube.com/watch?v=hXoaM1Pl_Gk (access: 11.04.2020).

Banigan, Jacob. (2013). IMPRO 2013: Solo-Improv "Game of Death" Jacob Banigan, Longform "China". Downloaded from: https://www.youtube.com/watch?v=ZlUnHa_1A8s (access: 11.04.2020).

Besser, Matt, Roberts, Iian, Walsh, Matt. (2013). Comedy Improvisation Manual. New York: Comedy Council of Nicea LLC.

Burzyńska, Anna, Markowski, Michał Paweł (eds.). (2007). Teorie literatury XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Definitions and understandings of oral literature.World Oral Literature Project. Downloaded from: http://www.oralliterature.org/about/oralliterature.html (access: 01.08.2019).

Diepeveen, Janneke, Hüning, Matthias. (2016). The status of Dutch in post-colonial Suriname. In: Daniel Schmidt-Brücken, Susanne Schuster and Marina Wienberg (eds.), Aspects of (Post)Colonial Linguistics. Current Perspectives and New Approaches (pp. 131–135). Bremen: De Gruyter.

Diggles, Dan. (2004). Improv for Actors. New York: Allworth Press.

Donicie, Antoon. (1952). Iets over de taal en de sprookjes van Suriname. De West-Indische Gids, 33, pp. 153–173.

Dubelaar, Cornelis N. (1972). Negersprookjes uit Suriname. Neerlands Volksleven, 3 (22), pp. 6–66.

Finnegan, Ruth. (2005). Oral Traditions and the Verbal Arts. A Guide to Research Practices. London–New York: Taylor & Francis e-Library.

Fortier, Brad. (2008). Long Form Improvisation – Creating Spontaneous Communities Through Collaborative Comedic Performance. Portland: Portland State University.

Goldberg, Andy. (1991). Improv Comedy. Hollywood: Samuel French Trade.

Havelock, Eric (1986). The Muse Learns to Write. Reflections on Orality and Literacy from Antiquity to the Present. New Haven–London: Yale University Press.

Herskovits, Melville, Herskovits, Frances. (1936). Surinam Folk-Lore. New York: Columbia University Press.

Illes, Flora, Meder, Theo. (2010). Anansi comes to Holland. The trickster spider as a dynamic icon of ethnic identity. Quotidian. Dutch Journal for the Study of Dutch Everyday Life, 2(1), pp. 20–63.

Jaworski, Stanisław, Bernacki, Marek, Pawlus, Marta. (2002). Słownik gatunków literackich. Bielsko-Biała: PPU „PARK” Sp. z o.o.

Kempen, Michiel van. (2002). Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur. Deel 1. Paramaribo: Uitgeverij Okopipi.

Lwin, SoeMarlar. (2010). Capturing the dynamics of narrative development in an oral storytelling performance: A multimodal perspective. Language and Literature, 9(357), pp. 357–377.

Michelle (2016). Improv Audience Warm-Up with Michelle. Downloaded from: https://www.youtube.com/watch?v=SLytj_uvcu0 (access: 11.04.2020).

Mietlinski, Eleazar. (1981). Poetyka mitu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Ong, Walter Jackson. (2005). Orality and Literacy. The Technologizing of the World. London–New York: Routledge.

Oosterhout, Bert. (2013). Fantastische verhalen uit Suriname & de Antillen. Sprookjes, mythen en legenden: Uitgeverij Elmar BV.

Propp, Władimir. (2016). O komizmie i śmiechu. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.

Réthelyi, Orsolya. (2017). Elckerlijc, Everyman, Jedermann, and Akárki in Hungary: Max Reinhardt and the Transfer of Medieval Dutch Literature. In: Elke, Brems, Réthelyi, Orsolya and Kalmthout, Tom van (eds.), Doing Double Dutch. The International Circulation of Literature from the Low Countries (pp. 133–152). Leuven: Leuven University Press.

Rudlin, John. (1994). Commedia dell’Arte An Actor’s Handbook. London–New York: Routledge.

Salinsky, Tom, Frances-White, Deborah. (2010). The Improv Handbook: The Ultimate Guide to Improvising in Comedy, Theatre, and Beyond. New York: The Continuum International Publishing Group Ltd.

Slany, Katarzyna. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Spolin, Viola. (1963). Improvisation for the Theater. Evanston, IL: Northwestern University Press.

This is Improv. Short Form Games. (2014). Downloaded from: https://www.youtube.com/watch?v=sDfTrsVSNAc (access: 11.04.2020).

Upright Citizens Brigade – ASSSSCAT Improv. (2012) Downloaded from: https://www.youtube.com/watch?v=P4HTxmqNTCY (access: 11.04.2020).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2020.38.1.199-231
Data publikacji: 2020-12-21 11:39:19
Data złożenia artykułu: 2019-08-04 18:44:50


Statystyki


Widoczność abstraktów - 796
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 538

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Damian Olszewski, Krzysztof Pastuszak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.