Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Onomastyczna analiza dyskursu
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest syntetyczne omówienie metody analizy dyskursu w perspektywie onomastycznej. W naszym ujęciu nazwy własne to nie tylko znaki językowe – to również konstrukty społeczne, często silnie zideologizowane, wchodzące w rozliczne relacje tekstowe i dyskursywne. Nazwy tak pojmowane odgrywają często kluczową rolę w (re)konstruowaniu rzeczywistości społecznej. Dzięki takiej orientacji metodologicznej mogą one stanowić dobre narzędzie do identyfikacji, ujawnienia i interpretacji kluczowych aspektów dyskursu. Użycie nazw – takich a nie innych – nie jest w naszym rozumieniu przypadkowe, ale odsłania ważne dla aksjologii i ideologii danego dyskursu obiekty. Proponowana przez nas metodologia powinna zapewnić instrumentarium służące do analiz wszystkich sfer onimicznych (kategorii nazewniczych). W tekście naszkicowane jest teoretyczne tło metody, a także pokazana propozycja postępowania badawczego w ramach onomastycznej analizy dyskursu (OAD). Wskazane zostały również przykładowe domeny analiz: typy dyskursów i przyporządkowane im kategorie nazewnicze.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Borek, Henryk. (1978). Socjolingwistyczne aspekty imiennictwa. Onomastica, 23, pp. 163–175.
Cap, Piotr, Stalmaszczyk, Piotr. (2014). Pragmatyka, retoryka, argumentacja. Kraków: Universitas.
Czyżewski, Marek. (2013). Teorie dyskursu i dyskursy teorii. Kultura i Społeczeństwo, 2, pp. 3–25.
Fairclough, Norman. (1996). Language and Power. London–New York: Longman.
Fairclough, Norman. (2013). Critical Discourse Analysis. The Critical Study of Language. London–New York: Routledge.
Fowler, Roger, Hodge, Bob, Kress, Gunther, Trew, Tony. (1979). Language and Control. London: Routledge and Kegan Paul.
Górny, Halszka. (2013). Nazwy własne w piśmiennictwie pamiętnikarskim XIX weku. Perspektywa funkcjonalno-tekstologiczna. Kraków: Lexis.
Graf, Magdalena. (2015). Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jabłońska, Barbara. (2006). Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2(1), pp. 53–66.
Kucała, Marian. (1967). Co już jest, a co jeszcze nie jest nazwą własną. Onomastica, 12, pp. 153–161.
Kuziak, Michał. (2017). W sprawie polityczności polskiej humanistyki. Teksty Drugie, 1, pp. 253–261.
Lech-Kirstein, Danuta. (2015). Zwrot kulturowy w badaniach onomastycznych. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 30, pp. 85–95.
Lubaś, Władysław. (1984). Metoda socjolingwistyczna w badaniach onomastycznych. Makedonski jazik, 35, pp. 159–167.
Mackiewicz, Wojciech. (2018). Ciało i polityczność. Koncepcja cielesności w filozofii Michela Foucaulta. Kraków: Universitas.
Markowski, Michał P. (2013). Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków: Universitas.
Mouffe, Chantal. (2008). Polityczność. Przewodnik Krytyki Politycznej. Transl. by Joanna Erbel. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Mrózek, Robert. (2000). Współczesna lingwistyka a sfera onimiczna języka. In: Magdalena Czachorowska, Łucja Maria Szewczyk (eds.), Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze (pp. 31–39). Bydgoszcz: WSP.
Mrózek, Robert. (2004). Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki. In: Robert Mrózek (ed.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej (pp. 9–19). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Nussbaum, Martha C. (2015). Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów. Transl. by Łukasz Pawłowski. Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna.
Ozimek, Magdalena. (2014). Polityczność kwestii światopoglądowych w ujęciu dyskursywnym. Refleksje, 9, pp. 109–124.
Pisarek, Walery. (1966). Tytuł utworu swoistą nazwą własną. Zeszyty Naukowe WSP w Katowicach, Prace Językoznawcze, 3, pp. 67–81.
Rejter, Artur. (2018). Nazwy własne w kon/tekstach kultury. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Rospond, Stanisław. (1961). Stan i perspektywy onomastyki polskiej. In: Witold Taszycki (ed.), I Międzynarodowa Slawistyczna Konferencja Onomastyczna. Księga referatów (pp. 59–68). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rozenbaum, Jakub. (2013). Nauka odpowiedzialna społecznie. Nowy Obywatel – Pismo na Rzecz Sprawiedliwości Społecznej, 15 April 2013. Downloaded from: https://nowyobywatel.pl/2013/04/15/nauka-odpowiedzialna-spolecznie/ (access: 05.06.2019).
Rutkowski, Mariusz, Skowronek, Katarzyna. (2010). Onomastyka dyskursu: zakres, problematyka i metody badawcze. In: Romana Łobodzińska (ed.), Nazwy własne a społeczeństwo (pp. 87–95). Vol. 1. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Rutkowski, Mariusz, Skowronek, Katarzyna. (in press). Onomastyczna analiza dyskursu. Kraków: Wydawnictwa AGH.
Rutkowski, Mariusz. (2013). Nazwy w systemie – nazwy w tekście. Kilka uwag o poziomach interpretacji nazw własnych. In: Ewa Dzięgiel, Tomasz Korpysz (eds.), Niejedno ma imię… Prace onomastyczne i dialektologiczne dedykowane Profesor Ewie Wolnicz-Pawłowskiej (pp. 323–329). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Rutkowski, Mariusz. (2016). Jeszcze o dyskursywnym opisie nazw własnych. In: Maria Biolik et al. (eds.), Slavica – onomastica – regionalia. Prace dedykowane Panu Profesorowi Jerzemu Dumie (pp. 161–167). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Rutkowski, Mariusz. (2017). Nazwy w dyskursie – w kontekście koncepcji wtórnej oralności. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 24(1), pp. 145–158.
Rzetelska-Feleszko, Ewa. (2006). W świecie nazw własnych. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Sarnowska-Giefing, Irena. (2003). Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do 1820 r. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Skowronek, Katarzyna. (2013). Inspiracje socjologiczne w polskiej onomastyce – stare i nowe związki. Socjolingwistyka, 27, pp. 31–41.
Skowronek, Katarzyna. (2014). Nazwy własne jako elementy strategii kaznodziejskiej (na przykładzie wybranych homilii arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia). Onomastica, 58, pp. 331–347.
Skowronek, Katarzyna. (2016a). Kultura konsumpcji – kultura terapii. Studia językoznawcze. Kraków: Libron.
Skowronek, Katarzyna. (2016b). Nazwy własne jako symptomy kultury (na przykładzie tytułów poradników autoterapeutycznych). Onomastica, 60, pp. 47–67.
Skowronek, Katarzyna, Galasiński, Dariusz. (2000). „Kłaniamy się Józefowi Piłsudskiemu”. Krytyczna analiza nazw własnych w polskim dyskursie politycznym. In: Magdalena Czachorowska, Łucja Maria Szewczyk (eds.), Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze (pp. 75–95). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Tabaszewska, Justyna. (2017). Literaturoznawstwo służebne. Teksty Drugie, 1, pp. 262–273.
Taszycki, Witold. (1963). Stosunek onomastyki do innych nauk humanistycznych. Onomastica, 8, pp. 1–19.
Van Dijk, Teun. (1984). Prejudice in Discourse. An Analysis of Ethnic Prejudice in Cognition and Conversation. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Van Dijk, Teun. (1993). Elite Discourse and Racism. Newbury Park: SAGE Publications.
Van Leeuwen, Theo, Wodak, Ruth. (1999). Legitimizing Immigration Control: A Discourse-Historical Analysis. Discourse Studies, 1(1), pp. 83–119.
Warzecha, Adam. (2014). Krytyczna analiza dyskursu (KAD) w ujęciu Normana Fairclougha: zarys problematyki. Konteksty Kultury, 11(2), pp. 164–189.
Weiss, Gilbert, Wodak, Ruth. (2003). Introduction. Theory, Interdisciplinarity and Critical Discourse Analysis. In: Ruth Wodak, Gilbert Weiss (eds.), Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinarity (pp. 1–34). London: Palgrave Macmillan.
Wodak, Ruth. (2001a). What CDA Is about – a Summary of Its History, Important Concepts and Its Developments. In: Ruth Wodak, Michael Meyer (eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 1–13). London: Sage.
Wodak, Ruth. (2001b). The Discourse-Historical Approach. In: Michael Meyer, Ruth Wodak (eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 63–95). London: Sage.
Wodak, Ruth. (2003). Populist Discourses: The Rhetoric of Exclusion in Written Genres. Document Design: Journal of Research and Problem Solving, 4(2), pp. 133–148.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2019.37.1.47-59
Data publikacji: 2019-12-27 16:17:14
Data złożenia artykułu: 2019-03-18 18:30:33
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Mariusz Rutkowski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.