Powieść dla dojrzałych politycznie czytelników – „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego a cenzura w NRD

Marek Rajch

Résumé


Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób władze NRD poprzez podlegającą jej instytucję cenzury traktowały powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Przedstawiona w artykule analiza odwołuje się do kwerendy w archiwach niemieckich przeprowadzonej przez autora. Analiza materiałów archiwalnych dotyczących powieści wykazała, że ani wysoka wartość artystyczna dzieł polskich klasyków, które w latach pięćdziesiątych dominowały wśród przekładów z literatury polskiej w NRD, ani też ich treść – tematyka społeczna, mieszcząca się w surowych ramach socjalistycznej polityki kulturalnej, nie gwarantowały automatycznie zezwolenia na druk. Okazało się ponadto, że incydentalnie większą wagę przywiązywano do recenzji wydawniczych niż do recenzji cenzorskich.


Mots-clés


literatura polska; cenzura literacka; NRD; Stefan Żeromski; Ludzie bezdomni; tematyka społeczna w literaturze

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Bereska, Henryk. (1954). Gutachten über Ludzie bezdomni von Stefan Żeromski. Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde DR 1 5110, k. 256–259.

Druckgenehmigungsformular Stefan Żeromski Die Heimatlosen (1954), Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde DR 1 5110, k. 251.

Gärtner-Scholle, Carola. (1954). Gutachten Stefan Żeromski Die Heimatlosen. Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde DR 1 5110, k. 254–255.

Lokatis, Siegfried. (1998a). Die Hauptverwaltung Verlage und Buchhandel. W: Simona Barck, Martina Langermann, Siegfried. Lokatis (red.), „Jedes Buch ein Abenteuer”. Zensur-System und literarische Öffentlichkeit in der DDR bis Ende der sechziger Jahre (s. 173–226). Berlin: Akademie Verlag.

Lokatis, Siegfried. (1998b). Die „ideologische Offensive der SED”, die Krise des Literaturapparates 1957/58 und die Gründung der Abteilung Literatur und Buchwesen. W: Simone Barck, Martina Langermann, Siegfried Lokatis (red.), „Jedes Buch ein Abenteuer”. Zensur-System und literarische Öffentlichkeit in der DDR bis Ende der sechziger Jahre (s. 61–74). Berlin: Akademie Verlag.

Lokatis, Siegfried. (1998c). Vom Amt für Literatur und Verlagswesen zur Hauptverwaltung Verlagswesen im Ministerium für Kultur. W: Simone Barck, Martina Langermann, Siegfried Lokatis (red.), „Jedes Buch ein Abenteuer”. Zensur-System und literarische Öffentlichkeit in der DDR bis Ende der sechziger Jahre (s. 19–22). Berlin: Akademie Verlag.

Rajch, Marek. (2017). Instytucja i procedury cenzury literackiej w NRD. W: Zbigniew Romek, Kamila Kamińska-Chełminiak (red.), Cenzura w PRL. Analiza zjawiska (s. 19–28). Warszawa: Aspra.

Strunk, Peter. (1996). Zensur und Zensoren. Medienkontrolle und Propagandapolitik unter sowjetischer Besatzungsherrschaft in Deutschland. Berlin: Akademie Verlag.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.1.95-105
Date of publication: 2024-12-13 15:10:33
Date of submission: 2024-08-30 12:04:06


Statistiques


Visibilité des résumés - 25
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 8

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2024, Marek Rajch

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.