Aksjologiczny wymiar kultury pierwotnej w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach Ignacego Krasickiego

Artur Timofiejew

Résumé


Artykuł jest analizą stworzonego przez Ignacego Krasickiego obrazu kultury pierwotnej, cechującej się czterema znamionami – zewnętrzną hermetycznością, inkluzywną otwartością, plemiennością i niepiśmiennością. Tak w zakresie ukrytych pod warstwą fabularną postulatów reformy wzorca kultury polskiej drugiej połowy XVIII wieku, jak i w przyjętej metodzie kreowania kultury Nipuanów, Krasicki kładzie nacisk na sferę „czynnych” wartości bliską oświeceniowemu postrzeganiu rzeczywistości; przejawiające się wyłącznie w sferze praxis racjonalność, użyteczność, poznawczy obiektywizm i dobro powszechne są interkulturowym świadectwem „wyjścia człowieka z niepełnoletności”.


Mots-clés


aksjologia oświecenia; Krasicki; powieść edukacyjna; kultura prymitywna;

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Baczko, Bronisław. (2001). Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bargatzky, Thomas. (2007). Mythos, Weg und Welthaus. Erfahrungsreligion als Kultus und Alltag. Berlin: LIT Verlag.

Bednarek, Stefan. (1995). Pojmowanie kultury i jej historii we współczesnych syntezach dziejów kultury polskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Behrens, Rudolf. (2001). Schrift und Stimme. Illusionen der Gegenwart und ihre Zerstörung im französischen Briefroman des 18. Jahrhunderts. W: Caroline Welsh, Christina Godnowski, Susanna Lulé (Hrsg.), Sinne und Verstand. Ästhetische Modellierungen der Wahrnehmung um 1800 (s. 189–206). Würzburg: Königshausen & Neumann.

Chaunu, Pierre. (1989). Cywilizacja wieku Oświecenia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Cieński, Marcin. (2012). Podróżowanie w XVIII wieku jako przedmiot współczesnej refleksji badawczej. Kilka uwag. Wiek Oświecenia, 28, s. 111–122.

Czarnecki, Zdzisław Jerzy. (1992). Wartości i historia. Studia nad refleksją filozoficzną o ludzkim świecie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Goliński, Zbigniew. (1979). Ignacy Krasicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Gołębiewska, Maria. (2003). Aksjologia a emocje. O emocjonalnych źródłach wartościowania. W: Alina Motycka (red.), Wiedza a uczucia (s. 85–116). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Kaldewey, David. (2013). Wahrheit und Nützlichkeit. Selbsbeschreibungen der Wissenschaft zwischen Autonomie und gesellschaftlicher Relevanz. Bielefeld: De Gruyter.

Kostkiewiczowa, Teresa. (2011). Ignacego Krasickiego sposoby refleksji o kulturze. W: Jolanta Pasterska, Stanisław Uliasz (red.), Obszary kultury. Księga ofiarowana Profesorowi Krzysztofowi Dmitrukowi w 70. rocznicę urodzin (s. 26–36). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Kostkiewiczowa, Teresa. (1997). Studia o Krasickim. Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Krasicki, Ignacy. (1950). Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Leszczyńska-Skowron, Klara. (2021). Ignacego Krasickiego przepis na szczęście. W: Stanisław Achremczyk, Emilia Figura-Osełkowska, Jerzy Kiełbik (red.), Między barokiem a oświeceniem. Ignacy Krasicki i jego czasy. Praca zbiorowa (s. 146–165). Olsztyn: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego.

Mazur, Zbigniew. (1995). Settlers and Indians. Transformations of English Culture in Seventeenth-Century Virginia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Pluta, Paweł. (2014). Rozważania o szczęściu: Do… („Różne są zdania…”). W: Teresa Kostkiewiczowa, Roman Doktór, Bożena Mazurkowa (red.), Czytanie Krasickiego (s. 259-269). Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Rotkiewicz, Halina. (2012). Jean-Jacques Rousseau a kategoria „innego”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 4, s. 157–171.

Starobinski, Jean. (2000). Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Wołoszyński, Roman. (1970). Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Żółkowska, Teresa. (2013). Ja, Ty, Inny – dialog?. Studia Edukacyjne, 28, s. 17–30.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.1.15-27
Date of publication: 2024-12-13 15:10:20
Date of submission: 2024-04-10 23:52:50


Statistiques


Visibilité des résumés - 23
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 7

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2024, Artur Timofiejew

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.