O sposobie transponowania przestrzeni w noweli Eugeniusza Małaczewskiego "Koń na wzgórzu"

Dorota Kielak

Résumé


W artykule opisano sposób uobecniania przestrzeni Kresów Wschodnich w noweli Eugeniusza Małaczewskiego Koń na wzgórzu, poświęconej wydarzeniom z czasów wojny polsko-bolszewickiej. Analizy utworu dokonano w perspektywie zwrotu topograficznego oraz w kontekście literatury tzw. mitu galicyjskiego. Uwagę badawczą skupiono na literackim sposobie transponowania przestrzeni szlacheckiego dworu wraz z jego naturalnym otoczeniem, a jednocześnie na znaczeniu motywu ciszy, który posłużył pisarzowi do etycznego nacechowania transponowanej przestrzeni. Jej konsekwencją stało się „uprzestrzennienie” duchowej przemiany bohatera noweli, prowadzące w konsekwencji do przekonania, że duchowy format człowieka nadaje wartość przestrzeni, w której żyje, ustanawia jej wymiar i pozwala ją zrozumieć.


Mots-clés


zwrot topograficzny; Eugeniusz Małaczewski; mit galicyjski; Kresy Wschodnie; wojna polsko-bolszewicka

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Dębicki, Zdzisław. (1928). Portrety. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Karpow, Filip. (2012). Doświadczenie przestrzeni w prozie Andrzeja Kuśniewicza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Kielak, Dorota. (2001). Wielka Wojna i świadomość przełomu. Literatura polska lat 1914–1918. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Kielak, Dorota. (2019). Między wiarą a filozofią. O problematyce duchowego odrodzenia w prozie Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego. Studia Bobolanum, 4, s. 51–68. DOI: 10.30439/2019.4.3.

Kuśniewicz, Andrzej. (1986). Lekcja martwego języka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Maciejewska, Irena. (1991). Rewolucja i niepodległość. Z dziejów literatury polskiej lat 1905–1920. Kielce: Wydawnictwo Szumacher.

Małaczewski, Eugeniusz. (1991). Koń na wzgórzu. W: Eugeniusz Małaczewski, Koń na wzgórzu (s. 146–179). Warszawa: Wydawnictwo Alfa.

Olszewska, Maria Jolanta. (2004). Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914–1918 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Olszewska, Maria Jolanta. (2020). Wojna polsko-bolszewicka w literaturze polskiej. Wołomin: Samorządowa Instytucja Kultury Park Kulturowy Ossów – Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku Gmina Wołomin.

Polechoński, Krzysztof. (2008). Przedmowa. W: Eugeniusz Małaczewski, Utwory zebrane. Wiersze, przekłady poetyckie, dramat, opowiadania, publicystyka (s. 5–37). Łomianki: Wydawnictwo LTW.

Prokop, Jan. (1994). Dom rodzinny. W: Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku (s. 163–166). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo.

Romanowski, Andrzej. (1990). Przed złotym czasem. Szkice o poezji i pieśni patriotyczno-wojennej 1908–1918. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Rozmus, Jacek. (2013). Żołnierskie narracje o wojnie światowej 1914–1918: strzelcy, legioniści, Polacy w armii austro-węgierskiej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.

Stępnik, Krzysztof. (1995). Legenda legionów. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Stępnik, Krzysztof. (1997). Rekonesans. Studia z literatury i publicystyki okresu I wojny światowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Rybicka, Elżbieta. (2008). Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca. Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Teksty Drugie, 4, s. 21–38.

Szokalski, Jan. (1938). Życie Eugeniusza Małaczewskiego. Marchołt, 1, s. 19–27.

Urbanowski, Maciej. (2020). Rok 1920 w literaturze polskiej. Zarys monograficzny. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Urbanowski, Maciej. Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku w literaturze polskiej (rekonesans). Pobrano z: http://sierpien1920.pl/opracowania/wojna-polsko-bolszewicka-1920-roku-literaturze-polskiej-rekonesans/ (dostęp: 20.02.2023).

Wiegandt, Ewa. (1988). Austria Felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2023.41.1.75-86
Date of publication: 2023-10-25 14:22:12
Date of submission: 2023-02-28 22:55:45


Statistiques


Visibilité des résumés - 384
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 132

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2023, Dorota Kielak

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.