Rzeczywistość wyimaginowana: jak unita Josafat Kuncevyč przyczynił się do nawrócenia patriarchi moskiewskiego Nikona

Margarita A. Korzo

Résumé


Związane z postacią pierwszego męczennika Kościoła Unickiego w Rzeczypospolitej Jozafata Kuncewicza (1580–1623) utwory hagiograficzne zawieraja opis cudownego nawrócenia na katolicyzm patriarchi moskiewskiego Nikona (1605–1681). Podobno dokonany w Moskwie za przyczyną obrazka Kuncewicza cud skutkował rezygnacją Nikona z patriarszego urzędu. Powstały ok. 1672 opis cudu obrasta z czasem w nowe towarzyszące temu wydarzeniu okoliczności, które rodzą się z pogłosek i mitów, ale także odzwierciedłają pewną realność historyczną. Artykuł analizuje najpóźniejszą wersję tej historii (S.P. Ważyński, Kazanie na uroczystość Bł. Jozafata Kuncewicza, Wilno 1762), ustalając etapy kształtowania się poszczególnych jej części, także konfrontując realność historyczną z opisaną w cudownym wydarzeniu realnością wyimaginowaną

Mots-clés


unijna tradycja hagiograficzna, Jozafat Kuncewicz, patriarcha moskiewski Nikon, przejście na katolicyzm, narracyjne konstruowanie rzeczywistości

Texte intégral :

PDF (English)

Références


Sources

Istoričeskij rasskaz o putešestvii polʹskih poslov v Moskoviû, imi predprinâtom v 1667 g. (1991). In: Nikolaj Mihajlovič Rogožin (ed.), Proezžaâ po Moskovii (Rossiâ XVI–XVII vekov glazami diplomatov) (pp. 320–341). Moskva: Meždunarodnye otnošeniâ. [Исторический рассказ о путешествии польских послов в Московию, ими предпринятом в 1667 г. (1991). In: Николай Михайлович Рогожин (ed.), Проезжая по Московии (Россия XVI–XVII веков глазами дипломатов) (c. 320–341). Москва: Международные отношения.]

Kormčaâ kniga. (1653). Moskva: Moskovskij Pečatnyj dvor. [Кормчая книга. (1653). Москва: Московский Печатный двор]

Korona złota nad głową zranioną b.m. Iozaphata Kuncewicza […] drogiemi kamieńmi cudow […] sadzona […] z łacińskiego ięzyka polskim obiaśniona. (1673). Wilno: Oficyna Bazyliańska.

Kreuza, Leon. (1625). Kazanie o świątobliwym żywocie y chwalebney śmierci przewielebnego w Bodze oyca Iosaphata Kvncewicza, arcybiskupa Połockiego, Witebskiego y Mścisławskiego. Wilno: Oficyna Bazyliańska.

Kulczyński, Ignacy. (1733). Specimen Ecclesiae Ruthenicae: Ab origine susceptae fidei ad nostra usque tempora in suis capitibus seu primatibus. Parisiis: Casterman.

Relacya poselstwa Kazimierza Bieniawskiego do W.X. Moskiewskiego. (1861). In: Leopold Hubert (ed.), Pamiętniki historyczne. Vol. I (pp. 73–93). Warszawa: Jan Jaworski.

Tatiŝev, Vasilij Nikitič. (2014). Istoriâ Rossijskaâ. T. 1. Sankt-Peterburg: Lanʹ.

[Татищев, Василий Никитич. (2014). История Российская, т. 1. Санкт-Петербург: Лань.]

Ważyński, Skarbek Porfiry. (1762). Kazanie na uroczystość Bł. Jozafata Kuncewicza […] miane w katedrze Połockiej. Wilno: Oficyna Bazyliańska.

Welykyj, Athanasius G. OSBM (eds.). (1952–1967). S. Josaphat Hieromartyr. Documenta Romana Beatificationis et Canonisationis. Vol. I–III. Romae: PP. Basiliani.

References

Balik, Ivan-Borys. (1973). Z istoriï kul’tu sv. Josaphata v Peremys’kij eparhiï (XVII/XVIII st.). AOSBM CCL anno a Martyrio S. Iosaphat vertente, VIII(1–4), pp. 47–61. [Балик, Iван-Борис. (1973). З iсторiï культу св. Йосафата в Перемиськiй єпархiï (XVII/XVIII ст.). AOSBM CCL anno a Martyrio S. Iosaphat vertente, VIII(1–4), c. 47–61.]

Berh, Vasilij Nikolaevič. (1831). Carstvovanie carâ Alekseâ Mihajloviča, č. 1. Sankt-Peterburg: H. Ginc. [Берх, Василий Николаевич. (1831). Царствование царя Алексея Михайловича, ч. 1. Санкт-Петербург: Х. Гинц.]

Evgenij (Bolhovitinov). (1995). Slovarʹ istoričeskij o byvših v Rossii pisatelâh duhovnogo čina Greko-Rossijskoj Cerkvi. Moskva: Russkij Dvor. [Евгений (Болховитинов). (1995). Словарь исторический о бывших в России писателях духовного чина Греко-Российской Церкви. Москва: Русский Двор.]

Palmer, William. (1871). The Patriarch and the Tsar. Vol. I. London: Trübner and Company.

Rechowicz, Mieczysław. (1971). Kulczyński Ignacy. In: Emanuel Rostworowski (ed.), Polski słownik biograficzny. T. 16 (pp. 138–139). Wrocław: Zakład Narodowy im. Osssolińskich.

Sedov, Pavel Vladimirovič. (2006). Zakat Moskovskogo carstva: Carskij dvor konca XVII veka. Sankt-Peterburg: Dmitrij Bulanin. [Седов, Павел Владимирович. (2006). Закат Московского царства: Царский двор конца XVII века. Санкт-Петербург: Дмитрий Буланин.]

Skočilâs, Igor. (2008). Religiâ ta kulʹtura Zahidnoï Volini na počatku XVIII st. Za materiâlami Volodimirsʹkogo soboru 1715 r. L’viv: Ukr. katolyck. un-t. [Скочиляс, Iгор. (2008). Релiгiя та культура Захiдноï Волинi на початку XVIII ст. За матерiялами Володимирського собору 1715 р. Львiв: Укр. католиц. ун-т.]

Witkowska, Aleksandra, Nastalska, Joanna (eds.). (2007). Staropolskie piśmiennictwo hagiograficzne. Vol. I–II. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Zyzykin, Mihail Valerʹânovič. (1931). Patriarhʺ Nikonʺ. Ego gosudarstvennye i kanoničeskie idei, častʹ II. Varšava: Sinodalʹnaâ tipografiâ [Зызыкин, Михаил Валерьянович. (1931). Патриархъ Никонъ. Его государственные и канонические идеи, часть II. Варшава: Синодальная типография.]




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2020.38.1.35-45
Date of publication: 2020-12-21 11:38:29
Date of submission: 2020-02-16 20:01:24


Statistiques


Visibilité des résumés - 1244
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (English) - 525

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2020,

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.