Ucieleśnienie ludowej pamięci emocjonalnej w folklorze i w ukraińskiej prozie romantycznej (na przykładzie emocji „strachu” i „smutku”)

Iryna Terekhova

Streszczenie w języku polskim


Artykuł charakteryzuje istotę koncepcji ludowej pamięci emocjonalnej. Po raz pierwszy w ukraińskich badaniach literaturoznawczych rozpatrywane są cechy artystycznego funkcjonowania emocji „smutku” i „strachu” w folklorze (na przykładach ukraińskich przysłów ludowych, powiedzeń, baśni) oraz na próbkach ukraińskiej prozy romantycznej (dzieła Pantelejmona Kulisza, Lewka Borowikowskiego, Iwana Barszczewskiego, Marka Wowczka itd.). W badaniu zidentyfikowano również trzypoziomową strukturę ucieleśnienia „strachu” w tekstach literackich ukraińskiego romantyzmu: strach duchowy, demonofobia oraz strach egzystencjalny. Dla realizacji celu i zadań pracy zastosowano następujące metody badawcze: genetyczną, porównawczą, porównawczo-historyczną, a także metody analizy i syntezy itp.


Słowa kluczowe


ludowa pamięć emocjonalna; strach; nieszczęście; folklor ukraiński; romantyzm

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Assmann, Jan. (1992). Das kulturelle Gedächtnis. Schrift, Erinnerung und politische Identität in frühen Hochkulturen. München: C.H. Beck.

Bodnar, Galnya. (2020). Vіd «kolektivnoji pam’âtі» do «pam’âtі grupy» ta postpam’âtі: do pytannâ rozvytku і sučasnyh vyklykіv u studіâh pam’âtі. Ukrajina–Pol´ŝa: іstorična spadŝina і suspіl´na svіdomіst´, 13, s. 257–288. [Боднар, Галина. (2020). Від «колективної пам’яті» до «пам’яті групи» та постпам’яті: до питання розвитку і сучасних викликів у студіях пам’яті. Україна–Польща: історична спадщина і суспільна свідомість, 13, с. 257–288.]

Borovykovs´kyj, Levko. (1957). Tvory. Kyiv: Radâns´kyj pys´mennyk. [Боровиковський, Левко. (1957). Твори. Київ: Радянський письменник.]

Chlebda, Wojciech. (2022). Pamięć ujęzykowiona. Pamięć – tożsamość – kategorie językowo-kulturowe. T. 3. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 19–35.

Denisûk, Іvan. (2003). Nacіonal´na specifіka ukrajins´kogo fol´kloru. Slovo і čas, 9, s. 16–24. [Денисюк, Іван. (2003). Національна специфіка українського фольклору. Слово і час, 9, с. 16–24.]

Halbwachs, Maurice. (1925). Les cadres sociaux de la mémoire. Paris: Alcan.

Ivaškіv, Vasil. (2009). Hudožnâ, lіteraturoznavča і fol´klorystična paradygma rann´oji tvorčosti Pantelejmona Kulіša. L´vіv: Vidavnyčij centr LNU іmenі Іvana Franka. [Івашків, Василь. (2009). Художня, літературознавча і фольклористична парадигма ранньої творчости Пантелеймона Куліша. Львів: Видавничий центр ЛНУ імені Івана Франка.]

Kis`, Oksana. (2010). Kolekty`vna pam'yat` ta istory`chna travma: teorety`chni refleksiyi na tli zhinochy`x spogadiv pro Golodomor. Usna istoriya yak teoriya, metod ta dzherelo. Xarkiv: Torsing Plyus, s. 171–191. [Кісь, Оксана (2010). Колективна пам'ять та історична травма: теоретичні рефлексії на тлі жіночих спогадів про Голодомор. Усна історія як теорія, метод та джерело. Харків: Торсінг Плюс, с. 171–191.]

Kostomarov, Mykola. (1923). Dvі rus´kі narodnosti. Kyiv-Lâjpcіg: Drukarnâ K. Redera. [Костомаров, Микола. (1923). Дві руські народности. Київ-Ляйпціґ: Друкарня К. Редера.]

Kuliš, Pantelejmon. (1840). O tom, ot čego v mestečke Voroneže vysoh Peševcov stav. Kievlânin. Kniga pervaâ. Kyiv: Izdal Mihail Maksimovič. s. 205–215. [Кулиш, Пантелеймон. (1840). О том, от чего в местечке Воронеже высох Пешевцов став. Киевлянин. Книга первая. Киев: Издал Михаил Максимович. с. 205–215.]

Kuznєcov, Marat. (2010). Emocіjna pam'ât´ lûdyny. Vіsnyk Harkіvs´kogo nacіonal´nogo unіversitetu іmenі V. N. Karazіna. Serіâ Psihologіa, 913, s. 93–98. [Кузнєцов, Марат. (2010). Емоційна пам'ять людини. Вісник Харківського національного університету імені В. Н. Каразіна. Серія Психологія, 913, с. 93–98.]

Kvіtka-Osnovʼânenko, Grygorіj. (1982). Povіstі ta opovіdannâ. Dramatičnі tvory. Kyiv: Naukova dumka. [Квітка-Основʼяненко, Григорій. (1982). Повісті та оповідання. Драматичні твори. Київ: Наукова думка.]

Mylaradovyč, Vasil. (1993). Ukrajins´ka vіd´ma. Narysy z ukrajins´koji demonologіji. Kyiv: Veselka. [Миларадович, Василь. (1993). Українська відьма. Нариси з української демонології. Київ: Веселка.]

Nazarova, Іrina. (red.). (1978). Slovnyk ukrajins´koji movy. V 11 t. T. 9. Kyiv: Naukova dumka. [Назарова Ірина. (ред.). (1978). Словник української мови. В 11 т. Т. 9. Київ: Наукова думка.]

Pelešenko, Ûrіj, Sulyma Mykola. (red.). (2014). Іstorіâ ukrajins´koji lіteratury u 12 tomah. Tom peršyj: Davnâ lіteratura (Х – perša polovyna ХVІ st.). Kyiv: Naukova dumka. [Пелешенко, Юрій, Сулима Микола. (ред.). (2014).

Історія української літератури у 12 томах. Том перший: Давня література (Х – перша половина ХVІ ст.). Київ: Наукова думка.]

Ricœur, Paul. (1984). Time and Narrative. Volume 1. Chicago: University of Chicago Press.

Rusanіvs´kij, Vіtalіj. (red.). (2012). Slovnik ukrajins´koji movy. V 20 t. Tom 3: Vіdstavannâ. Ґural´nâ. Kyiv: Kyi. [Русанівський Віталій. (ред.). (2012). Словник української мови. В 20 т. Том 3: Відставання. Ґуральня. Київ: Кий.]

Šumada, Natalâ. (uporâd.). (1973). Narod skaže, âk zav’âže. Ukrajins´kі narodnі pryslіv’â, prykazki, zagadky. Kyiv: Veselka. [Шумада Наталя. (упоряд.). (1973). Народ скаже, як зав’яже. Українські народні прислів’я, приказки, загадки. Київ: Веселка.]

Vovčok, Marko. (1983). Tvory. U 2 t. T. 2. Kyiv: Dnіpro. [Вовчок, Марко. (1983). Твори. У 2 т. Т. 2. Київ: Дніпро.]

Vynnyčuk, Ûrіj. (red.). (2014). Antologіâ ukrajins´koji gotičnoji prozy. U 2 t. T. 1. Harkіv: Folіo. [Винничук Юрій (ред.). (2014). Антологія української готичної прози. У 2 т. Т. 1. Харків: Фоліо.]

Vynnyčuk, Ûrіj. (red.). (2019). Čort zna ŝo. Zapropaŝa duša. Antologіâ. Harkіv: Folіo. [Винничук Юрій (ред.). (2019). Чорт зна що. Запропаща душа. Антологія. Харків: Фоліо.]

Wójcicka, Marta. (2022). Język jako miejsce pamięci i pamiętania wspólnoty. Pamięć – tożsamość – kategorie językowo-kulturowe. T. 3. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 9–18.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2025.43.2.15-28
Data publikacji: 2025-12-29 09:24:23
Data złożenia artykułu: 2025-05-28 18:17:33


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Iryna Terekhova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.