The Axiological Dimension of Primitive Culture in Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki by Ignacy Krasicki

Artur Timofiejew

Abstract


The article is an analysis of the image of primitive culture created by Ignacy Krasicki, characterized by four features – external hermeticism, inclusive openness, tribalism and illiteracy.Both in terms of postulates of reform of the Polish cultural pattern of the second half of the 18th century hidden under the plot layer, as well as in the adopted method of creating the culture of the Nipuans, Krasicki emphasizes the sphere of “active” values close to the Enlightenment perception of reality;rationality, usefulness, cognitive objectivity and the common good manifesting themselves exclusively in the sphere of praxis are intercultural evidence of “man's emergence from immaturity”.


Keywords


axiology of the Enlightenment; Krasicki; educational novel' primitive culture

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Baczko, Bronisław. (2001). Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bargatzky, Thomas. (2007). Mythos, Weg und Welthaus. Erfahrungsreligion als Kultus und Alltag. Berlin: LIT Verlag.

Bednarek, Stefan. (1995). Pojmowanie kultury i jej historii we współczesnych syntezach dziejów kultury polskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Behrens, Rudolf. (2001). Schrift und Stimme. Illusionen der Gegenwart und ihre Zerstörung im französischen Briefroman des 18. Jahrhunderts. W: Caroline Welsh, Christina Godnowski, Susanna Lulé (Hrsg.), Sinne und Verstand. Ästhetische Modellierungen der Wahrnehmung um 1800 (s. 189–206). Würzburg: Königshausen & Neumann.

Chaunu, Pierre. (1989). Cywilizacja wieku Oświecenia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Cieński, Marcin. (2012). Podróżowanie w XVIII wieku jako przedmiot współczesnej refleksji badawczej. Kilka uwag. Wiek Oświecenia, 28, s. 111–122.

Czarnecki, Zdzisław Jerzy. (1992). Wartości i historia. Studia nad refleksją filozoficzną o ludzkim świecie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Goliński, Zbigniew. (1979). Ignacy Krasicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Gołębiewska, Maria. (2003). Aksjologia a emocje. O emocjonalnych źródłach wartościowania. W: Alina Motycka (red.), Wiedza a uczucia (s. 85–116). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Kaldewey, David. (2013). Wahrheit und Nützlichkeit. Selbsbeschreibungen der Wissenschaft zwischen Autonomie und gesellschaftlicher Relevanz. Bielefeld: De Gruyter.

Kostkiewiczowa, Teresa. (2011). Ignacego Krasickiego sposoby refleksji o kulturze. W: Jolanta Pasterska, Stanisław Uliasz (red.), Obszary kultury. Księga ofiarowana Profesorowi Krzysztofowi Dmitrukowi w 70. rocznicę urodzin (s. 26–36). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Kostkiewiczowa, Teresa. (1997). Studia o Krasickim. Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Krasicki, Ignacy. (1950). Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Leszczyńska-Skowron, Klara. (2021). Ignacego Krasickiego przepis na szczęście. W: Stanisław Achremczyk, Emilia Figura-Osełkowska, Jerzy Kiełbik (red.), Między barokiem a oświeceniem. Ignacy Krasicki i jego czasy. Praca zbiorowa (s. 146–165). Olsztyn: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego.

Mazur, Zbigniew. (1995). Settlers and Indians. Transformations of English Culture in Seventeenth-Century Virginia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Pluta, Paweł. (2014). Rozważania o szczęściu: Do… („Różne są zdania…”). W: Teresa Kostkiewiczowa, Roman Doktór, Bożena Mazurkowa (red.), Czytanie Krasickiego (s. 259-269). Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Rotkiewicz, Halina. (2012). Jean-Jacques Rousseau a kategoria „innego”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 4, s. 157–171.

Starobinski, Jean. (2000). Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Wołoszyński, Roman. (1970). Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Żółkowska, Teresa. (2013). Ja, Ty, Inny – dialog?. Studia Edukacyjne, 28, s. 17–30.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.1.15-27
Date of publication: 2024-12-13 15:10:20
Date of submission: 2024-04-10 23:52:50


Statistics


Total abstract view - 23
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 7

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Artur Timofiejew

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.