Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Zagadnienie Centralnego Okręgu Przemysłowego (1937–1939) w świetle poglądów politycznych
Streszczenie w języku polskim
Na temat budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego wypowiadało się wiele środowisk Drugiej Rzeczypospolitej: politycznych, polityczno-gospodarczych, naukowych itp. W artykule przedstawiłem, jak poszczególne środowiska oceniały budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego. Opinie te zostały zaprezentowane na tle wyrażanych przez dane środowiska poglądów gospodarczych. Dotyczyły one m.in. sposobu realizacji inwestycji, wielkości przeznaczanych na nie nakładów finansowych, popierania rozwoju określonych dziedzin gospodarki, spraw dotyczących rynku pracy itd. Dyskusja nad kwestią budowy największej inwestycji Drugiej Rzeczypospolitej stanowiła ważną część debaty politycznej w drugiej połowie lat 30. XX w. w Polsce.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
(Sk), Przemysł powiatu tarnogórskiego broni się przed likwidacją. Centralistyczne zakusy COP-u, „Polonia” 1939, nr 5114.
(w.b.), COP – symbol stałości i poprawy, „Gazeta Polska” 1938, nr 98.
A. G., O właściwą propagandę na rzecz COP-u, „Czas” 1938, nr 108.
Al, COP a Ziemie Wschodnie, „Słowo” 1938, nr 162.
Bezłaski J., Artykuł o niczem, „Odnowa” 1937, nr 28.
Bezłaski J., Polityka inwestycyjna, „Odnowa” 1937, nr 11.
Bobiński K., Centralny Okręg Przemysłowy. Przyczyny powstania i warunki rozwoju, Warszawa 1939.
Broszura Dyr. Rakowskiego, „Polityka Gospodarcza” 1939, nr 90.
Centralny Okręg, „Polityka Gospodarcza” 1938, nr 76.
COP a obrona państwa, „Polska Zbrojna” 1938, nr 103.
Dudziński J., Moich siedem grzechów głównych, Warszawa 1939. Fragment przemówienia E. Kwiatkowskiego na Plenum Sejmu z 1 XII 1937 r. dotyczący budowy COP-u, [w:] Archiwum polityczne Eugeniusza Kwiatkowskiego, wstęp, wybór i oprac. M.M.
Drozdowski, współpr. E. Kwiatkowska-Obrąpalska, Warszawa 2002. Fragment przemówienia E. Kwiatkowskiego na Plenum Sejmu z 2 XII 1938 r. na temat realizacji Czteroletniego Planu I nwestycyjnego i koncepcji planu piętnastoletniego, [w:] Archiwum polityczne Eugeniusza Kwiatkowskiego, wstęp, wybór i oprac. M.M. Drozdowski, współpr.
E. Kwiatkowska-Obrąpalska, Warszawa 2002.
Gębala S.S., Z Centralnego Okręgu Przemysłowego. I . Co jest, a czego nie ma, „Zielony Sztandar” 1938, nr 24.
Gębala S.S., Z Centralnego Okręgu Przemysłowego. II . Co jest, a czego nie ma, „Zielony Sztandar” 1938, nr 25.
Giertych J., Tysiąc lat historii polskiego narodu, t. III, Londyn 1986.
Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Warszawa 2007.
Grabski S., Ku lepszej Polsce, Warszawa 1938.
Grabski S., Pamiętniki, przyg. i wstęp W. Stankiewicz, t. II, Warszawa 1989.
Grzymała-Siedlecki A., Paradoksy naszego życia, „Myśl Narodowa” 1938, nr 20.
H. H., Czy „Centrostrój” czekać będzie los Gdyni?, „Front Robotniczy” 1937, nr 9.
Heydel A., Wytyczne gospodarki wojennej, „Polityka Gospodarcza” 1939, nr 84/85.
Ihnatowicz W., Wyzwoliny energii, „Jutro Pracy” 1938, nr 5.
Impulsy odnowienia sił. Przemówienie posła Andrzeja Wierzbickiego na plenum Sejmu dn. 14 lutego 1938 r., „Przegląd Gospodarczy” 1938, z. 5.
Interwencjonizm podatkowy, „Czas” 1938, nr 81.
Karolec J., Polska nie ma czasu, „ABC” 1939, nr 1A.
Kaszubski W., W walce o kryzys, „Ruch Gospodarczy” 1937, nr 7.
Kolejność i harmonia robót w COP, „Polonia” 1938, nr 5076.
Krzyżanowski W., Finansowanie wojny współczesnej, Lublin 1938.
Krzyżanowski W., Z zagadnień gospodarki wojennej, Lublin 1939.
L., Miljard inwestycyjny, „Krakowski Kurier Wieczorny” 1938, nr 4 (287).
Lauterbach S., Inwestycje polityczne, „Polityka Gospodarcza” 1937, nr 39.
Lauterbach S., O totalną logikę gospodarczą (na marginesie dyskusji Kwiatkowski – Wenda), „Polityka
Gospodarcza” 1938, nr 78.
Moraczewski J., Moralny pieniądz, „Front Robotniczy” 1939, nr 5/6.
Moraczewski J., Rozważania nad położeniem politycznym i gospodarczym Polski, Warszawa 1938.
Morawski K., Wspomnienia z pracy w Ministerstwie Skarbu (Od grudnia 1936 do października 1939), „Kultura” (Paryż) 1950, nr 2/28–3/29.
Mosdorf J., Wczoraj i jutro. Biblia narodowego radykalizmu, Warszawa 2012.
O budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego, „Ruch Gospodarczy” 1937, nr 7.
O demokratyczną politykę gospodarczą, „Czerwony Sztandar” 1937, nr 17.
O polskość Okręgu Centralnego, „Warszawski Dziennik Narodowy” 1937, nr 340B.
O uprzemysłowienie Polski, „Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii” 1943, Vol. 4, nr 17.
Ogólnopolska konferencja gospodarcza ruchu ludowego. III , „Zielony Sztandar” 1939, nr 1.
Polityka ekonomiczna według wykładów Prof. Dr Cz. Strzeszewskiego, oprac. T. Wojciechowski, Lublin 1939.
Poprzez małe warsztaty do potęgi przemysłowej, „Warszawski Dziennik Narodowy” 1939, nr 154A.
Powstaje nowa Polska przemysłowa pracą polskiego robotnika i wysiłkiem mózgu polskiego inżyniera, „ABC” 1937, nr 341A.
Prawda gospodarcza, „Nasza Przyszłość” 1938, nr 66.
Problem dnia w Polsce, „Robotnik” 1938, nr 169.
Produkcja COP-u na widowni, „Warszawski Dziennik Narodowy” 1938, nr 81B.
Pruszyński M., Kilka uwag o COPie, „Polityka” 1938, nr 12.
Przemówienie senatora Michałowicza, [w:] Materiały do historii Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego w latach 1937–1939, wstęp i oprac. L. Chajna, cz. 1, Warszawa 1964.
Przemysłowcy tworzą wielkie zakłady fabryczne w COP, „Kurier Polski” 1938, nr 224.
Przygotowanie gospodarstwa do wojny, „Czas” 1938, nr 160.
Ptaszyński W., Krok naprzód, „Gospodarka Narodowa” 1938, nr 19.
R. B., COP czyli co może zdziałać Stalowa Wola, „Robotnik” 1938, nr 336.
Rakowski J., Rola Centralnego Okręgu Przemysłowego, Warszawa 1938.
Rozbudowa przemysłu w COP, „Przyszłość” 1939, nr 24.
Rybarski R., Idee przewodnie gospodarstwa Polski, Warszawa 1939.
Rymar S., Bez programu gospodarczego, „Myśl Narodowa” 1938, nr 1.
Ryng J., Plan inwestycyjny ministra Kwiatkowskiego, „Przegląd” 1937, nr 2.
Sandomierz. Znamienna uchwała, „Falanga” 1938, nr 17.
Sergiusz S., Momenty psychologiczne w polskiej gospodarce społecznej, „Krakowski Kurier Wieczorny” 1939, nr 6.
Strzeszewski C., Granice wolności gospodarczej, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Jego Ekscelencji X. Biskupa Leona Fulmana, cz. 2: Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych, Lublin 1939.
Strzeszewski C., Stan i możliwości rozwoju przemysłu w woj. lubelskim, [w:] Planowanie przestrzenne. Region lubelski I , Warszawa 1947.
Wańkowicz M., Nie mów „COP”, „Naród i Państwo” 1938, nr 47–48.
Zadania przemysłu polskiego wobec COP-u, „Warszawski Dziennik Narodowy” 1938, nr 39B.
Zdziechowski J., Mit złotej waluty, Warszawa 1937.
Opracowania
Andrusiewicz A., Stronnictwo Pracy 1937–1950: ze studiów nad dziejami najnowszymi chadecji w Polsce, Warszawa 1988.
Bardach J., Grupa „Jutro Pracy” a idea konsolidacji narodowej w latach 1935–1939, „Acta Universitatis Wratislavinsis” 1981, No. 543, Historia XXXVI.
Bernadzikiewicz T., Mała reforma etatyzmu, Warszawa 1937.
Broniarek R., Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” w świetle pism programowych, Krzeszowice 2011.
Bujak W., Historia Stronnictwa Pracy 1937, 1946, 1950, Warszawa 1986.
Chudzik W., Wybrane aspekty propagandy gospodarczej – na przykładzie Centralnego Okręgu Przemysłowego (1936–1939), Konferencja pt. „Władza a społeczeństwo”, Katowice, 12 czerwca 2013 r., Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego [w druku].
Czerwiński M., Leseferyzm – interwencjonizm liberalny – planowanie centralne. Ferdynanda Zweiga ewolucja poglądów dotyczących gospodarczej roli państwa, [w:] Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej – teorie ekonomiczne a polityka gospodarcza państw, red. U. Zagóra-Jonszta, Katowice 2001.
Czerwiński M., Poglądy społeczno-ekonomiczne Ferdynanda Zweiga, Katowice 1996.
Czubiński A., Stronnictwo Demokratyczne, 1937–1989: zarys dziejów, Poznań 1998.
Czubiński A., Teoria i praktyka demokracji w Polsce okresu międzywojennego (1918–1939), [w:] A. Czubiński, Studia ostatnie, red. J. Chodera, Poznań 2009.
Drozdowski M.M., Eugeniusz Kwiatkowski w polskiej historiografii i publicystyce historyczno-ekonomicznej, Warszawa 1992.
Drozdowski M.M., Polityka gospodarcza rządu polskiego 1936–1939, Warszawa 1963.
Dziemianko Z., Przemysł zbrojeniowy w Centralnym Okręgu Przemysłowym, Toruń 2004.
Dziewulski K., Spór o etatyzm 1919–1939, Warszawa 1981.
Faryś J., Myśl gospodarcza piłsudczyków (1935–1939), „Przegląd Zachodniopomorski” 1986, R. I (XXX), z. 3.
Furtak M., COP Centralny Okręg Przemysłowy 1936–1939 – architektura i urbanistyka: kraj, region, miasto, fabryka, osiedle, budynek, Łódź – Kraków 2014.
Gałka B., Konserwatyści w Polsce lat 1935–1939, wydanie uzup. i popr., Toruń 2013.
Golec A., Myśl gospodarcza w programach ruchu ludowego, [w:] Idee gospodarcze Drugiej Rzeczypospolitej, red. R. Orłowski, Lublin 1996.
Gołębiowski J., COP: dzieje industrializacji w rejonie bezpieczeństwa 1922–1939, Kraków 2000.
Gołębiowski J., Spór o etatyzm wewnątrz obozu sanacyjnego w latach 1926–1939, Kraków 1978.
Gołota J., Jędrzej Moraczewski (1870–1944). Pierwszy premier II Rzeczypospolitej, Ostrołęka 2002.
Grzybek D., Polityczne konsekwencje idei ekonomicznych w myśli polskiej 1869–1939, Kraków 2012.
Gzella J., Myśl polityczna Władysława Studnickiego na tle koncepcji konserwatystów polskich (1918–1939), Toruń 1993.
Hockuba Z., Liberalizm gospodarczy szkoły krakowskiej, „Ekonomista” 1994, nr 6.
Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1974.
Jachymek J., Przemysł w myśli politycznej ruchu ludowego (do 1939 roku), „Res Historica” 2006, t. XXIII.
Janicki T., Agrarystyczna idea „trzeciej drogi”. Wizje modernizacji społeczno-gospodarczej w koncepcjach głównego nurtu polskiego agraryzmu 1934–1946, [w:] Między zacofaniem a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków, red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2009.
Janus P., W nurcie polskiego etatyzmu. Stefan Starzyński i Pierwsza Brygada Gospodarcza 1926–1932, Kraków 2009.
Jarosz A., Problem etatyzmu w ujęciu przedstawicieli Klubu Gospodarki Narodowej, „Gospodarka Narodowa” 2001, z. 4 (116).
Kofman J., Lewiatan a podstawowe zagadnienia ekonomiczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986.
Kornaś J., Stracone nadzieje. Szkice z myśli społeczno-politycznej Stronnictwa Narodowego (1928–1945), Toruń – Kraków 2009.
Kowalski J., Komunistyczna Partia Polski 1935–1938: studium historyczne, Warszawa 1975.
Kozłowski A.J., Buszko A., Czaplicka-Kozłowska I.Z., Centralny Okręg Przemysłowy: koncepcja i realizacja w artykułach prasowych z lat 1935–1939, Olsztyn 2010.
Król M., Style politycznego myślenia. Wokół „Buntu Młodych” i „Polityki”, Warszawa 1980.
Lipska A.A., Koncepcje gospodarcze rządu 1936–1939. Rys historyczny, [w:] Koncepcje gospodarcze Eugeniusza Kwiatkowskiego 1888–1974. Konferencja Naukowa. Koszalin, 12 grudnia 2000 r., red. L. Bończa-Bystrzycki, B. Polak, t. I, Koszalin 2000.
Łuczak A., Społeczeństwo i państwo w myśli politycznej ruchu ludowego II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
Majchrowski J.M., Problematyka ekonomiczno-społeczna w myśli politycznej Obozu Zjednoczenia Narodowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1981, t. DCXXX.
Majchrowski J., Silni, zwarci, gotowi. Myśl polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego, Warszawa 1985.
Meller A., Analiza porównawcza myśli ekonomicznej i agrarnej Obozu Narodowo-Radykalnego „ABC” i Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”, „Glaukopis” 2010, nr 17–18.
Meller A., Nowy ład gospodarczy jako alternatywa dla liberalizmu i marksizmu. Kwestie gospodarcze i agrarne w myśli politycznej Obozu Narodowo-Radykalnego „ABC”, „Glaukopis” 2009, nr 15–16.
Mich W., Między integryzmem a liberalizmem. Polscy konserwatyści wobec kapitalizmu, Lublin 1996.
Mich W., Publicystyka „Naszej Przyszłości” 1930–1939, Lublin 2009.
Michałowski S., Polska Partia Socjalistyczna – partia idei i pragmatyzmu, [w:] Główne obozy polityczne II Rzeczypospolitej. Na tle wydarzeń epoki, red. M. Ryba, Lublin 2012.
Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926–1939, Lublin 2005.
Rogaczewska K., Recepcja katolickiej nauki społecznej w założeniach programowych Stronnictwa Pracy, „Perspectiva – Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2007, R. VI, nr 2 (11).
Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Warszawa 1985.
Ryba M., Spór o politykę ekonomiczną w myśli obozu narodowego, „Cywilizacja” 2007, nr 20.
Samecki W., Centralny Okręg Przemysłowy 1936–1939: wstępna faza programu uprzemysłowienia
Polski, Wrocław 1998
Schetyna G., Neokonserwatyści w II Rzeczypospolitej, „Czas Kultury” 1990, nr 17.
Sikorski T., „Narodowi piłsudczycy”. Nacjonalizm państwowy w ujęciu grupy „Jutro Pracy” (1931–1939), [w:] Polska bez marszałka. Dylematy piłsudczyków po 1935 roku, red. M. Wołos, K. Kania, Toruń 2008.
Sobol S., Społeczno-polityczne koncepcje SL na łamach „Zielonego Sztandaru” w latach 1931–1939, „Wieś Współczesna” 1981, R. XXV, nr 4 (290).
Sokołowski K., Czesław Bobrowski i „Gospodarka Narodowa”. Przyczynek do historii, „Ekonomista” 1984, nr 1–2.
Stanulewicz M., Prawo własności w nauczaniu episkopatu II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2012, t. LXIV, z. 1.
Szołucha M., Naród i ekonomia. Myśl społeczno-ekonomiczna Narodowej Demokracji w okresie II RP, Szczecin 2008.
Świerszcz P., Wpływ konserwatyzmu na nacjonalizm polski na przykładzie koncepcji społeczno-politycznych nurtu młodoendeckiego i ONR–ABC, [w:] Konserwatyzm. Historia i współczesność, red. S. Stępień, Lublin 2003.
Tanewski P., Publicystyka gospodarcza Stanisława Lauterbacha-Zarzewskiego w okresie międzywojennym, „Kwartalnik Historyczny” 1995, R. CII, z. 2.
Tomicki J., Ruch robotniczy w Polsce 1935–1939 (Do użytku wewnętrznego), Warszawa 1977.
Trembicka K., Komunistyczna Partia Polski, [w:] Więcej niż niepodległość. Polska myśl polityczna 1918–1939, red. J. Jachymek, W Paruch, Lublin 2001.
Turowski K., Nauka społeczna Kościoła w polskich czasopismach katolickich, [w:] Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832–1939, red. C. Strzeszewski, R. Bender, K. Turowski, Warszawa 1981.
Waingertner P., „Naprawa” (1926–1939). Z dziejów obozu pomajowego, Warszawa 1999.
Waingertner P., Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej. Studium myśli politycznej, Łódź 2006.
Wojtacki M., „Słowo” Stanisława Cata-Mackiewicza. Dziennik konserwatystów wileńskich w latach 1922–1939: monografia pisma, Toruń 2009.
Zagóra-Jonszta U., Planowanie w opinii sfer przemysłowych II Rzeczypospolitej, „Ekonomista” 1994, nr 2.
Zagóra-Jonszta U., Spory o model gospodarki Drugiej Rzeczypospolitej (Problemy etatyzmu, planowania i kartelizacji), Katowice 1991.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2014.69.25
Data publikacji: 2016-10-25 08:05:26
Data złożenia artykułu: 2016-10-21 10:16:24
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Wojciech Chudzik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.