Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Ogólnopolskie Forum Literackie w 1979 roku jako przykład infiltracji środowisk literackich w PRL
Streszczenie w języku polskim
W okresie PRL pisarze mieli odgrywać szczególną rolę. Według słów Stalina byli „inżynierami dusz ludzkich”. Poprzez swoją twórczość mieli kształtować pożądane przez rządzących postawy społeczne. Literatura stała się więc literaturą zaangażowaną, służącą ówczesnej władzy i jej celom. Z powodu takiego postrzegania roli literatury w kreowaniu swoistej inżynierii społecznej środowiska literackie musiały być poddane inwigilacji. Wszelkie konferencje, zjazdy, fora i spotkania były bacznie obserwowane przez funkcjonariuszy policji politycznej. Szeroki wachlarz zastosowanych środków, a także treść pozyskanych informacji świadczą o dużej wadze, jaką Służba Bezpieczeństwa przywiązywała do roli środowisk literackich w ówczesnej Polsce oraz o ich głębokiej infiltracji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku, sygn. 087/353.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Gorki M., O literature, Moskva 1935.
Plan przedsięwzięć operacyjnych przeciwko S. Janowiczowi z 30 V 1974 r., [w:] „Twórczość obca nam klasowo”. Aparat represji wobec środowiska literackiego 1956–1990, red. A. Chojnowski, S. Ligarski, Warszawa 2009.
Statut Związku Literatów Polskich, [b.m.w.] 1969.
LITERATURA
Autuchiewicz J., Filip M., Przebudzenie, [w:] „Twórczość obca nam klasowo”. Aparat represji wobec środowiska literackiego 1956–1990, red. A. Chojnowski, S. Ligarski, Warszawa 2009.
Bäcker R., Ideał nowego człowieka w totalitarnej gnozie politycznej, [w:] Wychowanie a polityka. Tradycje i współczesność, red. W. Wojdyło, M. Strzelecki, Toruń 1997.
Błażejowska J., Papierowa rewolucja. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Polsce 1976–1989/1990, Warszawa 2010.
Chłosta-Zielonka J., Życie literackie Warmii i Mazur w latach 1945–1989, Olsztyn 2010.
Dudzińska Z., „…Bo piękno na to jest, by zachwycało do pracy”. Wywiad z Leonardem Turkowskim, „Gazeta Olsztyńska” 1979, nr 22.
Eisler J., List 34, Warszawa 1993.
Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, Londyn 1989.
Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.
Heska-Kwaśniewicz K., XX Zjazd ZLP w Katowicach w świetle „Kadencji” Jana Józefa Szczepańskiego oraz dokumentów Służby Bezpieczeństwa, [w:] Opowiedzieć historię. Prace dedykowane profesorowi Stefanowi Zabierowskiemu, red. B. Gontarz, M. Krakowiak, Katowice 2009.
Jarmułowicz M., Sezony błędów i wypaczeń. Socrealizm w dramacie i teatrze polskim, Gdańsk 2003.
Jarosiński Z., Nadwiślański socrealizm, Warszawa 1999.
Kardela P., Erwin Kruk w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, „Debata” 2009, nr 11(26).
Krajewski A., Między współpracą a oporem. Twórcy kultury wobec systemu politycznego PRL (1975–1980), Warszawa 2004.
Ligarski S., Twórczy donosiciele. Osobowe źródła informacji w środowiskach twórczych PRL, [w:] Artyści władzy, władza artystom, red. A. Chojnowski, S. Ligarski, Warszawa 2010.
Lipski J.J., KOR: Komitet Obrony Robotników – Komitet Samoobrony Społecznej, Warszawa 2006.
Masłow N., Sovetskoye iskusstvo pod gnetom «metoda» sotsialisticheskogo realizma: politicheskiye i ideologicheskiye aspekty (30–40-ye gg.), „Otechestvennaya Istoriya” 1994, nr 6.
Możejko E., Realizm socjalistyczny. Teoria, rozwój, upadek, Kraków 2001.
Opozycja demokratyczna w PRL w latach 1976–1981, red. W. Polak, J. Kufel, P. Ruchlewski, Gdańsk 2012.
Opozycja w PRL, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2000.
Panas H., Forum literackie i… co dalej?, „Gazeta Olsztyńska” 1979, nr 226.
Piotrowski P., Struktura organizacyjna Służby Bezpieczeństwa, [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 2: 1956–1975, red. P. Piotrowski, Warszawa 200.
Rokicki K., List 34, [w:] idem, Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011.
Rokicki K., Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011.
Rzeczkowska E., Bogu, Polsce, bliźnim. Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944–1956, Lublin 2014.
Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony, red. K. Stępnik, M. Piechota, Lublin 2006.
Staniszewski A., Pisarz a dzień dzisiejszy, „Literatura” 1979, nr 40.
Szczepański J.J., Kadencja, Kraków 1989.
Śliwińska K., Socrealizm w PRL i NRD, Poznań 2006.
Theiss W., O pedagogii totalitaryzmu. Wprowadzenie do zagadnienia, [w:] Wychowanie a polityka. Tradycje i współczesność, red. W. Wojdyło, M. Strzelecki, Toruń 1997.
Tomasik W., Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”, Toruń 2016.
Tomasik W., Okolice socrealizmu. Prawie tuzin szkiców, Bydgoszcz 2009.
Tomasik W., Słowo o socrealizmie. Szkice, Bydgoszcz 1991.
Turkowski L., Po co do wielkiego refektarza?, „Literatura” 1979, nr 38(396).
Werner A., Wina niewinnych i niewinność winnych. Rzut oka na związki polityki z literaturą i literatury z polityką w PRL, [w:] Sporne postaci polskiej literatury współczesnej, red. A. Brodzka, Warszawa 1994.
Włodarczyk W., Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950–1954, Kraków 1991.
Wolne związki zawodowe z perspektywy trzydziestu lat, red. J. Neja, Katowice 2008.
Zawodniak M., Literatura w stanie oskarżenia. Rola krytyki w życiu literackim socrealizmu, Warszawa 1998.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2020.75.25-44
Data publikacji: 2021-01-27 10:39:27
Data złożenia artykułu: 2020-02-13 11:20:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Radosław Gross
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.