Praca w świetle współczesnych świadectw literackich

Аннотация

Autor zajmuje się doświadczeniem pracy w czasach transformacji ustrojowej po roku 1989 w świetle współczesnych świadectw literackich zawartych w prozie Andrzeja Stasiuka, Dawida Bieńkowskiego, Piotra Siemiona, Daniela Odii i innych. Utwory literackie traktuje jako zapis problemów jednostkowych i społecznych, ujętych w aspekcie obiektywizacji doświadczenia, będącego udziałem wielu jednostek. Propozycje metodologiczne, wypracowywane w ramach poetyki doświadczenia stara się zaadaptować do próby prześledzenia kilku wskazanych ujęć problematyzacji doświadczenia pracy w literaturze najnowszej. Do tych ujęć należą: ukazywanie braku pracy jako kluczowego kontekstu zmiany społecznej, następnie: praca dorywcza, fizyczna, ujmowana często jako praca wstydliwa, nieprzynosząca satysfakcji, praca bazarowa, ukazywana jako wyzwolenie tłumionej energii, praca drobnego biznesmena – wraz z bankructwem jako nieodłącznym elementem tego doświadczenia – oraz praca związana z nowymi formami kapitalistycznego korporacjonizmu.

Doświadczenie pracy czasów transformacji w świetle ujęć literackich przedstawiane jest częściej w kategoriach klęski, wykluczenia, wyzysku niż mirażu karier, choć i takie ujęcia pojawiają się – jednak często w konwencjach ironicznoparodystycznych. Zdaniem pisarzy w polskiej rzeczywistości po przełomie ujawnia się głęboka dezintegracja społeczna, zaś jednostki, zdane na siebie, nie zawsze wychodzą zwycięsko w konfrontacji z nową, kapitalistyczną rzeczywistością.