Autokracja w języku i kulturze litewskiej

Streszczenie w języku polskim

W niniejszym artykule przeanalizowano pojęcie autokracji w dyskursie litewskim, wykorzystując metodę opracowaną przez lubelską szkołę etnolingwistyczną. Zwrócono uwagę na to pojęcie, ponieważ studenci, których poproszono o podanie antonimów wyrazu demokracja, najczęściej wymieniali autokrację i autorytaryzm. W litewskich źródłach leksykograficznych, a także w Visuotine lietuviu enciklopedija pojawia się bardzo ogólna definicja autokracji, bez ocen i porównań z innymi formami rządów. Młodzież i autorzy tekstów medialnych mają skłonność do porównywania tej formy rządów z innymi (dyktaturą, tyranią), uwypuklając w ten sposób cechy pozytywne i negatywne każdej formy. Nawet z pośrednich porównań, zawartych zarówno w sondażach, jak i w tekstach medialnych, wynika wiele cech demokracji (jedność, ochrona praw i wolności człowieka, udział w zarządzaniu państwem, kontrola wybieranego rządu itp.) i autokracji (strach, ograniczenia, nieliczenie się ze społeczeństwem lub wspólnotą, rozbicie itp.). Choć ogólnie można powiedzieć, że demokracja jest dla Litwinów pozytywną formą rządów, to zarówno w sondażach, jak i w tekstach medialnych pojawia się tendencja do oceniania autokracji pozytywnie, a demokracji negatywnie, widoczna jest zatem nostalgia za rządami silnej ręki i niewiedza, co zrobić z wolnością, jaką daje demokracja. Analiza ankiet studentów wykazała, że autokracja jest formą rządzenia państwem, przeciwieństwem demokracji, dominacją jednej osoby w podejmowaniu decyzji o społeczeństwie lub sprawach wspólnoty, ale nie wartością.