Indywidualizacja, czyli etnolingwistyka na miarę postmodernizmu: od narodu i ludu w stronę człowieka, jednostki, obywatela

Przemysław Łozowski

Streszczenie w języku polskim


W artykule rozważa się etnolingwistykę w kontekście postmodernizmu. Ponieważ badania etnolingwistyczne koncentrują się na tym, co ponad-indywidualne, ogólne i systemowe, proponujemy potraktować indywidualizację jako sytuacyjną (powiązaną ze światem realnym) kontekstualizację wyrażeń językowych. Za przykłady służą polski przedrostek nad- oraz nazwa miesiąca sierpień. W pierwszym wypadku analizujemy konkretne, indywidualne użycia (tegoż przedrostka), w drugim zwracamy uwagę na szczególne wydarzenia upamiętniane w sierpniu. Prowadzi nas to do rozważań na temat etnolingwistyki zorientowanej indywidualistycznie lub obywatelsko.
 


Słowa kluczowe


etno jako naród lub państwo; poziomy analizy: indywidualny i ponad-indywidualny; analiza kontekstowa a zdekontekstualizowana; alternatywy poznawcze

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Arystoteles, 2001, Polityka, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bartmiński Jerzy, 2011, Droga naukowa Anny Wierzbickiej. Od składni polskiej prozy renesansowej do semantyki międzykulturowej, „Teksty Drugie” 1/2, s. 218–238.

Bartmiński Jerzy, 2013, Aspects of Cognitive Ethnolinguistics, London: Equinox.

Bauman Zygmunt, 1992, Intimations of Postmodernity, London–New York: Routledge.

Beck Ulrich, 1992, Risk Society. Towards a New Modernity, London: Sage.

Dirven Rene and Marjolijn Verspoor, 2004, Cognitive Exploration of Language and Linguistics, Second Revised Edition, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.

Głaz Adam, David S. Danaher, Przemysław Łozowski (eds.), 2013, The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture, London: Versita.

Głaz Adam, 2021, Longing for an Olga that Belongs in English: a Nobel Prize Laureate’s Micro-Narratives, “Perspectives. Studies in Translation Theory and Practice” [doi: 10.1080/0907676X.2021.1939742].

Konieczna Ewa, 2020, Verticality as an experiential basis for non-spatial relationships in English and Polish: the principled polysemy model. A case study of verbal particles and prefixes, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Kövecses Zoltán, 1997, Surprise as a conceptual category, [in:] A. Celle and L. Lansari (eds.), Expressing and describing surprise, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, s. 7–27.

Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2014, Od separacyjnego do holistycznego opisu językowego obrazu świata. Na marginesie dyskusji nad kształtem artykułów w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów, [w:] Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, red. Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 71–102.

LASiS, 2015–2019, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. nacz. Jerzy Bartmiński, t. 1–5, Lublin–Opole–Warszawa: Wydawnictwo UMCS.

Rosch Eleonor, 1975, Cognitive Representation of Semantic Categories, “Journal of Experimental Psychology: General” 104, s. 192–233.

Rosch Eleonor, 1978, Principles of Categorization, [in:] E. Rosch and B. B. Lloyd (eds.), Cognition and Categorization, Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, s. 27–48.

SD – 1995–2011, Slavjanskie drevnosti: ètnolingvisticeskij slovar, red. Nikita I. Tolstoj, t. 1–5, Moskva.

SSiSL – 1996–2021, Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1. Kosmos. Koncepcja całości i redakcja Jerzy Bartmiński, zastępca redaktora Stanisława Niebrzegowska [od cz. 3. Niebrzegowska-Bartmińska], cz. 1. Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie, 1996; cz. 2. Ziemia, woda, podziemie, 1999; cz. 3. Meteorologia, 2012; cz. 4. Świat, światło, metale; t. 2. Rośliny, cz. 1. Zboża, 2017; cz. 2. Warzywa, przyprawy, rośliny przemysłowe, 2018; cz. 3. Kwiaty, 2019; cz. 4. Zioła, 2019; cz. 5 – Drzewa iglaste, 2020; cz. 6 – Drzewa liściaste, 2021, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Szacki Jerzy, 1984, Słowo wstępne, [w:] Tradycja i nowoczesność, red. Joanna Kurczewska i Jerzy Szacki, Warszawa: Czytelnik, s. 5–13.

Śmiech Witold, 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Underhill James and Mariarosaria Gianninoto, 2019, Migrating Meanings. Sharing Keywords in a Global World, Edinburgh: Edinburgh University Press.

Wierzbicka Anna, 1999, Język – umysł – kultura. Wybór prac, red. Jerzy Bartmiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wierzbicka Anna, 2011, Uniwersalia ugruntowane empirycznie, „Teksty Drugie” 1/2, s. 13–42.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2022.34.57
Data publikacji: 2022-09-30 20:08:37
Data złożenia artykułu: 2021-09-03 11:10:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 645
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 418

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Przemysław Łozowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.