Wyślij tekst przez e-mail Literatura jako „głos Innego” w przestrzeni edukacyjnej
Streszczenie w języku polskim
Problematyka artykułu nawiązuje do badań nad literaturą i edukacją kulturowo-literacką, które eksponują walory dialogu i interakcji w procesie kształcenia umiejętności lekturowych. Zgodnie z teoretycznymi założeniami znaczącą rolę w tak ujmowanym modelu czytania odgrywa kategoria Innego. Jej stosowanie w odniesieniu do literatury, jako medium otwartego na komunikację i motywującego do wykazywania różnych form aktywności, znajduje potwierdzenie w wielu nurtach współczesnej humanistyki. Sygnalizowana problematyka stanowi źródło inspiracji dla omówionych w tekście przykładów i refleksji edukacyjnych na temat wspierania uczniów – przy udziale tekstów literackich (i innych tekstów kultury) – w zdobywaniu ważnych dla ich rozwoju kompetencji poznawczych, etycznych, narracyjnych, komunikacyjno-informacyjnych itd.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bachtin: dialog – język – literatura, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, Warszawa 1983.
Batorowska H., Od alfabetyzacji informacyjnej do kultury informacyjnej. Rozważania o dojrzałości informacyjnej, Warszawa 2013.
Biedrzycki K., Jaskółowa E., Nowak E., Świat do przeczytania. Kultura, język, dialogi. Język polski. Liceum i technikum. Klasa I, cz. 1, Warszawa 2012.
Błaszczak B., Narracja i tożsamość. Paula Ricoeura hermeneutyka antropologiczna, Zielona Góra 2010.
Bryzek R., Dialog z tradycją w grze komputerowej. Na przykładzie Wiedźmina – bohatera sagi Andrzeja Sapkowskiego, [w:] Oswajanie Inności w edukacji polonistycznej, red. B. Myrdzik, E. Dunaj-Kozakow, Lublin 2010.
Doświadczenie lektury: między krytyką literacką a dydaktyką literatury, red. K. Biedrzycki, A. Janus-Sitarz, Kraków 2012.
Dziadek A., Cały świat jest tekstem! Polikontekstualność i transdyskursywność, [w:] Przyszłość polonistyki: koncepcje, rewizje, przemiany, red. A. Dziadek, K. Kłosiński, K. Filipowicz, Katowice 2013.
Dziekanowski C., Rozmowy o świadomości literackiej, Warszawa 2006.
Dzikiewicz-Gazda U., O porządku współczesnego kształcenia. Zarys problematyki, [w:] Tradycyjne i współczesne systemy wartości: porządek i bezwład, red. A. Wierciński, Warszawa–Kielce 2003.
Edukacja a nowe media, red. M. Latoch-Zielińska, I. Morawska, M. Potent-Ambroziewicz, Lublin 2015.
Ethos literatury w niespokojnym świecie, red. E. Feliksiak, Białystok 1989.
Feliksiak E., Antropologia literatury. Interpretacje i studia, Kraków 2014.
Gadamer H.-G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Kraków 1993.
Gardner H., Pięć umysłów przyszłości, przeł. D. Bakalarz, Warszawa 2009.
Głąb A., Literatura a poznanie moralne. Epistemologiczne podstawy etycznej krytyki literackiej, Lublin 2016.
Golka M., Aparycje współczesności, Warszawa 2015.
Houellebecq M., Uległość, przeł. B. Geppert, Warszawa 2015.
Januszkiewicz M., Kim jestem ja, kim jesteś ty? Etyka, tożsamość, rozumienie, Poznań 2012.
Januszkiewicz M., W poszukiwaniu sensu. Phronesis i hermeneutyka, Poznań 2016.
Jaskółowa E., Kto to był? Żona Lota w poezji polskiej XX wieku, czyli rozbijanie stereotypu, Katowice 2006.
Jonas H., Zmiana i trwałość. O podstawach rozumienia przeszłości, przeł. P. Domański, Warszawa 1993.
Kowalski P., Leksykon – znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.
Koziołek K., Czytanie z innym. Etyka, lektura, dydaktyka, Kraków 2006.
Koziołek R., Do czego służy kanon lektur szkolnych, „Gazeta Wyborcza”, 13.06.2014.
Koziołek R., Dobrze się myśli literaturą, Wołowiec 2016.
Koziołek R., Komu opowiadać o przeszłości literatury, [w:] Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra, red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, Kraków 2014.
Kwieciński Z., Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wrocław 2007.
Levinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, Warszawa 1998.
Łebkowska A., Poznawanie siebie i poznawanie Innego. Wobec inności literatury, [w:] Polonistyka w przebudowie: literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. M. Czermińska, t. 1, Kraków 2005.
Markiewicz A., Etyka wrażliwości Richarda Rorty’ego, Kraków 2014.
Markowski M.P., Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Kraków 2013.
Michałowska D.A., Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne, Poznań 2013.
Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, red. E. Szczęsna, P. Kubiński, M. Leszczyński, Kraków 2017.
Mitosek Z., Tzvetan Todorov – transfiguracja strukturalisty, „Teksty Drugie” 2007, nr 4.
Morawska I., Wpływ nowych mediów na doświadczenia lekturowe współczesnych nastolatków, [w:] Człowiek i kultura w komunikacji medialnej, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, R. Litwiński, Lublin 2015.
Morzyńska-Wrzosek B., Estetyzowanie ciała. Propozycja antropologizującego odczytania przedwojennej poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, [w:] Istnieć w kulturze – istnieć w kulturach. Między teorią a praktyką edukacyjną, red. A. Rypel, D. Jastrzębska-Golonka, Bydgoszcz 2018.
Nasiłowska A., Dyskont słów, Warszawa 2016.
Nasiłowska A., Literatura wobec zmian komunikacji, [w:] eadem, Dyskont słów, Warszawa 2016.
Nussbaum M., Czytać, aby żyć, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2.
Nycz R., Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa 2017.
Nycz R., Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2001.
OBCY/INNY – analiza przypadków, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Lublin 2018.
Ogłoza E., Podmiotowość ucznia na lekcjach kształcenia literackiego, [w:] Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, red. L. Gilowa, E. Polański, Katowice 1989.
Pietrzak E., Szczepanik R., Zaorski-Sikora Ł., Aksjologia życia publicznego, Łódź 2011.
Ponowoczesne konteksty edukacji: audiowizulaność, cyberprzestrzeń, hipertekstowość, red. L. Jakubowska-Malicka, A. Kobylarek, M. Pryszmont-Ciesielska, Wrocław 2009.
Pośród nas. Twórcy pomorscy i gdańscy. Rozmowy niedokończone, red. G. i F. Tomaszewscy, M. i S. Modrzewscy, Gdańsk 2016.
Potulicka E., Rutkowiak J., Neoliberalne uwikłania edukacji, Kraków 2010.
Prajzner K., Tekst jako świat i gra. Modele narracyjności w kulturze współczesnej, Łódź 2009.
Przymuszała B., Szukanie dotyku. Problematyka ciała w polskiej poezji współczesnej, Kraków 2006.
Przymuszała B., Współczesna poezja emocjonalna? O problemie ekspresji i empatii na przykładzie twórczości Anny Świrszczyńskiej i Rafała Wojaczka, [w:] Magma uczuć, red. P. Orlik, Poznań 2005.
Rapak W., Bachtinowskie korzenie intertekstualności, [w:] Intertekstualność i wyobraźniowość. Studia, red. B. Sosień, Kraków 2003.
Rembowska-Płuciennik M., Poetyka i antropologia, [w:] Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji, red. E. Kosowska, A. Gomóla, E. Jaworski Katowice 2007.
Rembowska-Płuciennik M., Poetyka i antropologia. Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego, Kraków 2004.
Rorty R., Wielkie dzieła literackie jako źródło inspiracji, przeł. M. Szuster, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2.
Rorty R., Wybawienie od egotyzmu. James i Proust jako ćwiczenie duchowe, przeł. A. Żychliński, „Teksty Drugie” 2006, nr 1–2.
Rozmarynowska K., INNOŚĆ jako źródło etyczności. Inspiracje Ricoeurowskie, Warszawa 2015.
Szmyd J., Odczytywanie współczesności. Perspektywa antropologiczna, etyczna i edukacyjna, Kraków 2011.
Szulakiewicz M., O człowieku w czasach trudnych, Toruń 2012.
Ślósarz A., Interpretanty lektur. Produkty medialnego przemysłu, Kraków 2018.
Zaleski M., Wolni od stresu i bezpieczni od wszelkiego zamętu, „Dwutygodnik Strona Kultury” 2009, nr 7.
Zeler B., Miejsce interpretacji w nowych koncepcjach edukacyjnych, [w:] Polonistyka w przebudowie: literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. M. Czermińska, t. 1, Kraków 2005.
Żardecka-Nowak M., Wspólnota i ironia. Richard Rorty i jego wizja społeczeństwa liberalnego, Lublin 2003.
Żukowski T., Praktyki społeczne i „urządzenia korekcyjne”, [w:] Gry o tożsamość w czasach wielkiej zmiany, red. A. Werner, T. Żukowski, Warszawa 2013.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2018.3.17-36
Data publikacji: 2019-01-13 11:07:09
Data złożenia artykułu: 2018-07-05 06:38:21
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.