Podejście inkluzyjne w nauczaniu uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych – szansa na zmianę polskiej szkoły

Zofia Pomirska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy problematyki edukacji włączającej, która stanowi jeden z priorytetów współczesnej polityki oświatowej. Autorka opisuje ideę inkluzji i założenia edukacji inkluzyjnej oraz przybliża prawne aspekty tego zagadnienia. Szczególną uwagę zwrócono na sytuację uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, dla których edukacja włączająca stanowi szansę na optymalizację procesu nauczania – uczenia się. W końcowej części opracowania przedstawiono wybrane rozwiązania praktyczne, które mogą zostać wykorzystane przez nauczycieli do zbudowania środowiska uczenia się przyjaznego uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych.


Słowa kluczowe


edukacja; edukacja włączająca; inkluzja; proces nauczania – uczenia się; specjalne potrzeby edukacyjne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Apanel, D. (2016). Teoria i praktyka kształcenia integracyjnego osób z niepełnosprawnością w Polsce w latach 1989–2014. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Appelt, K. (2005). Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 259–301). Gdańsk: GWP.

Bogdanowicz, M. (1995). Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Psychologia Wychowawcza, nr 3, 216–222.

Brzezińska, A., Jabłoński, S., Ziółkowska, B. (2014). Specyficzne i specjalne potrzeby edukacyjne. Edukacja, nr 2(127), 37–52.

Głodkowska, J. (2010). Model kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – różnice nie mogą dzielić. W: Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (s. 1–58). Warszawa: MEN.

Jardzioch, A.B. (2017). Edukacja włączająca w Polsce. Polska Myśl Pedagogiczna, nr 3, 193–205.

Jas, M., Jarosińska, M. (2010). Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Prawne ABC dyrektora przedszkola, szkoły i placówki. Warszawa: Wydawnictwo MEN.

Knopik, T. (2018). Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Kołodziejek, I. (2017). Indywidualizacja nauczania jako odpowiedź na zróżnicowane potrzeby edukacyjne wszystkich uczniów. W: A. Janus-Sitarz (red.), Każdy uczeń jest ważny. Indywidualizacja na lekcji języka polskiego (s. 179–199). Kraków: Universitas.

Kuhn, T.S. (2001). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Lechta, V. (2010). Pedagogika inkluzyjna. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika. T. 4: Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji (s. 321–335). Gdańsk: GWP.

Mazur, P., Solecka, B. (2019). Koncepcja nakładek uwzględniających specjalne potrzeby edukacyjne (SPE) w programach nauczania i scenariuszach zajęć/lekcji. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Mittler, P. (2000). Working Towards Inclusive Education: Social Contexts. London: David Fulton Publishers.

Papuda-Dolińska, B. (2012). Realizacja koncepcji inkluzji edukacyjnej w szkołach planu jenajskiego – doświadczenia holenderskie. W: N. Starik, A. Zduniak (red.), Podmiotowość w edukacji wobec odmienności kulturowych oraz społecznych zróżnicowań (s. 427–439). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa.

Sochacka, K. (2012). Specjalne potrzeby i specyficzne trudności. W: E. Awramiuk (red.), Z problematyki kształcenia językowego (T. 4; s. 179–194). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Speck, O. (2013). Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza. Gdańsk: Harmonia Universalis.

Szczepkowska, K. (2019). Edukacja włączająca w szkole – szanse i wyzwania. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Szumski, G. (2013). Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Warszawa: PWN.

UNESCO. (2005). Guidelines for Inclusion: Ensuring Access to Education for All. Paris.

Wiszejko-Wierzbicka, D. (2012). Specjalne potrzeby ucznia czy szkoły? Przewodnik po edukacji włączającej pomocą w rozwijaniu kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, nr 3(4), 1–86.

Zacharuk, T. (2008a). Włączająca edukacja. W: J. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (T. 7; s. 167–172). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Zacharuk, T. (2008b). Wprowadzenie do edukacji inkluzyjnej. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.

Zacharuk, T. (2011). Edukacja włączająca szansą dla wszystkich uczniów. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny Meritum, nr 1(20), 2–7.

NETOGRAFIA

Booth, T., Ainscow, M. (2011). Przewodnik po edukacji włączającej. Rozwój kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. Pobrane z: www.olimpiadyspecjalne.pl/sites/default/files/olimpiadyspecjalne/simplepage/attachments/2012edukacjawlaczajaca.pdf [dostęp: 20.07.2020].

The Warnock Report. (1978). Special Educational Needs Report of the Committee of Enquiry into the Education of Handicapped Children and Young People. Pobrane z: www.educationengland.org.uk/documents/warnock [dostęp: 20.07.2020].

UNESCO. (1990). Edukacja dla wszystkich. Pobrane z: www.unesco.pl/edukacja/edukacja-dla-wszystkich [dostęp: 20.07.2020].

UNESCO. (2014). Pięć kluczowych przesłań dla edukacji włączającej. Od teorii do praktyki. Pobrane z: www.europeanagency.org/sites/default/files/Five_Key_Messages_for_Inclusive_Education_PL.pdf [dostęp: 20.07.2020].

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2005, nr 19, poz. 167).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowywania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U. 2010, nr 228, poz. 1489).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010, nr 228, poz. 1487).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017, poz. 1643).

Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. 2016, poz. 1943).

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 357).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2021.6.43-57
Data publikacji: 2021-09-22 09:55:12
Data złożenia artykułu: 2020-07-30 08:40:04


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1112
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.