Wobec Innego – o znaczeniu empatii w kształtowaniu relacji interpersonalnych (wokół powieści „Cudowny chłopak i ja” oraz komiksu „Biały ptak” R.J. Palacio)

Małgorzata Gajak-Toczek

Streszczenie w języku polskim


W artykule przedstawione są dzieje bohatera książek R.J. Palacio – Juliana Albansa, jednego z prowodyrów negatywnych zachowań wobec kolegi ze zdeformowaną twarzą. Autorka zwraca uwagę na niewłaściwy wpływ nadopiekuńczych rodziców na kształtowanie młodych ludzi. Szkoła Beechera stała się przyczynkiem do rozważań o ideach pedagogiki homeopatycznej. Przybliżając wojenne losy babci, podkreślono znaczenie pozytywnych wzorów w procesie wychowawczym. W zakończeniu znajdują się rekomendacje dla polonistów, wskazujące na potencjał przywoływanych utworów w kształtowaniu postaw tolerancji i empatii wobec innego.


Słowa kluczowe


Inny; niepełnosprawność; empatia; R.J. Palacio; dydaktyka polonistyczna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adler, A. (1986). Sens życia. Warszawa: PWN.

Adler, A. (2009). Understanding Life: An Introduction to the Psychology. Oxford: Oneworld Publications.

Adler, A. (2016). Wiedza o życiu. Kraków: Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda.

Bednarkowa, W. (2006). Dydaktyka „homeopatyczna”. W: B. Myrdzik, M. Latoch-Zielińska (red.), Kultura popularna w szkole. Pobłażliwe przyzwolenie czy autentyczny dialog (s. 95–106). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bettelheim, B. (1996). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co.

Cline, F.W., Fay, J. (2011). Miłość i logika. Jak nauczyć dzieci odpowiedzialności. Kraków: Wydawnictwo eSPe.

Doberschuetz, A., Palacio, R.J. (2019). Wybierając dobro [KL dzieciom]. https://kulturaliberalna.pl/2019/06/04/rozmowa-z-rj-palacio-kl-dzieciom

Dyer, W.W. (2004). Pokochaj siebie. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.

Dyer, W.W. (2005). Kieruj swoim życiem. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.

Dyer, W.W. (2012). Mój najlepszy nauczyciel. Od nienawiści do miłości. Białystok: Wydawnictwo Studio Astropsychologii.

Dyer, W.W. (2014). Jak masz problem, rozwiąż go. Warszawa: Wydawnictwo Burda Publishing Polska.

Dyer, W.W. (2015). Spełnione marzenia. Siła wiary, siła myśli. Gliwice: Wydawnictwo Sensus.

Fidowicz, A. (2020). Niepełnosprawność w polskiej literaturze XX i XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Gajak-Toczek, M. (2022). W świecie niepełnosprawności. Kilka refleksji wokół filmu Stephena Chbosky’ego „Cudowny chłopak”. Annales UMCS sectio N – Educatio Nova, 7, 77–92. DOI: 10.17951/en.2022.7.77-92.

Goffman, E. (2007). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.

Götz, A. (2015). Obciążeni. „Eutanazja” w nazistowskich Niemczech. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Griffioen, P., Zeller, R. (2015). Prześladowania Żydów w Holandii, Francji i Belgii, 1940–1945 w ujęciu porównawczym: podobieństwa, różnice, przyczyny. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, (11), 90–130. DOI: 10.32927/ZZSiM.464.

Heinemann, P.P. (1973). Mobbing. Gruppevold blant barn og voksne. Oslo: Gyldendal.

Horney, K. (2023). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Kraków: Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda.

Kawula, S. (1996). Wsparcie społeczne – kluczowy wymiar pedagogiki społecznej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, (1), 6–7.

Kebernik, K. (2023a). „Cudowny chłopak. Biały ptak”. Przeciwko nienawiści. https://filmwszkole.pl/cudowny-chlopak-bialy-ptak

Kebernik, K. (2023b). „Cudowny chłopak. Biały ptak”. Przeciwko nienawiści. https://www.monolith.pl/wp-content/uploads/2023/12/cudowny-chlopak.-bialy-ptak-materialy-edu-wersja-finalna.pdf

Konarska, J. (2008). Inny – nie znaczy gorszy. W: L. Frąckiewicz (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych (s. 134–143). Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Kowalski, P. (1998). Leksykon – znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Latoch-Zielińska, M. (2022). Wybrane kreacje niepełnosprawnych bohaterów współczesnych tekstów literackich w praktyce edukacyjnej. Filoteknos, 12, 201–214.

Lythcott-Haims, J. (2018). Pułapka nadopiekuńczości. Czy wyrządzamy krzywdę swoim dzieciom, starając się za bardzo? Słupsk–Warszawa: Wydawnictwo Dobra Literatura.

Morawska, I., Wójtowicz, J.P. (2023). Niepełnosprawność jako przedmiot badań interdyscyplinarnych w ujęciu medycznym i w wybranych książkach dla młodych czytelników. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, (3), 166–175.

Olszak-Baran, K. (2010). Zasady prawidłowej komunikacji rodziców z dzieckiem w opiece i wychowaniu. W: J. Cichla, J. Herberger, B. Skwarek (red.), Kultura pedagogiczna współczesnej rodziny (s. 105–115). Głogów: PWSZ.

Olweus, D. (1978). Aggression in the Schools: Bullies and Whipping Boys. Washington: Hemisphere Publishing Corp.

Otto, W. (2012). Obrazy niepełnosprawności w polskim filmie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Padilla-Walker, L.M., Nelson, L.J. (2012). Black Hawk Down? Establishing Helicopter Parenting as a Distinct Construct from Other Forms of Parental Control During Emerging Adulthood. Journal of Adolescence, 35(5), 1177–1190. DOI: 10.1016/j.adolescence.2012.03.007.

Palacio, R.J. (2017). Cudowny chłopak. Wszyscy jesteśmy wyjątkowi. Warszawa: Wydawnictwo Albatros.

Palacio, R.J. (2018). Okiem Juliana. W: Cudowny chłopak i ja. Trzy cudowne historie (s. 19–129). Warszawa: Wydawnictwo Albatros.

Palacio, R.J. (2020). Biały ptak. Warszawa: Wydawnictwo Albatros.

Palacio, R.J., Perl, E.S. (2024). Biały ptak. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Albatros.

Pyżalski, J., Roland, E. (red.). (2010). Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne – podręcznik metodyczny. Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/848c4c05-53bf-4108-950e-d30b9425006b/content

Rogacewicz, M. (2024). Recenzja filmu „Cudowny chłopak. Biały ptak”: osobista lekcja historii odpowiedzią na szkolny bullying. https://twojstyl.pl/artykul/recenzja-filmu-cudowny-chlopak-bialy-ptak-osobista-lekcja-historii-odpowiedzia-na-szkolny-bullying,aid,6955

Roland, E., Auestad, G., Vaaland, G.S. (2010). Bullying. W: J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne. Podręcznik metodyczny (moduł 1; s. 1–21). Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/848c4c05-53bf-4108-950e-d30b9425006b/content

Rybicka, E. (2008). Od doświadczenia nowoczesności do doświadczenia inności (kilka pomysłów do możliwej antropologii literatury). W: A. Zeidler-Janiszewska, R. Nycz, B. Giza (red.), Nowoczesność jako doświadczenie. Analizy kulturoznawcze (s. 49–62). Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.

Słownik języka polskiego PWN. https://sjp.pwn.pl

Sowińska, A. (2024). Jej książka nie schodziła z list bestsellerów. Wróciła z nową powieścią. Nie tylko dla młodzieży. https://wyborcza.pl/7,75517,30626042,kazde-dziecko-w-polsce-powinno-w-ramach-pracy-domowej-porozmawiac.html

Szuchta, R., Trojański, P. (2012). Jak uczyć o Holocauście? Poradnik metodyczny do nauczania o Holokauście w ramach przedmiotów humanistycznych w zreformowanej szkole. Warszawa: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk.

Tischner, J. (2009). Wiara ze słuchania. Kazania starosądeckie 1980–1992. Kraków: Znak.

Tischner, J. (2011). Ludzie z kryjówek. W: Myślenie według wartości (s. 454–474). Kraków: Znak.

Tischner, J. (2012). Filozofia dramatu. Kraków: Znak.

Tischner, J., Starczak-Kozłowska, K. (1994). Pytać pytających. Kwartalnik Artystyczny, (1), 44–49.

Zwierzchowski, P. (2004). Doświadczanie inności. Filmowy wizerunek osób niepełnosprawnych. Polonistyka, (5), 53–56.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2025.10.293-312
Data publikacji: 2025-12-10 20:51:59
Data złożenia artykułu: 2024-11-12 22:28:30


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.