Envoyer cet article par courriel Sentymentalny wymiar „napoleońskich” wspomnień Franciszka Wiktora Dmochowskiego
Résumé
Celem artykułu jest ukazanie pamiętnika z epoki napoleońskiej – Pism byłego wachmistrza (1843) Franciszka Wiktora Dmochowskiego – jako jednego z przejawów żywotności sentymentalizmu w latach 40. XIX wieku. Dwupasmowa struktura narracji: zapis faktów historycznych i zapis przeżyć osobistych – wykazuje typową dla sentymentalizmu prawidłowość: im bardziej intensywne jest doświadczanie uczuć, tym bogatsza relacja o zewnętrznym wobec podmiotu świecie. We wspomnieniach Dmochowskiego główną rolę w prowadzeniu narracji odgrywa motyw nieszczęśliwej miłości. Niezależnie od sentymentalnie skonwencjonalizowanej struktury utwór Dmochowskiego jest postrzegany przez jego wydawcę, Andrzeja Edwarda Koźmiana, w sposób typowy dla edytorskiej konwencji sentymentalizmu – wydawca kreuje w swojej przedmowie do Pism ich autora zgodnie z sentymentalnym wzorcem antropologicznym i usprawiedliwia to akceptowaną przez siebie aksjologią sentymentalną.
Mots-clés
Texte intégral :
PDF (Język Polski)Références
Aleksandrowicz, A. (1993). Preromantyczne listowanie jako forma ekspresji uczuć. Pamiętnik Literacki, nr 2, 66–83.
Constant, B. (1948). Słówko od wydawcy. W: tegoż, Adolf. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”.
Czajkowska, K. (1987). Wstęp. W: A. Fredro, Trzy po trzy. Warszawa: PIW.
Dmochowski, F.W. (1843). Pisma byłego wachmistrza w wojskach pięciu różnych mocarstw, dziś majstra krawieckiego w Przemyślu. Wydane przez A.E. Koźmiana. Lwów: Drukarnia Piotra Pillera.
Dopart, B. (2002). Nasz literacki wiek XIX i „izmy”. W: Z. Trojanowiczowa, K. Trybuś (red.), Na początku wieku. Rozważania o tradycji (s. 147–170). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Gellert, Ch.F. (1751). Briefe, nebst einer praktischen Abhandlung von dem guten Geschmacke in Briefen. Leipzig: Johann Wendler.
Goethe, J.W. (1984). Cierpienia młodego Wertera. Warszawa: PIW.
Herrlinger, W. (1987). Sentimentalismus und Postsentimentalismus. Studien zum englischen Roman bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Tübingen: De Gruyter.
Jończyk, A. (2014). Sentymentalizm a preromantyzm. Konteksty Kultury, t. 11(3), 205–216, DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.14.012.2873.
Kleiner, J. (1975). Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej 1795–1822. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kostkiewiczowa, T. (1981). Tradycja sentymentalizmu w poezji epoki romantycznej. Zarys problemu. W: M. Żmigrodzka (red.), Problemy polskiego romantyzmu (s. 143–162). Wrocław: Ossolineum.
Koźmian, A.E. (1842). [List do redakcji]. Biblioteka Warszawska, t. 4, 654–655.
Koźmian, A.E. (1843). Przedmowa wydawcy. W: F.W. Dmochowski, Pisma byłego wachmistrza w wojskach pięciu różnych mocarstw, dziś majstra krawieckiego w Przemyślu. Wydane przez A.E. Koźmiana. Lwów: Drukarnia Piotra Pillera.
Rousseau, J.-J. (1955). Emil, czyli O wychowaniu (T. 2). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rousseau, J.-J. (1962). Przedmowa. W: tegoż, Nowa Heloiza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sill, G. (2016). Developments in Sentimental Fiction. W: J.A. Downie (ed.), The Oxford Handbook of the Eighteenth-Century Novel (s. 426–439). Oxford: OUP Oxford.
Starobinski, J. (2000). Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Zgorzelski, C. (1949). Duma – poprzedniczka ballady. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2020.5.313-324
Date of publication: 2020-12-31 10:41:49
Date of submission: 2020-01-22 17:47:39
Statistiques
Indicateurs
Renvois
- Il n'y a présentement aucun renvoi.
Droit d'auteur (c) 2020, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.