Zagospodarowanie przestrzeni osiedli mieszkaniowych w aspekcie możliwości wykorzystania przez seniorów na przykładzie Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej

Ewa Trzaskowska

Streszczenie w języku polskim


Zmiany zachodzące w społeczeństwie w zakresie struktury wiekowej, potrzeb czy preferencji mieszkaniowych powodują, że przestrzeń wymaga ciągłej modernizacji. Dużo osób starszych zamieszkuje osiedla wybudowane w latach 1960–1980. Większość nie chce ich opuszczać ze względu na lokalizację, powiązania komunikacyjne, a także dlatego, że zamieszkanie w domu opieki w Polsce jest rozwiązaniem ostatecznym. Warto umożliwiać seniorom pozostanie w tych miejscach, gdyż warunkiem zachowania ich dobrej kondycji jest samodzielność. W przystosowywaniu osiedli należy uwzględniać działania, które zachęcają do podejmowania aktywności fizycznej, aby poprawiać kondycję lub działać profilaktycznie. Do badania wybrano obszary, w których mieszka największy odsetek osób starszych w Lublinie. Celem było określenie stopnia adaptacji terenów osiedlowych do potrzeb rekreacyjnych seniorów. Opisano rozwój przestrzeni publicznych i zieleni na osiedlach mieszkaniowych, a także procesy modernizacyjne, jakie przeprowadzono w celu uatrakcyjnienia tych terenów dla potrzeb rekreacyjnych. Poziom zagospodarowania badanych osiedli jest zróżnicowany, ale każde z nich posiada dużo zieleni, co pozwala na kontakt z naturą, oraz miejsca sprzyjające kontaktom społecznym umożliwiające i zachęcające do aktywności.

Słowa kluczowe


seniorzy; osiedla mieszkaniowe; zieleń; zagospodarowanie; modernizacja; potrzeby rekreacyjne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Adamiec P., Trzaskowska E. 2015. Rewitalizacja osiedlowych terenów zieleni – metody pracy na przykładzie Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W: E. Trzaskowska, P. Adamiec P. (red.), Krajobrazy Lublina – osiedla mieszkaniowe (s. 133–150). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Baranowski T., Dankowska E. 2007. Tereny odpoczynku dla osób w naszym wieku i naszej kondycji. W: M.E. Drozdek (red.), Zieleń miast i wsi, współczesna i zabytkowa (T. 2; s. 101–102). Sulechów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.

Barber S.J., Kim H. 2021. COVID-19 Worries and Behavior Changes in Older and Younger Men and Women. The Journals of Gerontology: Series B 76(2), 17–23. https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa068

Błaszak M., Przybylski Ł. 2010. Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Borst H.C., Miedema H.M.E., Vries S.I. de, Graham J.M.A., Dongen J.E.F. van. 2008. Relationships between Street Characteristics and Perceived Attractiveness for Walking Reported by Elderly People. Journal of Environmental Psychology 28(4), 353–361. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2008.02.010

Bujacz A., Skrzypska N., Zielińska A.M. 2012. Publiczna przestrzeń miejska wobec potrzeb seniorów. Przykład Poznania. Gerontologia Polska 20(2), 73–80.

Burton E., Mitchell L. 2006. Inclusive Urban Design – Streets for Life. Oxford: Architectural Press. https://doi.org/10.4324/9780080456454

Chopra D., Kafatos M.C. 2014. From Quanta to Qualia: How a Paradigm Shift Turns into Science. Philosophy Study 4(4), 287–301. https://doi.org/10.17265/2159-5313/2014.04.005

Chybalska M. 2003. Modernizacja wnętrz międzyblokowych szansą dla codziennej rekreacji na wolnym powietrzu. W: F. Gospodarczyk (red.), Kształtowanie, pielęgnacja i ochrona miejskich terenów rekreacyjnych. Materiały z ogólnopolskiej konferencji z cyklu „Nauka – Praktyce” (s. 36–48). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Rolniczej.

Chybalska M. 2007. Tereny dla nowych form rekreacji czynnej. W: M.E. Drozdek (red.), Zieleń miast i wsi, współczesna i zabytkowa (T. 2; s. 103–110). Sulechów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.

Chybalska M. 2009. Rekreacja czynna osób wieku dojrzałego. Architektura Krajobrazu, (3), 71–77.

Chybalska M. 2010. Tereny zieleni osiedlowej jako miejsce aktywnej rekreacji osób starszych. W: M. Kosmala (red.), Zieleń osiedlowa – stan obecny i wskazania do poprawy (s. 129–139). Toruń: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Toruń.

Czałczyńska-Podolska M. 2007. Potrzeby rekreacyjne różnych grup wiekowych – wytyczne dla tworzenia ogrodów zabaw i rekreacji. W: M.E. Drozdek (red.), Zieleń miast i wsi, współczesna i zabytkowa (T. 2; s. 83–91). Sulechów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.

Denys M. 2007. Źródła idei i drogi powstania Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W: 50 lat Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (s. 13–77). Lublin: Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Diko S.K., Palazzo D. 2019. Institutional Barriers to Urban Greenspace Planning in the Kumasi Metropolis of Ghana. Urban Forum 30, 357–376. https://doi.org/10.1007/s12132-018-9349-0

Dylewski R. 2007. Dzielnica LSM-Rury w Lublinie – początki, stan obecny, perspektywy. Spojrzenie architekta, urbanisty i mieszkańca. W: 50 lat Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (s. 152–173). Lublin: Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Fernández‑Ballesteros F., Zamarron M.D. 2007. CUBRECAVI: Short Questionnaire on Quality of Life. Madrid: Tea Ediciones.

Gawłowska A. 2009. Rekreacja dla dorosłych. Zieleń Miejska (24), 24–27.

Gehl J. 2009. Życie między budynkami. Warszawa: Wydawnictwo RaM.

Gronostajska B.E. 2016. Kształtowanie środowiska mieszkaniowego dla seniorów. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

Hieronymus C., Vries S.I. de, Graham J.M.A., Dongen J.E.F. van, Bakker I., Miedema H.M.E. 2009. Influence of Environmental Street Characteristics on Walking Route Choice of Elderly People. Journal of Environmental Psychology 29(4), 477–484. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2009.08.002

Jönson H., Magnusson J.A. 2001. A New Age of Old Age? Gerotranscendence and the Re-Enchantment of Aging. Journal of Aging Studies 15(4), 317–331. https://doi.org/10.1016/S0890-4065(01)00026-3

Kaczmarczyk M., Trafiałek E. 2016. Aktywizacja osób w starszym wieku jako szansa na pomyślne starzenie. Gerontologia Polska 15(4), 116–118.

Kowalski K. 2010. Projektowanie bez barier – wytyczne. Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.

Kurek S. 2008. Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.

Kuryłowicz E. 1996. Projektowanie uniwersalne. Udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym. Warszawa: Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnoprawnych.

Lidwell W., Holden K., Butler J. 2003. Universal Principles of Design. Gloucester: Rockport Publishers.

Lipczyńska A. 2015. Starzenie się społeczeństwa – przyczyny i skutki. Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne (2), 277–283.

Majdzińska A. 2015. Zróżnicowanie zaawansowania starości demograficznej na obszarze województwa łódzkiego. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 4(315), 108–126. https://doi.org/10.18778/0208-6018.315.08

Miśniakiewicz A. 2017. Aktywność seniorów w najbliższym otoczeniu na przykładzie wybranego wrocławskiego osiedla – problemy i potrzeby przestrzenne. Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo (12), 281–300.

Muzioł-Węcławowicz A. 2009. Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich. W: W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe (T. 4; s. 25–87). Kraków: Instytut Rozwoju Miast.

Ochalska H. 2007. W dobie przemian politycznych i gospodarczych. Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa po roku 1990. W: 50 lat Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (s. 78–151). Lublin: Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Okólski M., Fihel A. 2012. Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Pastuszko I. 2017. Nowoczesne planowanie przestrzenne na przykładzie planu ogólnego rozwoju Lublina z 1959 roku w kontekście wybranych osiedli spółdzielczych. Annales UMCS sectio L (Artes) 15(2), 65–78. https://doi.org/10.17951/l.2017.15.2.65

Peace S. 1982. The Activity Patterns of Elderly People in Swansea, South Wales, and Southeast England. W: A. Warnes (Ed.), Geographical Perspectives on the Elderly (s. 281–301). Chichester: John Wiley.

Ranzijin R. 2002. The Potential of Older Adults to Enhance Community Quality of Life: Links between Positive Psychology and Productive Aging. Ageing International 27, 30–55. https://doi.org/10.1007/s12126-002-1001-5

Sęk H. 2001. Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Stauden S. 2013. Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: PWN.

Szafrańska E. 2013. Możliwości przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym w Polsce. Studia Miejskie 11, 39–53.

Szafrańska E. 2016. Wielkie osiedla mieszkaniowe w mieście postsocjalistycznym. Geneza, rozwój, przemiany, percepcja. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8088-210-2

Szalewicz K. 2018. Projektowanie uniwersalne – zagospodarowanie przestrzeni dla osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność (30), 401–419. https://doi.org/10.4467/25439561.NP.18.038.9876

Szołtysek J. 2013. Miasta przyjazne seniorom. Studia Miejskie 10, 67–75. https://doi.org/10.25167/sm.2366

Szołtysek J., Trzpiot G. 2019. Miasta przyjazne seniorom. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.

Szulczewska B. (red.). 2015. Osiedla mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.

Trempała J. 2011. Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: PWN.

Trzaskowska E., Adamiec P. 2013. Aspekty wypoczynkowe na osiedlach Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Lublinie – pozytywne przykłady przemian. Problemy Rozwoju Miast 10(4), 5–14.

Tuan Y.-F. 1987. Przestrzeń i miejsce. Warszawa: PIW.

Van Hoof J., Kazak J.K., Perek-Białas J.M., Peek S.T.M. 2018. The Challenges of Urban Ageing: Making Cities Age-Friendly in Europe. International Journal of Environmental Research and Public Health 15(11). https://doi.org/10.3390/ijerph15112473

Wapiennik E., Piotrowicz R. 2002. Niepełnosprawny – pełnoprawny obywatel Europy. Warszawa: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.

Wesołowska M. 2015. Społeczeństwo starzejące się jako wyzwanie dla ekonomii. Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne (2), 233–245.

Wycichowska B. 2010. Konfliktowa natura przestrzeni publiczno-lokalnych w miejskim środowisku zamieszkania. Czasopismo Techniczne. Architektura (3A), 337–343.

Wysocki M. 2012. Przestrzeń przyjazna niewidomym = Space Friendly for Blind. W: Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Odnowa Krajobrazu Miejskiego – ULAR 6: Miasto – Miejsca Ludziom Przyjazne: Idee – Koncepcje – Realizacje = The Urban Landscape Renewal – ULAR6: City – People’s Friendly Places: Ideas – Projects – Realisations, 1–2 December 2011 (s. 113–119). Gliwice.

Wysocki M. 2015. Przestrzeń przyjazna seniorom. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wysocki M. 2017. Tworzenie miasta przyjaznego wszystkim. Studia KPZK (176), 37–54.

ŹRÓDŁA INTERNETOWE

Główny Urząd Statystyczny (GUS). 2022. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica

Główny Urząd Statystyczny (GUS). 2023. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica

Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa (LSM). https://spoldzielnialsm.pl

Teatr NN. Dzielnice Lublina – Rury (LSM). https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/dzielnice-lublina-rury-lsm

Urząd Miasta Lublin. Dzielnice Lublina. https://lublin.eu/kultura/program-dzielnice-kultury/dzielnice-lublina/#id_14




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2023.78.0.175-192
Data publikacji: 2023-12-28 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2023-11-02 14:30:53


Statystyki


Widoczność abstraktów - 576
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 243

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Ewa Trzaskowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.